Elektrik talebi her yıl % 8 büyüyor
Türkiye’nin elektrik enerjisi talebi kriz dönemleri hariç yıllık ortalama yüzde 8 oranında büyüyor. Her yıl elektrik üretimini en az 15 milyar kilowatsaat (kWh) artırmaya mecburuz. (2012 yılı ocak-kasım elektrik enerjisi üretimi 219 milyar kWh)
İyi de elektrik üretimini nasıl artıracağız? (1) Parayı nereden bulacağız. (2) Elektriği nasıl üreteceğiz? (3) Elektrik yatırımları kaç yılda, kaç dolar harcama ile tamamlanır?
Enerji konularında merak ettiklerimi DSİ’de Şube Müdürlüğü ve Daire Başkan Yardımcılığı yapmış olan Dursun Yıldız’a (1958 Samsun,) sorardım. Dursun Yıldız o dönemde Gazi ve Hacettepe üniversitelerinde ders verirdi. Şimdilerde de ders ve konferanslar vermeye devam ediyor. Ankara’da “Toprak Su Enerji Çalışma Grubu” adı ile bir grup
oluşturdu. İnternette “www.topraksuenerji.org” sitesinde bu konularda güncel sorunlar, dünyada olan bitenler hakkında haberler, bilgiler, araştırmalar yayınlıyor. Ben sitenin devamlı bir izleyicisi olarak çok şeyler öğreniyorum.
Bu yazıda Dursun Yıldız ve topraksuenerji internet sitesinden öğrendiklerimi özetleyeceğim.
Elektrik yatırımı pahalı
Her enerji üretim tesisinde, kurulu gücün tamamı devamlı olarak kullanılamıyor. Enerji tesislerinin işletme özellikleri farklı. Bu nedenle farklı kaynakların kullanılması gerekli ama her yıl ilave olarak gelen 15 milyar kWh‘lık elektrik talebini üretmek için teorik olarak;
Barajlı HES’lerle üretilmesi halinde yaklaşık 4500 MW,
Doğalgaz çevrim santrali ile üretilmesi halinde yaklaşık 2150 MW,
İthal kömür ile üretilmesi halinde yaklaşık 2250 MW,
Linyit santralleri ile üretilmesi halinde 2500 MW,
Rüzgar santrallerinden üretilmesi durumunda yaklaşık 6000 MW,
Fotovoltaik Güneş Santrali ile üretilmesi halinde yaklaşık 5500 MW,
Nükleer santrallerle üretilmesi halinde 2000 MW gücünde yeni tesislerin devreye girmesi gerekiyor.
Süre genelde uzun
Bu tesislerin kW başına ortalama yatırım maliyetleri barajlı HES’ler için 1500 dolar, Rüzgar için 1300 dolar, Doğalgaz için 800 dolar, İthal Kömür için 1300 dolar, Linyit için 1500 dolar, Bataryalı Güneş Santrali için 3000 dolar, Nükleer için 2000 dolar dolayında.
Ancak bu santrallerin işletme bakım ve yakıt maliyetleri çok farklı. Doğalgaz santrallerinde toplam maliyet içerisindeki yakıt payı % 90, linyit için % 60, nükleer için %30 düzeyinde iken HES’lerde, güneş ve rüzgarda yakıt maliyeti yok.
Santrallerin projelendirmeden işletmeye alınmasına kadar geçen süreleri de değişik. Projenin finansmanının bulunması ve finansmanın aksamadan sağlanması ile bağlantılı olarak süre değişiyor. En uzun etüd ve plan çalışması Barajlı HES’lerde. Uygun ve sürekli finansman akışı ve normal koşullar altında Barajlı HES’ler için inşaat süresi yaklaşık 6-7 yıl, Doğalgaz için 2,5 yıl, Nükleer santral için 6 yıl, Linyit için 5 yıl, İthal kömür için 4 yıl, Güneş ve Rüzgar santralleri için ise sadece 1,5 yıl olarak veriliyor.
