50 yıldır hâlâ genç ve güçlü

Porsche denildiğinde neredeyse tüm dünyada insanların aklına gelen ilk model oldu 911.
Ve bunu da 50 yıl kesintisiz üretimle pekiştirdi. Nereden ve nasıl doğdu, ikizi onu bir dönem nasıl alt etmeyi başardı? İşte onları okuyacaksınız bugün...

50’nci yıla özel 911’den 1963 tane üretilecek (en üstte). “Fıstık yeşili” arkadaş, 1974 model olur. Sarı Targa ise size anlattığım gibi ve hâlâ hoşşş... Arkadan görünen ise ünlü 959. Muhteşem!

Yıllar yılı bir markanın simgesi olarak kabul edilmek, ama aynı zamanda markanın uzun zaman taşıyıcısı olmak... Bir spor otomobil kimliğine sahip olmak ama günlük işlere de koşturacak kadar mütevazı bir “arı”ya dönüşebilmek... Daha sayayım mı diyorum ama salça’lamak nereye kadar diye düşünüyorum...
Çünkü onu anlatmak için sürekli sıfatlar uydurmama ya da övgüler filan bulmama gerek yok! O zaten kendisine öyle bir yer edinmiş ki, bugün tüm dünyanın hafızasına “911”i sadece “Acil Yardım numarası” değil, 50 yıl boyunca geleneklerine sadık
kalarak üretilen spor otomobillerinden biri olarak kazımayı başarmış durumda.
Bugün birçok üretici, geçmişte başarılı olmuş ancak bir nedenle üretimden kalkmış modellerini yeniden canlandırmaya uğraşadursun, Porsche, 911’i gerçek anlamda asla öldürmedi. O, “şimdi bitti!” diye düşünülen zamanlarda bile makyaj tazeleyip, üstünü başını düzeltip sevenlerinin karşısına çıktı. Dolayısıyla “yaşayan efsane” olarak her zaman spor otomobiller dünyasının ayrıcalıklı kürsüsünde yerini aldı. Tabii kimi zaman da podyumda, kazandığı yarış zaferleriyle...
Bu arada Corvette ve Mustang’i görmezden gelmiyorum, yanlış anlama olmaya...
Bugüne kadar 820 binlik satışa ulaşan 911, 1963’te sadece 130 HP’lik motorla ve “901”le yola çıkıp bugün 400 HP’lik 991 4S ile ayakta durmayı başardı. Gerçekten
zorlu ve uzun bir yol katetti. Tamam.
Şimdi biraz hikaye zamanı..
.
Porsche’nin oğlu tasarladı
911’in yaratılması, ömrünün sonuna yaklaşan 356’nın yerine geçirecek bir model arayışının ürünüydü.
1959’da tasarım masasına oturan Ferdinand “Butzi” Porsche, önce ortaya T7 754 (695 diye de adlandırılır) denilen fikri çıkarttı ve 1961’de aracın prototipi yapıldı. Bu otomobil, 356’dan 100 mm kadar uzun ve genişti. Üstelik “gerçek” 4 kişilik bir otomobildi. Ferdinand “Ferry” Porsche, oğul Porsche’nin yarattığı aracı görünce pek de memnun olmadı. Bay Porsche, daha sportif bir şey istediğini, ancak T7’nin aile otomobilinden “hallice” olduğunu savundu.
Ve çizim masasına geri dönüldü. Sonuçta ortaya T7’nin ön tasarımına sahip ama daha alçak yapılı ve en önemlisi arkada “yedek koltuk” gibi dar oturma yerleri bulunan “901” çıktı. 356’dan daha konforluydu. 1963’te Frankfurt Motor Show’da görücüye çıkarıldı.
Fuara getirildiğinde otomobilin
çalışan bir motoru yoktu, onun yerine tam boyutlu maketi vardı. Gerçek motor, 1964’te hazırlandı. Büyük beğeni toplayan 901’den 82 adet üretildi. Ancak Fransız Peugeot’nun itirazı vardı. Çünkü Peugeot, Fransa’da, ortası “sıfır”lı ve üç rakamlı modellendirme haklarının kendisinde olduğunu belirtmişti.
Porsche, otomobili Fransa’da başka isimle satmak yerine, adını tamamen değiştirdi. Ona artık “911” deniliyordu...
911’in seri üretimi 1964’ün eylül ayında başladı. 1965’te ABD pazarında bir 911’in fiyatı 6 bin 500 dolar civarındaydı.
2.0 lt, 130 HP’lik 6 silindirli boxer motorla donatılmıştı. 5 ileri şanzımana sahipti. 911S modeli, aynı motorun 160 HP’lik versiyonu, güçlendirilmiş şasi ve daha büyük frenlerle 1966’da çıktı.

