TEDAVi YOLLARI VE BESLENMENiN ÖNEMi

Tiroid bezinin büyümesi olan guatr, kadınlarda erkeklere göre 4-5 kat daha fazla görülüyor. Giderek büyüyen tiroid bezinde önceleri nodül olmaz. Ancak tedavi edilmez ve iyot eksikliği devam ederse ortaya çıkan nodüller, hipertroidi yapabilir. İyot yetmezliği sonucu guatra yakalanan kişinin kanında T3 ve TSH hormonu artar, T4 hormonu düşer.
İdrarla atılan iyot miktarı, ‘yetmezliğin’ şiddetini ortaya koyar. İdrar iyotunda hafif derecede yetmezlik olanların (50-99 mcg/dl) yüzde 5-20’sinde, orta dereceli yetmezlik çıkanların (20-49 mcg/dl) yüzde 20-30’unda ve şiddetli yetmezlik belirlenenlerin (20 mcg/dl’den az) yüzde 30’undan fazlasında guatr gelişir.
Guatrlı hastaların çoğunda fazla şikayet yoktur. Ancak guatr büyürse nefes ve yemek borusuna baskı yaparak öksürük, nefes darlığı gibi sorunlar yaratır. Guatr büyüdükçe TSH hormonu azalır. Hastanın kanında anti-TPO antikoru yüksekse, guatrın Haşimoto hastalığı nedeniyle geliştiği düşünülebilir.


Ortaya çıkma nedenleri
- İyot yetmezlİğİ
- Selenyum eksİklİğİ
- Genetİk faktörler
- Tiroİd bezİnİn İltİhabı
- Lİtyum İlacı kullanmak
- Sİgara İçmek
- Demİr yetmezlİğİne bağlı kansızlık
- Hamİlelİk
- Hİpofİz bezİnden aşırı TSH hormonu salgılanması


Bu gıdaları özellikle alın
Selenyum: Erkekler günde 75, kadınlarsa 60 mikrogram selenyum almalıdır. Ceviz, et, sakatatlar, balık ve kabuklu deniz ürünleri, kepekli unlar, süt ürünleri, sebze ve meyvelerle yumurtada bol miktarda bulunur.
Çinko: Peynir, sığır eti, kepekli ekmek, tavuk, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri, balık, patates, ceviz, badem, tam tahıllar, kuru fasulye, lahana, ay çekirdeği ve kuzu eti gibi gıdalarla beslenmek tiroid sağlığımız için gereklidir.
Tuz: Guatr oluşmasında en büyük etken toprak ve suda yetersiz iyot olmasıdır.
Demir: Ispanak, kara lahana, kırmızı et, tavuk, yumurta, kabuklu deniz mahsulleri ve balıktır (somon) demir bakımından oldukça zengindir.


Vitamin kullanımı
Hipotirodi (tiroid bezinin az çalışması)
B2, B6, B12 ve desteği alınabilir. Buna karşılık
A ve E vitamini alınmamalıdır.
Hipertirodi (tiroid bezi aşırı çalışması)
A, C ve E vitamini ile koenzim Q 10 düzeylerinde azalma olur. Bu hastaların antioksidan vitaminlerle (A, E, C vitamini) birlikte tiamin ve B6 vitamini kullanmaları tavsiye edilir.


Hastalığın çeşitleri
Basit guatr: Sadece tiroid bezinde büyüme vardır, salgıladığı tiroid hormonları normaldir. Bez içinde nodül yoktur.
Nodüler guatr: Tiroid bezinin içinde büyümeyle birlikte yumrular vardır. Bu sırada tiroid hormonları normal veya artmış olabilir.
Dalan guatr: Tiroid bezinin göğüs kafesi içine doğru büyümesi, kafes içine girmesi veya dalmasıdır. Tıp dilinde ‘torasik ya da plonjaz guatr’ denir.
Basit guatrlı bir hastada iyot yetmezliği varsa iyotlu tuz verilir ve tedavi tiroid hormonu ilaçlarıyla yapılır. Nodül çıkması durumunda tedavi için nasıl bir yol izleneceği, uzman tarafından belirlenir.
Radyoiyot tedavisi, yaydığı beta ışınlarıyla tiroid bezinde aşırı çalışan hücreleri ortadan kaldırır. Bu tedavi, hipertroidi ve tiroid kansei hastalarında sonuç verir.

NASIL BESLENMELİ?
Tiroid bezinin iyi çalışması için bol bol sebze ve meyve yenmeli, A, C ve E vitaminleri ile yeteri kadar protein alınmalıdır. Haftada iki kez yağlı balık yiyerek vücudunuza omega-3 takviyesi yapmalısınız. Karbonhidrat ağırlıklı beslenmek ve yağlı yemekleri tercih etmek, tiroid bezine zarar verir. Unlu ve nişastalı olanlardan da uzak durmak gerekir. Halk arasında kara lahana, kabak, turp, şalgam ve karnabahar gibi sebzelerin guatr yaptığı söylenir. Bu, doğru değildir.
Hindistan cevizi, balık ve keten tohumu tiroid bezinizin daha iyi çalışmasını sağlar. Kafein, alkol, sigara ve şeker tiroid bezi için zararlıdır. Sulardaki klor ve florun fazla olması tiroid bezine zarar verdiğinden içilen suda bu minerallerin fazla olmamasına dikkat edilmelidir.