Sayfa sayfa cumhuriyet

16 Ocak 1999

Cumhuriyetin 75. yılı geride kaldı. Ama geçtiğimiz yılın ilk günlerinden itibaren başlayan kutlamalar bitmek bilmiyor. Bu kutlamalar çerçevesindeki pek çok etkinliğe imza atmış olan Yapı Kredi Yayınları son noktayı kalıcı ve dev bir eserle koydu.
"Cumhuriyetin 75 Yılı" adlı üç ciltlik ansiklopedik kronoloji bu alandaki büyük bir açığı kapatabilecek nitelikte. Toplam 1140 sayfadan oluşan dev eserde ilk cilt 1923 - 1953, ikinci cilt 1954 - 1978, üçüncü cilt ise 1979 - 1997 yılları arasını ele alıyor. Yayın kurulu ise Feroz Ahmad, Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay ve Mete Tunçay gibi kendi alanlarında uzman isimlerden oluşuyor. Bu dev kaynağın nasıl hazırlandığını Yapı Kredi yetkilileri şöyle anlatıyor:
"İlk iş olarak 75 yıllık cumhuriyet tarihi yayın kurulu tarafından belirli karakteristikler ışığında beş ana bölüme ayrıldı; Yeni Rejim: 1923 - 1938, Savaş Yılları: 1939 - 1945, Demokrasiye İlk Adım: 1946 - 1960, Askeri Müdahaleler: 1961 - 1980, Bugünkü Türkiye: 1981 - 1997. Daha sonra 75 yıl boyunca çıkmış olan önemli gazeteler, ayrıca dergi gibi yayın organları, olaylar ve kişiler arasındaki ilişkiler bu bölümlenme çerçevesinde gözetilerek tek tek ve gün gün tarandı. Böylece gerek 'ana' yazılarda gerekse de 'kutu' ya da 'çerçeve' yazılarda ele alınacak olay, konu, kişi, kurum, kavram ve belgeler seçildi. Yazılar yayın kurulu üyeleri ile 30 dolayında uzmanın oluşturduğu araştırma ve yazım ekibi dışında aralarında Ruhi Ayangil, Ahmet Demirel, Şevket Pamuk, Necdet Sakaoğlu, Necla Seyhun, Bülent Tanör, Tunç Tayanç gibi alanlarında uzman (tarih, ekonomi, moda, müzik, vs.) 40'a yakın kişi tarafından yazıldı. Çalışma Gökhan Akçura, Ara Güler, Güneş Karabuda gibi koleksiyoner, araştırmacı, yazar ve fotoğrafçıların da katkılarıyla 2 bin 500 dolayında fotoğraf ve belgeyle desteklendi. Ayrıca Akşam, Aydınlık, Cumhuriyet, Hürriyet ve Milliyet gazeteleri ile Yapı Kredi'nin kendi arşivlerinden de yararlanıldı."
Her bölümün başında bir giriş ve değerlendirme yazısı yer alıyor. Ana yazılar ele alınan konuyu, ortaya çıkaran nedenlerden başlayıp ilerideki gelişmelere kadar açıklıyor. Her yılın en karakteristik olayı geniş bir yazı konusu olarak işlendiği gibi o yıla ayrılmış bölüm için de kapak konusu olarak belirlenmiş ve kapak fotoğrafları da buna göre seçilmiş.
Ancak aklınıza sıkıcı bir tarihi döküm gelmesin sakın. Çünkü yalnız siyasal olaylar değil, toplumu yakından ilgilendiren her türlü hareket, sanat, moda, müzik akımları ya da toplumsal heyecanlar da bu tarihsel döküm içinde yerini alıyor. Örneğin, 1923 yılına ait bölüm "Cumhuriyet İlan Edildi" adlı yazıyla açılıyor. Aynı yılın olayları içinde yer alan Lozan Barış Antlaşması, İzmir İktisat Kongresi, Yunanistan'la nüfus mübadelesi, İstanbul'un işgalden kurtuluşu, Türk Turing Kurumu ile Türkiye Futbol Federasyonu'nun kuruluşları, Kurtuluş Savaşı'yla ilgili ilk film olan Ateşten Gömlek gibi konular fotoğraflar ve belgelerle desteklenerek veriliyor. Cumhuriyet döneminin ilk mimarlık dergisi Arkitekt'in de ele alındığı yazıda 1998'e kadar yayımlanmış ve halen yayımlanmakta olan mimarlık, plastik sanatlar, sanat tarihi ve dekorasyon dergilerinden de söz ediliyor. Ünlü kişiler önem kazandıkları olay, doğum ya da ölümleri bağlamında yeniden hatırlanıyor, yaşamları ele alınıyor.
"Cumhuriyetin 75 Yılı", şubat ayından itibaren tüm kitapçılarda rafları süsleyecek.