Rüşvet, bu toprakların kültüründe vardır; Fuzuli kaç yıl önce söylemiştir bilir misiniz? “Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar.”
Düşünün adam selam veriyor, rüşvet değildir diye almıyorlar.
Geçen günkü gazetelerde bir haber vardı; ABD’li dev şirket 3M’nin, Türkiye’de rüşvet dağıttığı iddiası üzerine soruşturma açılmış; neymiş:
“Şirketin Türkiye temsilciliği, Türkiye devletine bağlı bazı kurumlara mal ve hizmet satmak için usulsüz ihalelere adını karıştırmış...”
* * *
Eeee, bu mu haber?
Demek ki ipin ucu, kantarın topu fazla kaçmışÖ İş büyümüş, ayyuka çıkmış, yoksa ölçüyü kaçırmasalardı... Kimsenin sesini çıkaracağı yoktur.
Alan razı, veren razı, kime ne?
Şarkta işler böyle yürümez mi?
Demek ki her zaman yürümüyor.
* * *
Dedik ya rüşvet bu toprakların kültüründe vardır.
Öyleki, Osmanlı’da mevki, makam ve rütbe almak isteyenler, topladıkları rüşveti yine rüşvet diye yatırırlarmış.
Rüşvetin çeşitlisi vardır, kimi bankaya yatırır, kimi İsviçre’ye kaçırır, kimi küçük hanımı, küçük beyi yurtdışı öğrenimine tahsis eder, ev alınır, araba alınır, geziye çıkılır.
Geziye çıkmanın bir faydası da, oradaki kumarhanelerde oyun oynayıp, para kazanmaktır. Ola ki biri rüşvetin kokusunu alır, cevap hazırdır:
“Kumardan kazandım!”
* * *
Ayni rüşvet de vardır, onun da çeşidi...
Bir tarihte Nuruosmaniye’de bir kebapçıya giderdik, bakardık, bazıları yer içer, paralarını öderlerdi.
Oysa herkes onları tanırdı(!), kebapçıya “Bu ne iş?” diye göz kırptık, kendi rahat, anlattı:
“Diyelim hesap 45 lira geldi. Elli lira verirler, biz de elli lirayı bozarız yine elli lira yollarız, görenler hesabı ödenmiş sanırlar.”
* * *
Rüşvetin felsefesini yapanlar da vardır:
“Rüşvet, yasadışı işi yasal hale getirmek için verilir. Oysa yasal işi kolaylaştırmak, çabuklaştırmak için verilen rüşvet değil, bahşiştir. Garson yemekte size iyi servis yaparsa, bahşiş almıyor mu? Eeee, iyi ve çabuk hizmet veren memur da birkaç kuruş almışsa, buna rüşvet denir mi?”
Evet, söyleyin bakalım denir mi?
Biz demedik mi, hem de kaç kere...