2004 yılında ekonomide iyilik bekliyoruz. Ekonomide iyilik demek, çalışmak isteyenin iş bulabilmesi, üretenin para kazanması, artan gelirin devletin vergi kaynağını büyütmesi, devletin de bu vergilerle halka daha çok hizmet vermesidir.
Bütün bunların olabilmesi, ekonominin büyümesine bağlıdır. Ekonominin büyümesinin göstergesi milli gelirin artış oranıdır. Milli gelir (sabit fiyatlarla) yüzde 5 artar ise, (artan nüfusun yüzde 1 dolayındaki payını bu orandan düşünüz) ülke genelinde, ortalama yüzde 4 dolayında bir gelir iyileşmesi ortaya çıkar.
Bunu neden anlatıyorum? 2004 yılında iyilik bekleyenler, iyiliğin ölçülü olacağını bilsin istiyorum. Bir yıldan öbür yıla ülkedeki insanların tümünün geliri (reel olarak) ortalama yüzde 10 veya yüzde 30 gibi oranlarda artmaz. Artamaz.
Üretim artınca, istihdam artar. İstihdam artınca, iş bulan insanlar gelire kavuşur. Üretim artınca, işçiye olan talep nedeniyle ücretler yükselir.
2003 yılında istihdam artmadı. Çünkü krizden sonra şirketler yeniden yapılanmaya gitti. İstihdamı kısarak verim artışına yöneldi. Ama bu böyle gidemez. Üretim artışı mutlaka yeniden istihdama kapı açacak.
Buraya kadar anlatılanlar milli gelirin (üretimin ve toplam gelirin) oluşumuyla ilgili bekleyişler. Milli gelir oluştuktan sonra "dağılır". Milli gelirin dağılım şekli de insanların gelirini ve refahını etkiler.
Üretim demek, "katma değer" yaratmak demektir. Katma değer, üretimin her safhasında mal ve hizmetin değerine yapılan eklemedir. Mal veya hizmetin çıktı fiyatı ile girdi fiyatı arasındaki farktır. Katma değer, (1) Kira, (2) Faiz, (3) Ücret, (4) Kar toplamıdır.
2004 yılında "üretim artacak" demek, "katma değer" artacak demektir. 2003 yılında faiz oranları düşmeye başladı. 2004 yılında da faizin yükselmeyeceğini varsayarsak, katma değerden faize giden pay küçülecek demektir. Faize giden pay azalınca, daha önce katma değerden faizin aldığı imkanlar ücret, kira, kar arasında bölünecek demektir. Kirada ve karda büyük artış beklenmeyeceğine göre, faizin azalmasından en çok ücret yararlanacaktır. Katma değerin büyümesi, büyüyen katma değerden ücretin aldığı payın artması, ekonomide çalışanların durumunun düzelmesine yol açar.
İşte bunun içindir ki, (1) 2004 yılında üretimin artması, istihdamın büyümesi, (2) Yaratılacak katma değerde faizin yükünün azalmasına paralel olarak ücretin payının artması, ekonomide rahatlık yaratacaktır.
Bir yılda her yer "güllük gülistan" olamaz. Gelirler reel olarak yüzde 10 veya yüzde 30 oranlarında artamaz ama... Bu işler yavaş yavaş olur. Önemli olan iyilik yolunun açılmasıdır.
Yeni yılınızı şimdiden kutluyorum.
