Tüketici güveninde geçen ay başlayan beklenmedik bozulma devam ediyor. Tüketici Güven Endeksi ocakta % 11.1 artmıştı. Şubatta % 0.1 geriledi. Gerileme mart ayında % 1.3’e yükseldi.
Mart ayı tüketici güven endeksi 71.3 oldu. TÜİK Tüketici Eğilim Anketi’yle, tüketicilerin maddi durumu, genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri, gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri ölçülüyor. Endeks 0-200 aralığında değerlendiriliyor. 100’den büyük rakam, tüketici güveninde “iyimser” durumu, 100’ün aşağısı “kötümser” durumu gösteriyor.
Tüketici güven endeksi bir türlü 100’ün üzerine çıkamıyor.
2017 yılında 65.1 ile 72.8 arasında gitti geldi. Aralıkta 65.1 iken, ocakta 72.3 olunca sevindik. Tüketici güveni düzeliyor derken, şubatta geriledi. Martta gerileme devam etti.
Tüketici ne diyor?
Tüketici güven endeksi hazırlanırken halka soruluyor:
- Gelecek 12 ayda genel durum beklentiniz nedir? Cevap: 95.1. Gelecek hakkındaki beklenti endeksi ocakta % 9.7 arttı. Tüketici beklentisi çok iyiydi. Martta beklenti endeksinde % 1.7 azalma oldu.
- Hanenin maddi durumu geçen 12 aya göre nasıl? Cevap: 64.5. Maddi durumda 3 ayda gerileme yok. Artış var. Ocaktan itibaren her ay maddi durum endeksi % 1.8, % 0.7, % 0.9 yükselmiş durumda.
- Hanenin bugünlerde içinde bulunduğu mali durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Cevap: 84.5. Mali durum endeksinde şubatta % 3.1, martta % 0.1 gerileme var.
Borç almak isteyen yok
- Gelecek 3 ayda tüketim finansmanı için borçlanma ihtimaliniz var mı? Cevap: 35.8. Borç alma ihtimali endeksi şubatta % 1.8, martta % 0.9 geriledi.
- Otomobil satın alma ihtimali var mı? Cevap: 13.8. Otomobil satın alma endeksi şubatta gerilemişti, martta 11.4 artış gösterdi.
- Konut satın alma ihtimali nedir? Cevap: 8.8. Konut satın alma ihtimali endeksi ocakta 28.8 artmıştı. Şubatta 8.5 geriledi. İlginçtir ki martta endekste 4.7 yükselme oldu.
Güven, ekonominin geleceğini şekillendirir. Üreticinin gelecek için güveni olmalı ki yatırım yapsın. Üretimi artırsın. Risk altına girsin. Tüketicinin güveni olmalı ki para harcasın. Kredi kullansın. Tüketici güveninde şubat ve martta gerileme önemli.
Reel kesim güveni daha iyi
Tüketici güveni ölçülürken “Reel kesimin de güveni ölçülüyor. Reel kesim güven endeksine göre, reel kesimin güveni genelde tüketici güveninden daha olumlu bir gelişme içinde. Mevsimlik etkilerden arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi 2017 Aralık ayında 109.7 idi. 2018 Ocak ayında 110.0 oldu. Şubat ayında çok az bir gerilemeyle 110.8’e indi.
Yıl başından bu yana reel kesimin ve tüketicinin güveninde gerilemeye yol açan dış ve iç gelişmeleri yaşıyoruz. Dış politika ilişkilerindeki olumsuz rüzgârlar, Afrin operasyonu, şehitlerin neden olduğu üzüntü, döviz fiyatının artışı reel kesimde de tüketicide de güveni yaralıyor.
Dış politika ilişkilerindeki düzelme, sınır ötesi askeri operasyonun tamamlanması, ekonomiye döviz girişlerinin normalleşmesi reel kesim güveninde de tüketici güveninde de düzelmeye yol açacak.
