Köpekbalıkları için biyologlar mutfakta özel mönü hazırlıyor

8 bin metrekarelik alana kurulu Turkuazoo, akla denizi getiren adını Türkiye’de de bulunan turkuaz taşından alıyor. Zoo ise İngilizce’de hayvanat bahçesi anlamına geliyor. Açılış tarihinden (22 Ekim) bu yana 35 bin kişinin ziyaret ettiği Turkuazoo’da bir tur da biz atıyoruz...
Turkuazoo’ya girdikten sonra ilk durağımız tatlı su balıklarının olduğu bölüm. Konsept Amazonlar. Koridor yağmur ormanlarında yetişen ağaç ve bitkilerin yapaylarıyla dekore edilmiş. Amazonlar’dan ve Vietnam’daki Mekong nehrinden getirilen balıklar koridorun sağındaki ve solundaki tanklarda yüzüyor. Bir çocuk piranaların bulunduğu tankın camına yapışmış. Etle beslenen bu balıklar, bölümün en çok reyting alan canlıları.
Vatozların bulunduğu akvaryumla birlikte tatlı su bölümü bitiyor ve tuzlu su canlıları bölümüne doğru yol alınıyor.
Başka bir tankta “Kayıp Balık Nemo” filminin kahramanı küçük “soytarı balıkları” var. Biraz ileride de Akdeniz, Karadeniz ve Marmara’da yaşayan mercan, iskorpit, karagöz, levrek, çipura gibi türlerin bulunduğu tank. Mürenler, denizaltı dünyasının en zehirlisi aslan balıkları ve balon balıkları ayrı bir bölümde toplanmış.

Deniz canlılarını kedi-köpek sever gibi sevebiliyorsunuz
Üzeri açık bir havuzda at nalı yengecini, denizyıldızını ve denizhıyarını elinize alabiliyorsunuz. Bu deniz canlılarını kedi-köpek sever gibi sevebiliyorsunuz. Mavi kanı kanser ilaçlarında kullanılan at nalı yengecinin üstten görünüşü pek sevimli. Ayrık iki göz, sert bir kabuk. Havuzda görevli dalgıç hayvanın altını çevirdiği an elimi çeksem mi çekmesem mi düşüncesi sarıyor. Bilmem kaç tane kıskaçlı ayak size bakıyor!
Vatozların daha büyüklerini ve akvaryumun esas kız ve oğlanları olan köpekbalıklarını görmek için 80 metrelik cam tünele doğru ilerliyoruz. Tünelden önceki tankta 90 kiloluk orfoz saklandığı kayanın ardından çıkıp bize “selam çakıyor”. Nihayet tüneldeyiz. Tünelin içi ancak iki-üç kişinin yan yana durabileceği genişlikte. Yürüyen bant tüneli sindire sindire gezmek isteyenler için epey yavaş ilerliyor. Havuzda beş tür köpekbalığı var: Kum kaplanı, hemşire, gitar, zebra ve siyah yüzgeç. İlki vakur bir edayla tepemizde. Sanki elimizi uzatsak karnını okşayacağız. Halbuki akrilikten yapılan tünelle çevriliyiz. Bu malzeme yaklaşık
15 ton su basıncına dayanıklı. Kalınlığı 4,5 cm ile
20 cm arasında değişen akrilik, akvaryumdaki canlıların boyutunu üçte bir oranında küçük gösteriyor.
Tünelde karşılaştığımız tek canlı türü denizdekiler değil. Bir dalgıç elinde beyaz bir bezle tünelin camlarını siliyor. Bir diğeri elindeki yemleri balıklara yediriyor. Cam tünelin sonunda bulunan 270 derecelik görüş açısına sahip panorama salonunda tünelde gördüğümüz canlıları banklara oturup izleyerek bitiriyoruz Turkuazoo turumuzu.


Piranalar kalamar ve tavuk eti yiyor
Deniz biyologu Derya Türkmen ve su ürünleri mühendisi Murat Can Suner Turkuazoo’nun mutfağından sorumlu olan 10 kişilik akuarist ekibinden. Üzerlerinde önlük, ayaklarında çizme, ellerinde bıçak akvaryumlardaki canlılara yem hazırlıyorlar.

- Akvaryumlardaki canlıları midye, kalamar, karides, uskumru, istavrit ve sardalya ile besliyoruz. Her tank için ayrı miktarda ve değişik boylarda yem hazırlıyoruz. Hangi havuza ne kadar yem bırakılacağı balıkların ağırlıklarına ve havuzdaki canlı miktarına göre belirleniyor. Her bir balık için beslenme tablosu tutuyoruz.
-Akvaryumdaki balıkların günlük yem miktarı 60 kiloyu buluyor.
-Köpekbalıkları haftanın üç günü besleniyor. İki gün kalamar, karides ve midye, bir gün uskumru ile istavrit yiyorlar. Yemlerin tümüne vitamin ekleniyor.
-Bazı balıklarımız etçil değil. Onlar için de ıspanak, havuç, brokoli, kivi, hazırlanıyor.
-Piranaların mönüsü kalamar ve tavuk etinden oluşuyor. Yemlerini bir dakika içinde mideye indiriyorlar.


