Ümit ve iletişim dolu bir dünya

Patrick Ness’in Kaos Yürüyüşü Dizisi’nin ilk kitabı “Umut Bıçağı”, hacmi ve kabartmalı şömizi ile dikkat çekiyor. Şömizin üstünde sadece kitabın ve yazarın adı değil, “Bir ay var, virüs, Todd?” gibi karalamalar da yer alıyor. Yine şömizin içinde The Guardian, The Times gibi gazetelerde kitaba dair yapılan yorumlardan alıntılar var. Guardian’ın “Ne kadar muhteşem olduğunu anlamak için sadece ilk cümleyi okumanız yeterli...” yorumunu görür görmez kitabın ilk cümlesini okumak için sayfaları çeviriyorum: Evet, gerçekten de haklılar!

Üç kitaplık dizi
İlk cümleyi okumak için sayfaları atlarken gözüm yayıncının notuna ilişti. Bu notta, yazarın kullandığı lehçeyi, jargonu ve argoyu göz önüne alarak çeviri yaparken dili bilerek çarpıttıkları, bu sebeple imla kurallarını özellikle çiğnedikleri belirtiliyordu. Tüm bunlar kitap ve yazarı ile ilgili merakımı daha da artırdı. Daha önce Patrick Ness okumadığım için bilgi namına bir şeyler ararken kişisel sayfasına ulaştım. Gülümseyen fotoğrafı ve “Siteyi gezin, otlanın, yorum yapın sonrasında çıkıp dışarıda kitap okuyun” diyen samimi fotoğraf altyazısı ile bende tipik bir İngiliz izlenimi bıraktı. Hatta biyografi bölümünden ABD’li olduğunu öğrenene kadar İngiliz grup The Streets’in bir elemanıymış gibi geldi.
Sitede dolaşırken 1999 yılından beri İngiltere’de yaşadığını ve İngiliz vatandaşlığına geçtiğini okuyunca bu hissiyatımda yanılmadığıma memnun oldum. İngiliz vatandaşlığına geçiş törenindeki ciddi fotoğrafına yaptığı alaycı yorumuyla Ness daha kitabını okumadan kalbimi fethetti. O anda müzisyen Tom Waits ya da aktör Willem Dafoe gibi Kıta Avrupalı olmasını istediğim sanatçıları içeren “Birleşik Amerikalı Olmaması Gerekenler” listeme bir yenisinin daha eklendiğini anladım.
“Umut Bıçağı”, Ness’in 2008 yılında genç okurlar için yayımladığı ilk kitap. Üç kitaptan oluşan Kaos Yürüyüşü Dizisi’nin ikincisi “Sorgu ve Yanıt” geçen yıl yayımlandı. Dizinin üçüncü kitabı ise İngiltere’de bu sene çıkacak.

“Mülksüzler” göndermesi
Ness, Kaos Yürüyüşü Dizisi’nde fantastik edebiyatın olmazsa olmazı olan bir dünya yaratmış. İnsanların büyük umutlarla göç ettiği ve her şeyin birbiriyle konuştuğu bir yer olan bu gezegene Yeni Dünya adını vermiş. Kimsenin gizli saklı bir şey düşünemediği bu gezegende, bizi önce sadece erkeklerden oluşan bir kasaba ve birtakım söylenceler karşılıyor.
Dizinin kahramanı, delikanlılığa adım atmaya hazırlanan Todd Hewitt. Yeni bir yaşam kurma ümidi ile gezegene gelen bir ailenin Yeni Dünya’da doğan çocuğu olan Todd, kasabanın en küçüğü. Ayrıca Prentisstown kasabasındakilerin yetişkinliğe adım atmasını dört gözle beklediği bir çocuk. Heyecanla erkek olacağı günleri sayan Todd’un dışında herkes gerçeği bilirken o safça doğum günü hediyelerini tahmin etmeye çalışıyor. Herkesin birbirini duyduğu bu dünyada sessizliği fark ettiğinde Todd’un yaşadığı yeri terk etmesini, hatta kaçmasını gerektirecek şeylerle yüzleşmesi gerekiyor. Kendini sadık köpeği ve bıçağı ile bir maceranın içinde bulan Todd’a bu yolculukta zorluklar kadar sürprizler de eşlik ediyor.
Yazar, yapıtında yeni bir dünya ve yeni bir lisan yaratarak ergenlikten yetişkinliğe geçişi, bu sırada yapılacak tercihlerin önemini; yani büyümenin tüm sancılarını başarı ile yansıtıyor. Yarattığı dünya ve değerler ise ister istemez Ursula K. Le Guin’in “Mülksüzler”ini akla getiriyor. Göndermeler bunlarla da sınırlı kalmıyor. Kurulan düzen, kazananların kabul ettirdiği tarih, gezegendeki yerli halkın akıbeti, güç uğruna nasıl yalan söylenebildiği gibi göndermeler dikkate alındığında gezegenin adının neden başka bir şey değil de Yeni Dünya olduğunu anlamakta zorlanmıyor okur.
Satır ya da paragraf atlayıp bölüm sonunda ne olup bittiğini öğrendikten sonra tekrar kaldığım yere dönüp metni huzur içinde okumanın tadına varmayalı uzun zaman olmuştu. Bu bakımdan “Umut Bıçağı”nın oldukça sürükleyici ve heyecanlı olduğunu söyleyebilirim.
Farklı bir dil ve anlatımı olan bu kitabı dilimize Kerem Işık çevirmiş. İmla ve yazım kuralları konusunda hassas olanların metni takip etmekte zorlanma ihtimalleri olsa da genç okurlar bu tip yazışmalara daha yatkın oldukları için kitabın dilini yadırgamayabilir.
Yeni bir yazar ve kahramanla tanışmamı sağlayan Kaos Yürüyüşü Dizisi’nin bir sonraki kitabını merakla bekliyorum. n