Vücudumuz çalışan, faaliyet gösteren birçok mekanizma gibi ısınır. Açık-kapalı bölgelerine göre nüans farklılıkları gösterse de insan vücudunun iç ısısı normal şartlarda 37,6 derecedir. Erişkin bir insanda ortalama oral vücut ısısı 37, rektal ısısı 37,5 ve aksiller ısısı 36,5 derecedir. Vücut ısısı ortalama değerlerden 0,3-0,6 derece sapma gösterebilir. Yeni doğan bebeklerde ve çocuklarda, yüksek ateş sınırı da, vücut ısısı da yetişkinlerden daha yüksektir.
Hipertermi (ısı tedavisi), kanserli vücut dokusunun yüksek ısıya (39-42 arası) maruz bırakılmasıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Temel dayanağı, radyo dalgalarıyla tümörlü bölgeyi ısıtmak, kanserli dokunun görece uygun yaşam habitatını bozmaktır. İşlemin süresi genel olarak 30-60 dakikadır. Amerika, Almanya, Japonya ve Hollanda başta olmak üzere bütün dünyada uygulanan etkili bir yöntemdir.
Yapılan araştırmalarda, hiperterminin kanserli hücreleri öldürdüğü ya da zarar verdiği, sağlıklı hücrelere zararının ise son derece az olduğu görülmüştür. Hipertermi, hücreleri öldürerek ya da içerisindeki proteinlerin yapısını bozarak etkisini gösterir. Tek başına değil, radyoterapi veya kemoterapi ile birlikte kullanılması tercih edilmelidir. Hipertermi, kanser hücrelerini radyoterapiye karşı daha duyarlı hale getirir ya da normalde radyoterapinin etki edemeyeceği hücreleri öldürür. Ek olarak, bazı kemoterapi ilaçlarının da etkinliğini artırır.
Yan etkilerinin çoğu geçicidir
Baş-boyun kanserleri, rahim ağzı, rektum, bir çeşit deri kanseri olan melanoma ve sarkomlar başta olmak üzere, hiperterminin etkisi birçok çalışmada araştırılmıştır. Bu incelemelerin çoğunda, tedaviye hipertermi eklenmesinin, tümörü küçülttüğü ve bölgesel kontrolü artırdığı görülmüştür. Hipertermi uygulamasının çok sayıda metodu ve değişik
cihazları bulunmaktadır. Sadece belirli bir bölgeye veya tüm vücuda uygulanabilir; ancak her şekilde, işlemin radyoterapiden sonra birkaç saat içerisinde yapılması gerekir. Etkisi, tedavi sırasında elde edilen ısıya, tedavi süresine, tümör ve doku özelliklerine bağlıdır. Dokular arasındaki farklılıklar sebebiyle, bazen bölgesel yanık ve ağrı benzeri rahatsızlıklar görülse de, rutin uygulamalarda 43 derecenin üzerine çıkılmadıkça normal doku zedelenmesi olmaz. Yan etkilerinin çoğu geçicidir, tüm vücuda uygulanıyorsa ishal, bulantı ve kusma görülebilir. Çok nadiren kalp ya da damar rahatsızlığı da gelişebilir. Hipertermi tedavisi, kalp pili ve protezi olan hastalarda, ısı algılaması bozulmuş ve vücudunda silikon bulunan kişilerde uygulanamaz.
Diğer tedavilerle birlikte kullanılması önerilir
Onkoloji camiası, uygulanan tedavilerin etkinliğine ve nadiren görülen yan etki avantajına rağmen neden hipertermiyi tartışıyor?
Bu durumun başlıca nedenlerinden biri; medyanın bu tedavi yöntemini, radyoterapi veya kemoterapinin alternatifi gibi sunmasıdır. Yüksek ısının, proteinlerin yapısını bozarak tek başına etki gösterdiği durumlar olsa da, hiperterminin tek başına kullanıldığı durumlarda kanser hücrelerini öldürme etkisi minimal seviyededir. Garantili ve genel olarak önerilen, diğer tedavilerle birlikte kullanılmasıdır. Bir diğer sorun ise daha teknik; ısının hedefe yönlendirilmesinde kullanılan yöntemdir. Hipertermi cihazları farklı derecelerde ısıtma etkisi gösterebiliyor. Ayrıca ısıtma yönteminden bağımsız olarak, tümör içerisinde farklı ısı dereceleri oluşabilir. Ancak tümörün farklı bölgelerinde elde edilen ve 39-43 derece arasında değişen bu heterojen sıcaklık, cihazın ısıtma kapasitesinden ziyade, tümörün farklı bölgelerinde değişiklikler gösteren kanlanma farklılıklarını temsil edebilir.
Dünyanın birçok merkezinde standart tedavi haline gelen hipertermiyi yok saymak, önümüzdeki dönemde mümkün olmayacak gibi görünüyor. Çünkü bilimin karanlıklar arasından sızan her hangi bir ışığı, bir umut parçacığını yakaladığı anda büyütmek, geliştirmek ve onu görkemli bir çözüme dönüştürmek gibi huyu var. İnanın daha sağlıklı günler göreceğiz, bilimin ışığında, sağlıkla ve evde kalın.