17 milyon avroya mal oldu
-Üç katlı Turkuazoo’nun tasarımı, inşaatı ve teknik alt yapısı farklı ülkelerde 21 dev akvaryum kuran Yeni Zelanda kökenli 45 yıllık Marinescape şirketine ait.
-Turkuazoo’nun maliyeti 17 milyon avro. (Yaklaşık 37 milyon TL).
-29 adet tank, Marmara Denizi’nden tankerlerle taşınan 5 milyon litre su ile dolu. Su, devridaim sistemiyle temizleniyor.
-Akvaryumdaki 10 bin canlı Güney Afrika, Hint ve Pasifik Okyanusu, Tayland, Avustralya, Sri Lanka, İngiltere ve Amerika’dan getirildi.
-Akvaryumlardaki köpekbalığı sayısı 21.
-Giriş ücreti yetişkinler için 25 TL. 0-3 yaş ücretsiz. Öğenciler, 4-16 yaş ve 65 yaş üzeri ziyaretçiler 18 TL. İki çocuk ve anne-babadan oluşan bir aile 75 TL ödeyecek.
- Turkuazoo hafta içi 10.00-18.00, hafta sonu 10.00-20.00 arasında açık.


“Zebra türü köpekbalıkları kendilerini sevdirmek istiyor”
ENDER IRMAK (Dalgıç)
-Akvaryumlarda Şişli Sualtı Sporları Kulübü’ne üye olan sekiz dalgıç çalışıyor.
-Köpekbalıkları yurtdışından Turkuazoo’ya geldiğinde 3,5 ay kadar bir tankta yaşadılar. Alışma sürecini hızlandırmak için haftanın belirli günlerinde yanlarına indik. Köpekbalıklarıyla aynı havuza girmeden önce yabancı eğitmenlerden ders aldık. Yabancı bir akuarist bize elle nasıl besleneceklerini öğretti.
-Bize söylenen kurallar şöyleydi: Köpekbalıklarıyla göz teması kurmaktan kaçının, onların üstünde ve altında kalmayın. Aynı seviyede yüzün. Ani hareketler yapmayın. Bir anda çok yükselip alçalmayın.
-Köpekbalıklarının yemekleri bir çubuğa diziliyor. Şartlı refleks için çubukları yere vuruyoruz. Sesi duyduklarında yanımıza geliyorlar. Onlarla aynı hizaya gelip çubuğu ağızlarına uzatıyoruz.
-Saldırgan davranacaklarını sanmıyorum çünkü düzenli besleniyorlar, aç kalmıyorlar. İçlerinde en tehlikeli tür kum kaplanı. Eğer ısırmaya kalkarsa sert bir cisimle onu itmek gerekiyor. Bir kez Kızıldeniz dalışımda başıma böyle bir şey geldi. Sualtı fotoğraf makinesiyle hayvanı ittim, hemen kaçtı.
-Akvaryumun en meraklıları mercan balıkları. Kulaklarımızı ısırıyorlar. Kovalıyoruz, geri geliyorlar. Zebra köpekbalıkları kendilerini sevdirmek istiyor, sürtünüyor ama sevmiyoruz. Çünkü elimizdeki eldivenler derilerine zarar verebilir.
- Bu kesinlikle her dalgıcın hayalindeki iş. 20’den fazla tank, binlerce canlı. Aynı alanda hepsini görebiliyor, köpekbalıklarını, vatozları ellerinizle besleyebiliyorsunuz.


“Bu leopar desenli vatozdan ne güzel çanta olur!”
GÜLNUR İNKAYA (Turkuazoo Pazarlama ve İletişim Müdürü)
-En sık sorulan soru “Balıklar fotoğraf çekerken flaştan rahatsız olur mu, zarar görür mü?”
-Bir kadın ziyaretçi leopar desenli vatozu gördükten sonra “Bundan ne güzel çanta olurdu” dedi.
-Akvaryumun yeni misafiri
3 metrelik gitar köpekbalığı olacak. Balıkların da bir borsası var. Yurtdışından haber geliyor, “Şu boyda bir köpekbalığı var, fiyatı şu. İster misiniz?” diye. Biz de elimizde olmayan türlere ve boyutuna göre seçim yapıyoruz.
-Turkuazoo’nun çıkışındaki yumurta kapsüllerinde vatoz ve köpekbalıklarının doğumuna tanıklık edebiliyorsunuz. Doğumdan sonra, büyüyen yavrular tanklara alınıyor.
-Bizim sularımızdaki, balık ağlarına takılmış yaralı caretta caretta’ları burada rehabilete edeceğiz. Bir de dönemsel ziyaretçilerimiz olacak. Mesela dünyanın en zehirli kurbağası
2-3 hafta boyunca Turkuazoo’da görülebilecek.
-Aralık ayında köpekbalıklarıyla dalış programları başlayacak. Dalgıçlar kısa süreli bir eğitim verecek, ardından akvaryuma girilebilecek. 14 yaşın altındakiler dalışa katılamayacak. 14-18 yaş aralığındakiler ise aile izni ile programa dahil olacak.
-Anaokulları ve ilkokullar deniz biyologları ve su ürünleri mühendislerinden oluşan
ekibin vereceği eğitim programlarından yararlanacak.
-Sinema salonunda belgeseller gösteriliyor. Dönemsel sergiler düzenlenecek. Ziyaret saatleri dışında toplantılar, nikah törenleri, doğum günü partileri için akvaryumun önündeki açık alan kiralanabilecek.

Mercanları güzel sanatlar öğrencileri yaptı
Akvaryumların içindeki mercanlar, yeşillikler sahte. Bunlar ve akvaryumların içindeki dekorasyon Yeni Zelandalı bir sanatçının önderliğinde Çanakkale ve Mimar Sinan üniversitelerinin güzel sanatlar fakültelerinden mezun olan gençler tarafından hazırlandı.