Üniversiteye girmenin alternatif yolu

Yabancı Öğrenci Sınavı (YÖS), 2010’da kaldırıldı, Yükseköğretim Kurulu (YÖK), öğrencilerin kabul şartlarını üniversitelere bıraktı. Bu çerçevede, üniversiteler YÖK onayı ile hangi bölümlere yabancı öğrenci alacağı, bölümlerin kontenjanı, başvuru koşulları, bölümlerin ücretleri gibi kriterleri kendileri belirliyor. Bazı üniversiteler yabancı öğrencilere yönelik sınav yaparken Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi gibi bazı üniversiteler ise sınav yapmıyor, Abitur, IB gibi lise bitirme sınavlarına, SAT, ACT gibi uluslararası geçerliliği olan üniversite giriş sınavlarına göre öğrenci alıyor.

Uygulama 6 yıldır sürüyor ancak her yıl yabancı öğrenci alımları başladığında Türk öğrencilerin itirazları da başlıyor. Yurtdışında okuyanların YÖS’e girmesinde sorun yok, Türkiye’de lise okuyanların girmelerine itiraz ediyorlar. Çünkü üniversitelerin düzenlediği YÖS’lerin, ÖSYS’den daha kolay olduğunu belirtiyor, kendileriyle aynı eğitimi alanların YÖS’e girerek, normalde kazanamayacakları programlara girebildiklerini söylüyorlar. “Bu hem bize hem de yurtdışında okuduğu için bu sınavlarda zorlanan öğrencilere haksızlık” diyorlar. Hatta bu haktan yararlanabilmek için TC vatandaşlığından çıkanların olduğunu dahi iddia edenler var.

Tıp fakültesine yerleşti

Konuyla ilgili bir veli, şikâyetini Cumhurbaşkanlığı’na da ilettiğini ancak bir gelişme olmadığını belirterek, bu haksızlığın ortadan kaldırılmasını istiyor. Bununla ilgili iki örnek veren velinin görüşü şöyle:

“Bir öğrenci Almanya’da doğdu, 4. sınıfa kadar orada okudu, 2005’te ailesi Türkiye’ye döndü, ancak öğrenci Alman vatandaşlığını kaybetmedi. Ortaokulu ve liseyi Türkiye’de okudu. Üniversite sınavına gireceği dönemde, üniversitelerin düzenlediği YÖS’ten yararlanabileceğini öğrendi ve rüyasında bile göremeyeceği İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne girdi. Bu öğrenciyle aynı ortaokulu bitirip fen lisesine giren bir Türk öğrenci, tıp fakültesini çok az puanla kaçırdı.

İkinci öğrencinin de babası Bulgaristan göçmeni. Ancak öğrenci Türkiye’de doğdu ve liseyi Türkiye’de bitirdi, tam da üniversite sınavından ümidini kesmişken o da YÖS’ten yararlandı. Bu öğrenci de Trakya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ne yerleşti. Onunla aynı lisede okuyanlar, bu öğrencinin mühendisliğe girebilecek seviyede olmadığını söylüyorlar.”

Genel şartlar var

Konuyu üniversitelere sorduk. Türkiye’de okuyan yabancı uyruklu öğrencilerin de üniversiteler tarafından düzenlenen YÖS’lere katılabildiklerini doğruladılar. Ancak YÖS’ün ÖSYS’den daha kolay olduğu görüşüne katılmıyorlar. “Soruların kolaylığı ya da zorluğu göreceli bir kavram. Türkiye’deki okullarda öğrenim gören bir öğrenci için kolay olan bir soru, yabancı bir ülkede öğrenim görenlere daha zor gelebilir” diyorlar. Zaten Türk öğrencilerin de itirazı bu yönde, “Türkiye’de öğrenim gören bir öğrenci bizimle aynı eğitimi alıyor, ancak yurtdışında eğitim alan öğrencilerin bilgi seviyesine göre düzenlenen sınavlara giriyor” diyorlar.

Yabancı öğrenci kontenjanından şu öğrencilerin yararlanabildiklerini söylüyorlar: Lise son sınıfta olmaları ya da mezun durumda bulunmaları koşuluyla;

- Yabancı uyruklu olanlar,

- Doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığı’ndan Türk vatandaşlığından çıkma izni alanlar; Yabancı uyruklu iken sonradan TC vatandaşlığına geçenler / bu durumdaki çift uyruklular

- 01.02.2013’ten önce yurtdışında liseye devam eden TC uyruklu öğrencilerden lisede son üç yılını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar, bu tarihten sonra yurtdışında liseye başlayan ve lisenin tamamını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar,

n KKTC uyruklu olup KKTC’de ikamet eden ve orada liseyi tamamlayan GCE AL sınav sonuçlarına sahip olanlar başvurabilecek.

Öğrenim ücretleri değişken

Yabancı öğrencilerin öğrenim ücretleri üniversitelere, program türlerine göre değişiyor. Ücretler belirlenirken, Türk öğrencilerin ödediği katkı payından az olmaması ve bölümün cari hizmet maliyetinin beş katını aşmaması koşulu bulunuyor. 2016-2017 için örneğin tıp fakültesinde öğrenci katkı payı 591 TL, öğrenci cari hizmet maliyeti ise 15.544 TL, bu durumda yurtdışından bu bölüme girecek öğrenci için üniversiteler en az 591 TL, en fazla da 77.720 TL öğrenim ücreti alabilecek. Üniversitelere göre bu rakamlar farklılıklar gösteriyor. Örneğin İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi ücreti 2.955 TL, Adnan Menderes Üniversitesi’nde 1.775 TL, Akdeniz Üniversitesi’nde ise 10.000 TL.

Başvurular başladı

YÖS düzenleyecek üniversitelerin bazılarında başvurular başladı. Her üniversite sınav yapacağı ülkeleri, şehirleri kendi belirliyor. Sınav ücretleri de ülkelere göre değişiyor. Örneğin İstanbul Üniversitesi, Türkiye ile Bakü, Cidde gibi şehirlerde yapılacak sınavlardan 250 TL, New York, Paris gibi şehirlerde girenlerden 350 TL, Cibuti, Kahire gibi şehirlerde gireceklerden ise 70 TL alıyor. Üniversitelere göre başvuru ve sınav tarihleri ise şöyle:

- İstanbul Ü.: Başvuru 24 Mart’a kadar; sınav 29 Nisan 2017
- Ankara Ü.: Başvuru 13 Mart- 17 Nisan; sınav 14 Mayıs 2017.
- Akdeniz Ü.: Başvuru 7 Nisan’a kadar, sınav 6 Mayıs 2017.
- Marmara Ü.: Başvuru 13 Mart - 14 Nisan; sınav 13 Mayıs 2017
- Karadeniz Teknik Ü.: Başvuru 24 Mart’a kadar; sınav 7 Mayıs 2017
- Ondokuz Mayıs Ü.: Başvuru 31 Mart’a kadar; sınav 22 Nisan 2017