Yetki çatışması ve yetki boşluğu var

Soma’da 301 kişinin yaşamını yitirdiği maden faciasını araştırmak amacıyla kurulan TBMM Araştırma Komisyonu Başkanı Ali Rıza Alaboyun, rapora ilişkin düzenlediği basın toplantısında “Bu tabiat kanunu değil. Rapor incelenirse bazı şeylerde ihmal olduğu ortaya çıkar. Bunların kusuru, suçu yok mu var mı, değerlendirecek olan savcılık. Savcılık da bunu okursa, buradan soracağı çok şeyler çıkacaktır” dedi. Alaboyun, Çalışma Bakanlığı ile Enerji Bakanlığı arasındaki yetki çatışmasına işaret ederken, metan drenajı yapılmış olsaydı bu kadar ölüm yaşanmayacağını savundu. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel de raporun “mahcup” bir şekilde kaleme alındığını, ilgili bakanlar hakkında Soruşturma Komisyonu kurulmasını önereceklerini açıkladı.
Alaboyun, madenciliği bilmeyen arama-kurtarma ekiplerinden kaynaklı sorunlar bulunduğunu, erken uyarı sisteminin oluşturulması, denetimin tek elde toplanması ve Maden Bakanlığı kurulmasını önerdi. Alaboyun, Soma özelinde seri havalandırmanın yasaklanması ve faciaya ilişkin film çekilmesi gerektiğini de dile getirdi. Soruları da yanıtlayan Alaboyun, “Soma’da diğer ocakların hepsinde bu riskler var. Bir daha böyle bir kaza olmaması için büyük tespitte bulunduk. C panosunda bu kaza olmasaydı, yukarıda M panosunda olacaktı. Diğer panolarda bu risk yok. Burada oldu, diğer ocaklarda da olma riski var. C panosundaki risk, ocak devam edecekse M panosunda da var. Bakan Bey ile de görüştüm, M panosundaki risk nedeniyle ocağın mutlaka kapatılması gerektiğini” diye konuştu.

Simülasyonlu çalışma
Komisyon dört ayı aşkın çalışmalarının ardından kazanın oluş nedenine ilişkin 2.5 dakikalık bir simülasyon hazırladı. Simülasyonun başında kömür üretildikçe, kömür alanının boşaldığı ve kömür üzerinde bulunan marn ve kireçtaşının çökerek bu alana yerleştiği, Boşluğa dolan metan ve karbonmonoksit gazlarının üretimin yapıldığı ve işçilerin bulunduğu galerilere dolduğu belirtiliyor. Sensörlerdeki rakamlara göre kazanın yaşandığı panodan 920 metre uzaklıktaki nefesliğe karbonmonoksit gazının yaklaşık 6 dakika sonra ulaştığı belirtiliyor.

Dikkat çeken öneriler

Raporda dikkat çeken bazı öneriler ise şöyle: l Denetimde çift başlılığa neden olan Maden İşleri Genel Müdürlüğü ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı arasındaki yetki çakışması ortadan kaldırılmalı. l Seri havalandırmanın yasak olduğu açıkça belirtilmeli. l 30 dakikalık ferdi oksijen maskesi verilmesi zorunlu olmalı. l Ana galerilerde ağaç tahkimat kullanılması yasaklanmalı. l Her ocakta otomatik yangın söndürme sistemleri kesin bulunmalı. l İdari para cezaları caydırıcı olmalı. l Özel ihtisas mahkemeleri kurulmalı. l Yeraltı kömür madenciliğinin yapıldığı havzalarda yanık hastaneleri kurulmalı.