356’dan doğan boşluk...
Zaman içinde birtakım şikayetler belirdi. Özellikle arkada motor yüzünden fazla ağırlık bulunması, hızlı girilen virajlarda güvensizlik yaratıyordu.
En azından, alışık olmayan kullanıcıların şikayetiydi. Porsche, denge sağlamak amacıyla ön tamponun alt kısmına
11 kiloluk ek ağırlık koydu.
Bu arada Porsche, 356’nın üretimini 1965’te bitirmişti. Ancak son yıl olmasına rağmen ilgi azalmamıştı çünkü 4 silindirli motora sahipti ve 911’den hayli ucuzdu. Bu da, 356’dan boşluk doğmasına, marka satışlarının ve algısının düşmesine yol açmıştı. Hemen bir çözüm bulundu. Firma içinde “902” olarak anılan 912 geliştirildi.
Bu otomobil her ne kadar 911’in tasarımını taşısa da, ondan güçsüzdü. Ama 4 silindirli, 90 HP’lik motorla 100 km’de 7.8 lt tüketiyordu. 911’deki pek çok donanıma da sahip değildi.
Giriş seviyesi modeli olarak satışa sunuldu. 1969’a kadar üretimde kalan 912, markanın üretim adetlerini yeniden artırdı. Hatta “boynuz kulağı geçti” ve bazı yıllarda 912 satışları 911’in üzerine çıktı. 1969’a kadar 32 bin adet sattı.
Ancak 1969’da 912’nin üretiminin bitirilmesinin doğru olacağına karar verildi. Motor, ABD pazarının yeni emisyon kurallarına uymadı. Ayrıca Porsche-VW ortaklığında “914” yaratılmıştı. Ferry Porsche kararını verdi. 1970’te 914, 912’nin ucuz Porsche görevini devraldı. Ancak
o da bantlara veda edince ortalık yine boş kaldı. 6 yıl aradan sonra “912E” piyasaya çıktı. Yine 4 silindirli ve 86 HP’lik, enjeksiyon eklenmiş VW motoruyla donatılmıştı. Ama bu kez de Porsche-VW birlikteliğinin bir başka ürünü peydah oldu: 924. Mayıs 1975-Temmuz 1976 arasında 2 binden fazla 912E üretildi ve bitti.

Zorunluluk Targa’yı yarattı
Tüm bunlar olup biterken hayatına devam eden 911 için üstü açık versiyon da planlandı. Ancak ABD yönetimi,
o dönemlerde üstü açık otomobillerin güvensiz olacağına karar vermiş ve üretimlerini yasaklamıştı.
Porsche bunun üzerine farklı bir yol buldu ve Targa’yı yarattı. Targa’nın tavanı takılıp-çıkarılabilir, arka camıysa katlanabilir plastikti. Bununla birlikte aracın üzeri tamamen açıldığında geniş bir çelik güvenlik kuşağı vardı. Bugün bile Targa, 911’in ayrıcalıklı ve saygıyla anılan bir versiyonu olarak hayatını sürdürüyor. Her ne kadar bazı unsurları değişse de.
Size teker teker tüm 911 sülalesini sayıp bir dolu kitap bilgisine boğacak değilim. Ancak 50 yılda pek çok farklı versiyonla ve fabrika kodlarıyla üretildiğini bilin yeter. 930, 964, 993, 996, 997 ve günümüzdeki 991 gibi. 1998’den itibaren hava soğutmalı motorlarla vedalaştığını, 911’in bir dönem pistlerin yanı sıra rallilerde de yarıştığını, Paris-Dakar fatihi 959’un yol versiyonunun,
bugün koleksiyoncuların gözdesi
olduğunu da bilmelisiniz.
Ve son bilgi. 50’nci yıl için üretilecek özel “50 Yıl Serisi” 911, eylülden itibaren sahiplerine teslim edilmeye başlanacak. 911’in bugüne kadarki gelişimde “klasik” olmuş unsurlarına yer verilen bu araçtan sadece 1963 adet üretilmesi planlanıyor. n