Bugün 19 Mayıs.
1) 19 Mayıs 1919, Milli Mücadele’nin başladığı gündür.
2) 19 Mayıs, öğrencilerin, gençlerin jimnastik gösterilerinin yapıldığı gündür.
3) 19 Mayıs, “Onuncu Yıl Marşı” ile sembolleşen bir gündür.
n 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Samsun’a çıktı. Büyük Nutuk’ta 19 Mayıs’ı şöyle anlatır:
“1919 senesi mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım.
Vaziyet ve manzara-i umumiye: Osmanlı Devleti’nin dâhil bulunduğu grup Harbi Umumi’de mağlup olmuş. Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş. Şeriati ağır bir mütarekename imzalanmış. Büyük Harp’in uzun seneleri zarfında millet yorgun ve fakir bir halde.”
Mustafa Kemal işte bu yorgun ve fakir milletin bağımsızlık mücadelesini başlattı ve Cumhuriyet’in kuruluşunu sağladı. Ama bu kolay olmadı.
Mustafa Kemal, Samsun’dan sonra Havza’ya gitti. Havza bildirisini yayımladı. Amasya’ya gitti. Amasya Genelgesi’ni yayımladı. Erzurum Kongresi’ni, Sivas’ da Sivas Kongresi’ni topladı. Samsun’da başlayan Anadolu yolculuğu Ankara’da sona erdi.
19 Mayıs 1919 da başlayan Milli Mücadele sayesinde biz bu topraklar üzerinde yaşıyoruz.
Mustafa Kemal’in devrimleri sayesinde çağdaş, laik, demokratik bir ülkeye sahip olduk.
n Bir zamanlar okullarımızda jimnastik dersleri vardı. Kızlar, erkekler jimnastik yapardı.
Jimnastik, vücudu çevikleştirmek ve güçlendirmek için yapılan alıştırmaların tümüne verilen isimdir.
Fransızca gymnastique (beden eğitimi) sözcüğünden alıntıdır. Eski Yunanca gymnastikós (atletizm, beden eğitimi) sözcüğünden gelir.
12 Mayıs 1916 tarihinde, erkek öğretmen okulu öğrencileri Kadıköy İttihat Spor Çayırı’nda (şimdi o çayırın üzerinde Fenerbahçe’nin stadyumu var) “jimnastik gösterisi” yaptı.
Bunun Türkiye’deki ilk beden eğitimi gösterisi olduğu söylenir. Sonraki yıllarda her mayıs ayında bu gösteriler tekrarlanır oldu.
Diğer okullar da mayıs ayında, ders yılı sonunda, “Jimnastik Bayramı”, “Jimnastik Şenlikleri” ve “Mektepliler Bayramı” adıyla şenlikler düzenlemeye, beden eğitimi gösterileri yapmaya başladı.
Maarif Vekâleti, her okulun mayıs ayının üçüncü haftası bu gibi gösteriler düzenlenmesini sağladı.
Böylece Anadolu’nun her köşesinde mayıs ayı öğrencilerin jimnastik şenliklerinin yapıldığı ay oldu.
1938’de 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edildikten sonra, okulların jimnastik gösterileri 19 Mayıs günleri yapılmaya başlandı.
(Günümüzde sağlığın öneminin öne çıkmasına rağmen, okullarımızda jimnastik dersleri kaldırıldı. Jimnastiğe önem verilmiyor. Başka ülkelerde çağdaş eğitim kurumlarında gençlerin belli spor dallarına yönelmesi, her gencin sevdiği, başarılı olduğu bir dalda öne çıkması teşvik ediliyor.)
n 19 Mayıs, 3466 sayılı kanunla, 20 Haziran 1938’de (Atatürk’ün ölümünden beş ay önce) “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kabul edildi.
n 19 Mayıs’lar Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilince, “Dağ Başını Duman Almış” marşı da ”Gençlik ve Spor Marşı” olarak benimsendi.
Bu marş Felix Korling tarafından bestelenmiş bir İsveç marşıdır. İsveç dilinde orijinal adı “Tre Trallade Jantor”dur (Şakıyan Üç Genç Kız). Bu marşın müziğini Türklere tanıtan Selim Sırrı Tarcan, şarkıya Türk dilinde güfte yazan ise Ali Ulvi Elöve’dir.
“Dağ Başını Duman Almış” marşının ilk olarak 1916 yılı mayıs ayında Kadıköy’de İttihat Spor Çayırı’ndaki jimnastik gösterilerinde çalınıp söylendiği bilinir.
Rivayete göre, Mustafa Kemal, çok beğendiği bu marşı 1919 yılında Samsun’dan Havza’ya giderken beraberindekilere öğretti. Marş, Atatürk’ün sevdiği marş olarak halk tarafından benimsendi.
19 Mayıs’ın önemini unutmayalım. 19 Mayıs’larda neyi kutladığımızı bilelim.
Bayramınız kutlu olsun sayın okuyucularım.
