Grip aşısı

Havaların soğuması ve ekim ayının gelmesi, grip vakalarını artırdı. Halkı, enfeksiyon hastalıklarına karşı savunmasız bırakan grip konusunda uyarmak ve aşı yaptırmak için bilinçlendirmek çok önemli hale geldi. Öte yandan her yıl 250-500 bin kişi grip ve komplikasyonları nedeniyle ölüyor. Peki, grip aşısı ne zaman yaptırılır, kimler grip aşısı olmalı?

Grip, sağlıklı kişilerde kendini sınırlasa da yüksek risk grubundaki bireylerde ciddi hastalık, komplikasyon ve ölüme varan sorunlara neden olabiliyor. Grip aşısı olarak bu risklerden kurtulmak oldukça kolay.Hastalık, bebeklik döneminden yaşlılığa kadar tüm yaş grubunu etkilemekte ve görülebilmektedir. Bununla birlikte risk grubunda yer alan kişilerde hastalık, diğerlerine göre daha ağır seyredebilmektedir. Bu kişilerde zatürre, bronşit, sinüzit, orta kulak iltihabı, oldukça nadiren beyin ve sinir sisteminde hasar oluşması ile kalp kası hasarı gibi ciddi tablolara neden olabilir.

Risk grupları

65 yaş ve üzeri ve 2 yaş altı kişiler

6 ay-18 yaş arasında olup, uzun süre aspirin kullanması gerekenler

Şeker hastalığı dahil herhangi bir metabolik hastalığı bulunanlar

Astım dahil kronik solunum yolu hastalığı olanlar

Kronik böbrek hastalığı olanlar

Kronik kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar

Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar, kanser hastaları, immunsupresif ilaç kullananlar, HIV/AIDS hastaları)

Huzurevi ve bakımevi gibi ortamlarda yaşayanlar

Aşırı kilolu olanlar

Gebeler

Son yıllarda kullanılan aşılarda influenza A’nın iki alt tipi ve influenza B’nin de bir alt tipi yer almaktadır. Hazırlanan aşıyla dolaşımda saptanan virüslerle antijenik benzerlik varsa aşı, yüzde 50-80 korunma sağlayabilir. Sağlıklı erişkinlerde aşıyla sağlanan koruyucu antikor düzeyi influenza A için yüzde 80’in üzerinde olarak bildirilmiştir. Yaşlılarda koruyuculuk daha düşük olmakla birlikte, komplikasyonları ve ölümleri azalttığı bilimsel yayınlarla gösterilmiştir.

Her yıl yaptırmalı mı?

Her yıl mevsimsel gribe neden olan grip virüsü değişebilmektedir ve grip aşısının içeriği Dünya Sağlık Örgütü tarafından bir yıl önce salgın yapan virüs tiplerinin belirlenmesiyle geliştirilmekte ve aşının içeriği de bu uygulamaya bağlı olarak her yıl değişmektedir. Aşı, yapıldığı grip sezonu için etkili olmaktadır. Bu nedenle; eskiden geçirilmiş grip hastalığı ya da uygulanmış grip aşısına bakılmaksızın mevsimsel gribe karşı etkin bir korunma sağlanması için her yıl grip aşısı yaptırılmalıdır. Aşının koruyucu etkisi, yapıldıktan iki hafta sonra başlayacağı için aşının en uygun zamanı, gribin sık görülmeye başladığı dönemden hemen öncesidir. Ekim ve kasım ayları grip aşısının yapılma zamanı olarak tercih edilmelidir. Aşılanmayanlar kişiler ise, mart ayının sonuna kadar aşılanabilir. Aşının koruyuculuğu yaklaşık 6-12 ay sürer. 

Kimlere uygulanmamalı?

Grip aşısı altı aylıktan küçük çocuklara, hamileliğinin ilk üç ayının içinde bulunanlara ve ciddi yumurta alerjisi ya da aşı içeriğinde bulunan herhangi bir maddeye karşı ciddi alerji öyküsü olanlara... Bir de daha önce herhangi bir mevsimsel influenza aşısıyla ciddi (hayatı tehdit eden) alerji öyküsü olanlara uygulanmamalıdır. 

Koruyuculuğu ne kadardır?

Grip aşısı, her yıl bir önceki mevsim en çok rastlanan grip virüslerinin türlerine göre yeniden hazırlanır. Bu amaçla, 80 ülkedeki 110 laboratuvardan elde edilen bilgiler, Dünya Sağlık Örgütü’nde toplanarak her yıl dünyada en çok hastalık yapmış olan ikisi
A ve biri B olmak üzere üç  değişik virüs grubu belirlenir.

Grip aşısı, sadece gripten korur. Aşı olduğunuz halde basit nezle türü viral infeksiyonları geçirebilirsiniz. Bu aşının etkisiz olduğu anlamına gelmez.

Aşının koruduğu grip hastalığı, 38.5 derecenin üzerinde ateş, kas ağrıları ve genel durum bozukluğu ile birlikte giden bir hastalıktır.
Grip aşısı, grip salgınları başlamadan önce yaptırılmalıdır. Bunun için ideal dönem ekim-kasım-aralık aylarıdır. Grip aşısının etkisi yapıldıktan 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. Bu nedenle aşının bir grip salgınından en az iki hafta önce yapılmış olması gerekir. Koruyuculuğu, genellikle 6-12 ay kadardır.

Yan etkileri neler?

Grip aşısı sonrası yüzde 15-20 oranında aşı yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik oluşabilir.

Tüm vücudu etkileyen yan etkiler ise son derece nadirdir (yüzde 1’in altında) ve ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi yan etkiler (eğer görülürse) aşıdan 6-12 saat sonra başlamakta, 1-2 gün içinde kendiliğinden geçmektedir.

Her biyolojik üründe olduğu gibi grip aşısı uygulanmasından sonra da alerjik reaksiyon görülebilir.

Grip aşısı sonrası grip hastalığının görülmesi genellikle tesadüfen olabilir. Teknik olarak inaktive yani ölü bir virüs aşısı olduğundan, vücuda canlı virüs verilmediğinden aşıya bağlı grip hastalığı oluşamaz.

Aşıların her zaman tam teşekküllü sağlık merkezlerinde veya hekim kontrolünde uygulanması önerilir.