Her Avusturya gibi bir ülkeye
gittiğimde vaktimin yarısı
hayıflanarak geçer: Niye bizde yok? Niye biz böyle değiliz?
İki hafta önce bir grup gazeteci ile birlikte, Avrupa Birliği’nin (AB) davetlisi olarak Viyana’da iki gün geçirdim. Grup, Dağlık Karabağ, Hırvatistan, Makedonya ve Türkiye gibi Avrupa Birliği’ne aday ülkelerin gazetecilerinden kurulmuştu.
Avusturya AB’de çevre bilinci en yüksek, yenilenebilir enerjide en ileri ülkelerden biridir. Bunun yanında, çöp ve atıklarını kirletici olmaktan çıkarıp nerdeyse her gramını başka amaçlar için kullanan ülkelerin belki de başındadır.
Çöpün bu kadar ilginç bir madde olduğunu ve bu kadar akıllı bir biçimde yeniden işlenip kullanılır duruma getirilebileceğini, bilmiyordum.
Zenginin çöp tenekesi fakirinkinden büyüktür. Refah arttıkça insanın ürettiği çöp de artar. Arttıkça, çevreyi kirletmeden, zehirlemeden, çirkinleştirmeden ondan kurtulmak zorlaşır.
Avusturya’da yaşayan 8.5 milyon insan yılda 53.5 milyon ton çöp ve atık üretir. Yirmi üç yıl önce bunların yüzde altmış beş kadarı şehirlerden uzak yerlerde araziye atılıyordu. Bugün araziye atılan çöp miktarı yüzde birin altındadır. Geriye kalanın tamamı elden geçirilerek kullanılıyor. Örneğin üçte biri ısı ve sıcak su üretimi için yakılıyor. Plastik ve metaller yeniden kullanılmak üzere fabrikalara yollanıyor. Kül, yol yapımında ve otoyollarla binalar arasındaki gürültü azaltma duvarlarında kullanılıyor.
Bizde çevrecilerle hükümetler sürekli boynuz boynuzadır. Avusturya’da çevre konularında siyasi partiler, bürokrasi, belediyeler, halk ve hatta endüstri büyük çapta uyum halindedir. Çöpün sorun olmaktan çıkıp ürün haline gelmesi bu elbirliği ve uyumun sonucudur.
Viyana’da her ev bir çöp toplama ve ayırma birimidir: Mutfak atığı, plastik şişe, plastik, alışveriş torbası, kâğıt, metal vs. gibi şeyler ayrı ayrı yerlerde toplanır. Sokaklarda bunların her biri için dokuz ayrı çöp konteyneri var.
Viyana’yı Avrupa’nın en yaşanılabilir kentlerinden biri yapan bu gayretlerin sonunda ortaya çıkan temizlik ve düzendir.
Bizde çöplerin ne yapıldığını araştırmaya çalıştım ama bir bilgi edinemedim. Az sayıda çevrim tesisi var ama çöp ve atıkların çoğu araziye atılmakta.
Niye bizde yok? Niye biz Avusturyalılar gibi değiliz?
Bunun bir sürü cevabından biri şudur: Cami yapımına bile onların çöp tesisine gösterdiği özeni göstermediğimiz için.
YARIN: ÇÖP FABRİKASI, ÇÖP ÇAMİ
