Tüftüf meraklısı çocukların mermisi

Ekim ayında başlayan kırmızı boncuklu bitkilerin gösterisi yaprak dökülmeleri kadar güzel olur. Kuşlar izin verdiği sürece sarı, kırmızı, turuncu boncukları doyasıya görebiliriz. Kuşlar dedim de, bahçemdeki hurma ağacı şu sıralar sığırcık istilasına uğramış durumda. Hurmalar delik deşik, altındaki arabalar anında kuş pisliği oluyor. Boya için tehlikeli ama sık yıkanınca sorun olmaz. Sığırcıkları pek tanımıyordum. Geçen gün hurma ziyafetinden sonra pencerenin macunlarını yerken, panjurlarda gagalarını temizlerken karşılaştım. Korku filmi gibiydi. Küçük pencerede 20 kuş! Bunun üzerine bu hafta kuşların sevdiği kadar benim de sevdiğim tavşan elmasını (Pyracantha Coccinea) tanıtmak istiyorum. Yurdumuzda Amasya'da ebembükü, Artvin'de kirkat, kuş alıcı ya da ateş dikeni gibi isimlerle karşımıza çıkmakta. Çoğu tüftüf meraklısı çocuklar da bu bitkinin mermilerini yani tavşan elmalarını iyi tanır! Anavatanı Çin, Güneydoğu Avrupa ve Asya'dır. Genelde hepsi ilkbaharda beyaz, küçük küçük çiçek açar. Çiçeklerin kokusu pek hoş değildir. Bu dönemde açan Spria çalısına benzer. Yaz sonunda çiçekler boncuklara dönüşür. Öbek öbek sarı, turuncu, kırmızı boncukların dışında özel bir tür olan, yakın zamanlarda laboratuvarlarda üretilmiş alacalı yapraklı türü de vardır.
Tavşan elması aşırı killi, kireçli, kuru, rutubetli (suyu süzülen) tüm topraklarda gelişir. Özellikle aşırı güneş, kuraklık ister ama gölgede de boncuk üretebilir. İlkbaharda ve yaz ortasında potasyumca zengin gübre vermek gerekir. Kar yağışına da dayanır. Bitki çoğunlukla daimi yeşildir. Sarı boncuklu olanı yaprağını döker. Serbest bırakıldığında 5 metre kadar yükselebilir. Beş senede 2 metreye, 20 senede 5 metreye yayılmış dev çalı şeklini alabilir.
Tavşan elması İngiltere'de duvar önlerinde binanın koruyucusu gibi yetiştiriliyor. Doğu ya da güney cephesine bakan bu tip duvarlar gerdirilmiş teller ya da monte edilmiş kafeslere bu bitkiden sardırabilirsiniz. Tellerin arasının 30 santim olmasına dikkat edin. Aynı yöntemi mor salkım ya da manolya ağacı için de kullanabilirsiniz. Bu tip duvar bitkileri ilkbaharda ve yazın gerektikçe budanmalıdır. Bahçenizde dikenli yapısından dolayı duvarsı çit de yapabilirsiniz. Çok sert odunlu (siyah) dikenli, binlerce boncuklu görüntüsü 2 metrelik çitte çok güzel olur. Bu tip çiti eylül ayında budayın. Karasinek hastalığına karşı dikkatli olun. Bitkiyi sık sık kontrol edin. Yapraklar kararmış, buruşmuşsa malathion, pyrethrum ya da özellikle pirimicarb ile ilaçlayın.
Piyasada 2 milyona, zor bulunan alacalı yaprakları 1.250.000 liradan başlayan fiyatlara bulabilirsiniz. Bitki hava kirliliğine, kuraklığa iyi dayanıyor. Bu sebeple parklara bolca dikilmiştir. Ben bahçenizde duvar önüne tavsiye ediyorum. Telle sabitlendikten sonra zamanla kendi de bir şekilde tutunuyor. Sorun yok. Gösterişinizi zenginleştirmek için içine biraz sarmaşık clematis ekin, tam olsun...