‘Tarihçilerin kutbu’ hayatını kaybetti

Türkiye’nin yetiştirdiği dünya çapındaki tarihçi Prof. Halil İnalcık, 100 yaşında hayatını kaybetti. ‘Tarihçilerin kutbu’ olarak tanınan İnalcık, bir süredir Ankara Güven Hastanesi’nde tedavi görüyordu. Ünlü tarihçi Bernard Lewis’in “Köprülü ve Barkan zamanın büyük alimiydi” dediği İnalcık, sayısız ödülün ve saygın unvanın sahibiydi. Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında 2000 bilim insanı arasında gösterildi. Osmanlı tarihi alanındaki çalışmaları sadece Türkiye’de değil, dünyada çığır açıcı olarak nitelendiriliyor. İnalcık, 7 Eylül 1916’da İstanbul’da Kırım göçmeni bir ailenin oğlu olarak doğdu.

1952’de prof. oldu

Zorlu bir çocukluk geçiren ve öğrenim hayatına Ankara Gazi Mektebi’nde başlayan İnalcık, liseyi ise Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi’nde okudu. Tarihçi olmaya 15 yaşında karar verdi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin ilk dönem öğrencilerinden biri oldu. Aralarında Fuat Köprülü ve Muzaffer Göker’in bulunduğu önemli tarihçiler tarafından yetiştirildi. Köprülü ve Göker’in ders verdiği Yeni Çağ Kürsüsü’nde yazdığı doktora tezi ünlü çalışmalarından biri olarak yerini muhafaza eden 1942 yılında kaleme aldığı ‘Tanzimat ve Bulgar Meselesi’ydi. 1943’de ‘Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği’ adlı teziyle doçentlik unvanı alan İnalcık, 1949’da İngiltere’ye gitti ve çalışmalarını çeşitli kurumlarda sürdürdü. 1952 yılında profesör olan İnalcık, aralarında Columbia ve Harvard Üniversiteleri’nin bulunduğu saygın kurumlarda çalıştıktan sonra 1972 yılında Chicago Üniversitesi’ne girdi.

1986 yılında birçok tarihçi yetiştirdiği Chicago Üniversitesi’nden emekli oldu. 1992 yılında Bilkent Üniversitesi’nin Tarih Bölümü’nü kurdu. ‘Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet’ ve ‘Balkanlar’ın da aralarında olduğu, çeşitli dillere çevrilen ve ders kitabı olarak da okutulan 72 kitap kaleme aldı. Son günlerine kadar sürdürdüğü tarih çalışmalarında sosyal ve ekonomik problematikler üzerine yoğunlaştı. Arşiv çalışmasına verdiği önem ve bu konuda gösterdiği titizlik, İnalcık’ın Osmanlı tarihi alanında dünyanın en önemli ve öncü isimleri arasında yer almasında büyük rol oynadı.

‘Hocaların Hocası’

Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Ülkemizin yetiştirdiği büyük ilim adamı ve ‘Hocaların Hocası’ tarihçi İnalcık’a Allah’tan rahmet diliyorum” ifadelerini kullandı.

Öte yandan, Prof. Dr. İnalcık için Bilkent ve Ankara Üniversitelerinde 27 Temmuz Çarşamba günü tören düzenlenecek. Güven Hastanesi Etik Kurulu Başkanı Dr. Tevfik Ali Küçükbaş ise, “Kendilerinin önceden başlamış olan, hastanemizde tedavilerine devam edilen ve sonradan eklenen rahatsızlıkları oldu. Bunlar çoklu organ yetmezliğine götüren rahatsızlıklardı” dedi.

‘Avrupa iktisadi tarihini de etkiledi’

İnalcık’ın öğrencisi Prof. İlber Ortaylı’ya göre ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi’ adlı kitabı, İnalcık’ın muhalled eseriydi. Ortaylı bu eserle ilgili olarak “Buradaki yöntem ve yaklaşım sadece Türkiye tarihini değil, Avrupa iktisadi tarihindeki görüşleri değiştirecek kadar önemlidir” yorumunda bulunmuştu.

‘Eşsiz bir miras bıraktı’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İnalcık’ın vefatı nedeniyle yayımladığı mesajda, “Ömrünü Türk ve dünya tarihi araştırmalarına adayan, tarafsız ve nitelikli eserleriyle dünyanın sayılı tarihçileri arasında yer alan İnalcık, kitapları ile bizlere eşsiz bir miras bırakmıştır. Merhuma Cenab-ı Allah’tan rahmet niyaz ediyor, yakınlarına başsağlığı diliyorum” ifadelerine yer verdi.