Irak riski nedir? Irak riskinin faturasını kim ödüyor? Anlatayım. İnsanların canı da, malı da kıymetli... Kimse canını "yok yere" riske atmak, "hiç yoluna Niyazi olmak" istemez. Kimse, kısa bir ömür döneminde, emeğinin ve alın terinin ürünü olan parasını, varlığını riske atmak, "yok olup gitmesine razı olmak" istemez.Birkaç örnek vereyim. ABDnin San Francisco kentinde yaşayan bir yabancı dostum var. Türkiyeyi çok sever. Dört yıl önce gelecekti. "Türkiyede terör varmış" diye gelmedi. İstanbulda terör yok dedik. İnandıramadık. İki yıl önce gelecekti. Deprem oldu. "Türkiye deprem bölgesi imiş" diye gelmedi. İstanbulda deprem tehlikesi yok dedik. İnandıramadık. Bugünlerde gelecekti. Telefon etti. "Irak ile savaşa girecekmişsiniz. Gelmiyorum" dedi. Türkiyenin üzerine "Irak riski" çöktü. Irak riskinde "ABDnin Iraka askeri müdahalesi ve de bu müdahalede Türkiyenin rol alması" son aşamadır. Risk daha önceden başladı. Müdahale olur, Saddam devrilir ve rejim değişir ise bitmeyecek. Devam edecek. Buna hazırlıklı olalım. Geri dönemem Sayın okuyucularım, enflasyon beklentisi yüzde 35 iken, Hazine neden yüzde 65, yüzde 70 faiz ile borçlanıyor? Yüzde 25 - yüzde 30 reel faiz yükünün bir bölümü bizim içimizdeki politik riskten ama bir bölümü de Irak riski. Hazine, bankalarımız ve ticaret firmalarımız, dünyada faiz oranları yüzde 3 - 4lerde dolanırken neden yüzde 10 - 14 maliyet ile döviz kredisi bulabiliyor. Bir bölümü iç politik risk ama, bir bölümü de Irak riski. Türkiyeye gelmeyen yabancı turistin, yurtdışından ucuz faiz ile borçlanamayan bankacının, yatırım yapamayan işadamının, yüksek faiz ile borçlanan Hazinenin faturasını kim ödeyecek? Tabii ki bu ülkede yaşayan 67 milyon paylaşacak.Fatura sadece yapılanların üzerindeki risk priminden oluşmuyor, yapılacağı halde yapılmadıkları için kaybettiğimiz imkanların riskini de içeriyor.31 Temmuz 2002 tarihinde Washingtonda Senatonun Dış İlişkiler Komitesinde ABDnin Iraka askeri harekatı tartışıldı. The New York Times gazetesinin dünkü sayısında yer alan James Daonun haberine göre, "ABD yönetimi, dünyayı Saddamın nükleer ve biyolojik saldırısından korumak için (!) Irak rejimini değiştirmeye karar vermiş durumda". İşin kötü yanı, Iraktan sonra İranın da ABDnin hedefi haline geleceğine ilişkin haberler. Türkiyenin, "Biz bu hareketi kabul etmiyoruz" demek şansı var mı? Bir bankacı dostum var. Hem çocuğunu New Yorktaki bir okula yerleştirmek, hem de New Yorkta bankası için temaslarda bulunmak üzere yurtdışına çıkıyordu. Vazgeçmiş. "Irak ile çatışma başlar. Türk hava sahası kapatılır, dönemem" dedi. Bir işadamı ile konuştum. Kriz öncesi başlattığı daha sonra beklemeye aldığı yatırım projesi için yabancı bankalar ve yabancı makine satıcıları ile müzakere halinde idi. Yabancılar da, "Irak harbi Türkiyeyi nasıl etkileyecek?.. Bir süre bekleyip görelim..." demişler ve müzakereleri kesmişler. "İyi oldu. Ben de boş yere riske girecektim" diyor. Aslan ile çuvala girmek Irak riski (ve de ufukta görülen İran riski) bizim dışımızda oluştu. Olgunlaşıyor. Tırmanacak... Biz 67 milyon Türk insanı bu riskin faturasını fakirlik olarak paylaşacağız. Tek yapabileceğimiz, bu riskin ve gelecek risklerin bilincinde kendi politikalarımızı oluşturmaktır. Riskin altından kalkmanın yollarını aramaktır. Riskin faturasını ödeyecek, riskin altından kalkacak olan biziz. Şunu bilelim ki, bizi riske sokanlar bu riskin bırakınız faturasını ödemeyi, bir bölümünü bile karşılamaz. guras@milliyet.com.tr Memduh Hoca (Prof. Dr. Memduh Yaşa) der ki: "Büyük bir devletle kol kola girmek, aslan ile çuvala girmekten farksızdır." Hocanın bu anlatımına göre, bizim yapacak bir şeyimiz kalmamış demektir.
