Siyah Angus (etçi sığır ırkı)
Siyah Angus türü etçi sığır ırkının ne olduğunu Dr. Nusret Arsel sayesinde öğrendim. Dr. Nusret Arsel uzun yıllar Siemens’in tepe yöneticiliğini yaptı. Tarıma özel ilgisi vardır. Türkiye’de soya yetiştiriciliğinin geliştirilmesi için savaş verdi. Soyanın önemini bir türlü anlatamadı.
Geçenlerde bu sütunda yayımlanan, sucuk üretimi konusundaki yazım üzerine, “Size, Black Angus türü 600 kiloluk bir sığırdan yapılmış sucuk göndereyim de tadına bakın” diyerek bir parça sucuk gönderdi. Sonra anlattı: “Bu tür inekleri Türkiye’ye Selçuk Yaşar getirdi. Bana da bir düve yollamıştı.
Düve, İnan Kıraç’ın çiftliğinde beslendi. Belli bir yaşa gelince kesilmesi gerekiyormuş. Etinin bir bölümünü yedik. Kalanını sucuk yaptırdık. Pek lezzetli oldu. Zaten ABD’de sadece Angus eti yenilen lokantalar vardır.”
Daha geniş bilgi almak için Selçuk Yaşar’ın Pınar Et’ini aradım. Hasan Girenes bana Angus ırkı etçi sığır hakkında bilgi verdi. Black Angus, İskoçya’nın Aberdeenshire ve Angus yörelerinin hayvanıymış. 1873 yılında ABD’ye getirmişler. Yemi ete çevirme oranının yüksekliği ve etinin lezzeti nedeniyle et hayvanı olarak en çok aranan ırk olmuş.
Yerli ırklar et vermiyor 
Hasan Girenes’e “Bizim yerli ırklarımız yanında, Angus’un özelliği nedir?” diye sordum. Anlattı: “Anadoluda yıllardır et ırkı hayvan olmadı. Yerli ırklar gelişemiyor. Etleri lezzetli değil. Bazıları süt için ithal edilen Holstein cinsi ineklerin erkeklerini besliyor ama bunlar etçi hayvan değil.
Hayvan yetiştirmeye özel ilgisi olan Selçuk Yaşar, 2000 yılında Amerika’dan 3 farklı et ırkı damızlık getirtti: Angus, Hereford ve Charolais ırkı damızlıkların hangisinin Türkiye şartlarına uyum göstereceği gözlendi. Görüldü ki, Türkiye şartlarına en iyi uyum gösteren Angus inekleri. Bunun üzerine 2003 yılında 100 damızlık Angus ithal edildi. Bunlar Pınar çiftliğinde çoğalıyor. Şimdilerde damızlık sayısı 300’e ulaştı. Damızlıklar korunuyor, erkekler belli bir ağırlığa gelince kesiliyor.”
Ete çevirme oranı yüksek
Hasan Girenes’ten öğrendiğime göre, Angus inekleri yılda bir doğum yapıyor. Doğan yavru 2 yıl sonra doğum yapabiliyor. Angus danalar 13-14 ayda 600-700 kg canlı ağırlığa ulaşıyor. Holstein aynı kiloya 20 ayda ulaşabiliyor. Yerli etçi ırklar 24 ayda ancak 450 kg canlı ağırlığa sahip olabiliyor. Angus ırkı mera hayvanı. Yediği yemi ete çevirme oranı çok yüksek.
Pınar Et, sınırlı üretim nedeniyle şimdilik Angus etini belli otel ve lokantalara verebiliyormuş. Üretim artınca perakende satışlar da başlayacakmış.
Türkiye’de süt ve besi hayvancılığı için damızlık ithal edilmesini savunanlar ile bunun gereksiz olduğunu iddia edenler yıllardır tartışırlar. Ben, konuya yabancı bir iktisatçı olarak, Angus’un özelliklerini okuyucularıma aktarıyorum. Farklı görüşleri öğrendikçe onları da okuyucularına duyuracağım.
