Sinop’tayım... ‘Yıldız’ bisiklet ve çocuk arabaları fabrikasında Cemalettin Koca’yı (1954) tanıdım. Anlattıklarına, yaptıklarına şaşırdım kaldım. Cemalettin Koca kısa boylu, sakallı, cin gibi hareketli, kanlı canlı bir işadamı. Anlatıyor, “Hocam, ben çocukken Mecidiyeköy’de bisiklet kiralayan birinin yanında çalışmaya başladım. Ondan bisiklet tamirciliğini öğrendim. Bisiklet tamirciliği yaparken Rahmetli Necmettin Erbakan ile tanıştım. Necmettin Hoca ‘Evladım, tamircilikle adam olamazsın. Sen nereli isen, memleketine dön. Orada üretim yap. Mesela bisiklet yap’ dedi.
Hocayı dinledim. Sinop’ta bisiklet üretmeye başladım. Çin rekabeti ile baktım olmuyor, şimdi yüzde yüz yerli, tüm parçaları bana ait çocuk arabaları üretiyorum. Çin malları ile rekabet ediyorum.”
Cemalettin Koca’nın 5 bin metrekare kapalı alanı olan tesisinde her türlü metal, plastik, kumaş üretim bölümleri, plastik, lastik enjeksiyon bölümleri, metal işleme tezgâhları var. ”Hocam, Allah’a şükür, işler iyi... İşi büyüteceğim” diyor.
Sinop’ta daha önce işletmede olan çok sayıda sanayi tesisi değişik nedenlerle kapandıktan sonra şimdilerde yeni bir sanayileşme hareketi başlamış.
Yeni tesisler kuruluyor
Bir zamanlar, değil Türkiye’nin Avrupa’nın bile en büyük kereste tesisi olan, yabancı sermaye ile kurulan, Osmanlı’dan kalma, daha sonra devlet işletmesi haline gelen Ayancık Kereste Fabrikası kapanmış. Şişe Cam’ın 700 kişi istihdam eden kristal fabrikası kapanmış. Söksa konfeksiyon fabrikası, Gerze yaprak tütün tesisi kapanmış.
Yakın sanayileşme hareketi, Sinoplu Osman Ör’ün 1997 yılında faaliyete geçen Örsan Tekstil yatırımı ile başlamış. Örsan’da 1.200 çalışanla üretim yapılıyor.
Organize sanayi bölgesinde şimdilerde 28 tesiste üretim sürüyor. 13 yeni yatırım inşa halinde. 8 yeni proje için yatırımın başlaması bekleniyor.
Sinop’un yüksek teşvik bölgesinde olması nedeniyle Gaziantepli Simflex, ayda 120 ton simli iplik üretecek büyük bir yatırımı Sinop’a kaydırmış. Sinoplu bir genç müteşebbis olan Kurtuluş Kaya’nın (1967) Kaya Pen tesisleri, 220 çalışanı ile ihracata dönük pencere ve kapı aksesuarları üretiyor.
İstanbul’daki Ensa Tekstil’in Sinop’taki konfeksiyon tesisinde Ferda Çetinkaya isimli Sinoplu bir genç kızın yönetiminde 200 işçi giyim eşyaları üretiminde çalışıyor.
Şehrin içi canlı mı canlı...
İlda fabrikası el değiştirmiş, terlik üretiminde büyümeye çalışan bir tesis. Bunlar Organize Sanayi Bölgesi’nde Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı Sinop Yatırım Destek Ofisi koordinatörü Berkol Alevli ile birlikte gezip görebildiğim tesisler.
Şehir içinde ünlü Sinop işi maket gemilerini üreten Doğan Ülgen ile ve de 1890’dan beri bıçak üreten Özekes ailesinin 3. ve 4. kuşak sanatkârları Cengiz Özekes ve oğlu Kazın Özekes ile sohbet ettim.
Özekes’lerin yüksek karbonlu çelik ile ürettikleri saplarını boynuz veya gülağacı kökü ile yaptıkları bıçaklar tek anlatımla sanat eseri. Saim Gürbüz, babası Şekerci Mahmut Gürbüz’ün ünlendirdiği fındık ve ceviz ile yapılan Boyabat Ezmesi’ni Sinop’a taşımış. Pırıl pırıl bir dükkânı var.
Görüyorsunuz ki, Sinop’ta deniz var, mutlu insanlar var... Üretim de var... Üretime ilgi de artıyor. Her şeyin başının üretim olduğuna inandığımdan, her gittiğim yerde “Üretim var mı? Üretim?“ diye sorarım.
Sinop’tan benim haberlerim bu kadar. Sinop’a birlikte gittiğim arkadaşım Filiz Aygündüz, Sinop’taki sanat hareketlerini yazdı. Arkadaşım Fehim Genç, benim yazamadıklarımı, Sinop’un ekonomisini güzel güzel anlatacak.
