Rakamlara bakalım... Kim haklı, kim haksız? Durum nedir? Görelim.Bankalar Birliği, bankalarımızın 2004 yılı eylül sonu itibariyle durumlarını gösteren rakamları açıkladı. Bu rakamlara göre: Bankalarımızın 39 katrilyon lira özkaynakları var. Halkımızın bankalarda 189 katrilyon lira mevduatı birikmiş. Bankalar yurt içinden, dışından değişik kaynaklardan kredi olarak 56 katrilyon lira para bulmuş. Bu rakamlar bankaların kredi olarak kullandırabilecekleri imkanların sınırını belirliyor. Acaba bu paraları ne yapmış? Turşu mu kurmuş, yoksa bu imkanlarla kredi mi vermiş?Bankalarımız yatırımcıya, üreticiye, tüketiciye toplam 97 katrilyon kredi kullandırmış. Buna karşılık Hazinenin bonolarına 120 katrilyon bağlamış. Kasalarında, başka bankalarda, para piyasasında da 28 katrilyon lira kullanılmaya hazır imkanları var. Bu tablo "Bankalar ekonomiye yeterli kredi veremiyor" diyenleri haklı çıkaracak görünümde. Ancak... Bankalar ayakta kalmak, sarsılmamak, batmamak için, kar maksimizasyonu için imkanlarını en güvenli ve verimli yatırım alanında kullanmak zorunda. Bonoya para bağlamak krediye bağlamaktan daha güvenli ve verimliyse, banka bonoya yatırımı daha risksiz görüyorsa bonoya para bağlamaya devam edecektir. Mevcut şartlar, bankaları Hazine bonosu satın almaya veya nakit imkanlarını gecelik faizde değerlendirmeye itiyor.Mevduat faizi bono faizine bağlı olarak; kredi faizi mevduat faizine bağlı olarak yükseklerde dolanıyor. Bu yüksek faizle kredi kullanan ne kadar para kazanacak ki, kredinin anapara ve faizini ödeyebilsin?Kredi kullanan kredinin anapara ve faizini ödeyemezse banka para batırır. Sonunda banka batar. Bu nedenle kredi vermekten korkuyorlar. Banka kredilerinden genelde büyük müşteriler yararlanabiliyor. Bankalar kredi veremiyorsa, "İş yapmaya soyunanlar kendi paralarıyla yatırım ve üretim yapsın" denilemez. Çünkü o zaman da yatırımın, üretimin ve de istihdamın büyüme imkanı kalmaz. Devletin iç borçlanma zorunluluğu ortadan kalkmadıkça banka kaynaklarının daha büyük kısmının kredilere yönelmesini ve kredilerin faizinin düşmesini beklemek hayal olur. Ama unutulmasın ki bu da, "yatırımların ve üretimin" coşmasının ve koşmasının önünü keser... Yatırım ve üretim yapanlar, bankaların kredi verecek yerde, paralarını Hazine bonosuna bağlamalarından şikayetçi. Bankalar Birliği Başkanı ise önceki gün, "Bankalarımız reel sektöre kredi vermeyip de paranın turşusunu kurmuyor. Bankalar paralarını saklamıyor" dedi. (1) Verilen krediler 97.1(2) Kasadaki para 7.1(3) M.B. bankalar, piyasalardaki para 21.4(4) Menkul değerlere yatırılan para 120.3(a) Alım satım amaçlı bonolar 22.4(b) Satılmaya hazır bonolar 49.4(c) Vadeye kadar tutulacak bonolar 48.5(5) Diğer yatırımlar 48.3 Toplam aktifler 294.2 BANKALAR PARAYI NEREDEN BULUYOR?(1) Özkaynaklar 39.9(2) Mevduat 189.4(3) Alınan değişik krediler 56.3(4) Diğer kaynaklar 8.6 Toplam pasifler 294.2 Kaynak: Bankalar Birliği - Eylül 2004 (Katrilyon TL) guras@milliyet.com.tr BANKALAR PARALARINI NEREYE YATIRIYOR?
