Elektrik üretimimizin yüzde 47’sini doğalgaz kullanan santraller üretiyor. Sanayi doğalgaz yakıyor. 61 ilde 9.1 milyon aile doğalgaz ile yemek pişiriyor, evi ısıtıyor.
Ve de biz doğalgazı ithal etmek zorundayız. Fiyatı ne olur ise olsun
3 ana satıcıya bağlanmış durumdayız: Rusya, Azerbaycan ve İran.
Doğalgazda en önemli sorun
tedarik sorunu. Düzenli gaz akımını sağlamaz isek elektrikler yanmayacak, sanayi duracak. Ocaklar sönecek. İnsanlar donacak.
Rusya oldukça düzenli gaz gönderiyor. Azerbaycan ve Irak’ta gaz akımında sorunlar çıkabiliyor. Kurtarıcı spot piyasadan sıvılaştırılmış gaz temini oluyor.
Doğalgaz ve sıvılaştırılmış gaz alım fiyatları açıklanmıyor. Fakat dolaylı açıklamalardan öğreniyoruz ki, Rus gazını da, Azerbaycan gazını da, İran gazını da pahalı alıyoruz.
Anlaşıldığı kadar bu ülkeler gaz sattıkları her ülkeye farklı fiyatla gaz satıyorlar. Bizim fiyatımız yüksek. Başbakan ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı son aylarda Azerbaycan,
İran ve Rus yetkililerle fiyatları aşağıya çekmeye çalışıyor.
Bize yüksek fiyat uyguluyorlar
Doğalgaz ithal fiyatları ve yıllık ithalat faturası açıklanmıyor. Bunlar gizli bilgi kapsamında. Fakat kamuoyuna yansıyan bilgilere göre doğalgazın bin metreküpü için biz İran’a 490 dolar, Rusya’ya 440 dolar, Azerbaycan’a 330 dolar ödüyoruz.
Ve kamuoyuna yansıyan bilgilere göre her 3 ülkenin fiyatı da bu ülkelerin başka ülkelere satışlarda aldıkları fiyatın üzerinde. Anlaşmalara göre Türkiye’nin 3 yılda bir fiyatları görüşme hakkı var. İran fiyat indirimine yanaşmayınca Türkiye anlaşmazlığı Uluslararası Tahkim’e (Hakem Heyetine) taşıdı.
Bizim tüketimimiz 2013 yılında 47.6 milyar m3 oldu. Rakamlar açıklanmıyor ise de bu gazın 21.1 milyar m3’lük bölümünün doğalgaz santrallerinin kullandığı tahmin ediliyor.
Kurtarıcı sıvılaştırılmış doğalgaz
Bize boru hatları ile 3 ülkeden gaz geliyor. Rusya’dan 20 milyar m3, İran’dan 10 milyar m3, Azerbaycan’dan 6.6 milyar metreküp gaz alma anlaşmamız var.
2012 yılında Rusya’dan 27 milyar m3, İran’dan 8 milyar m3, Azerbaycan’dan 3.3 milyar m3 gaz aldık. Kalan ihtiyacımızı sıvı gaz ithalatı ile karşıladık. 2013 yılında da benzer rakamlarda ithalat yapıldı.
Boru hatları ile alamadığımız gazı sıvı olarak ithal ediyoruz. Doğalgaz,
- 162 oC’ye kadar soğutularak sıvılaştırılınca hacmi 600 kata kadar küçülüyor. Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) özel tankerlerle Aliağa ve Marmara Ereğlisi’ndeki özel depolara getiriliyor. Buralarda tekrar gaza dönüştürülüyor. Cezayir’den 4 milyar m3, Nijerya’dan 1.2 milyar m3, spot piyasalardan 2.5 milyar m3 sıvılaştırılmış gaz ithal ediyoruz.
Türkiye’de yıllık doğalgaz üretimi
1 milyar m3 bile değil. 632 milyon m3. Toplam tüketimin sadece yüzde 1.3’ünü karşılıyor.
Yıllardır Tuzgölü altında depo yapmaya çalışırız. Şimdilerde Silivri’de 2.6 milyar m3, Aksaray’da 1.5 milyar m3 gaz depolama kapasitemiz var.
