Parkinson hastalığının en tipik özeliklerinden biri istirahat halindeyken elde görülen titremelerdir (tremorlar). Hareketlerdeki yavaşlama da bu titremelere eşlik eder. Hareket ve uykuyla azalan bu titremelerin, stres ve yorgunlukla arttığını görebilirsiniz.
Parkinsonlu hastalarda omuzların öne doğru çökmesi, kalça ve dizlerdeki içeri doğru katlanmalarda kişinin duruşunda bozukluklar oluşabilir. Hastalarda geriye ve yana doğru düşmeler görülebilir. Bir de çok önemli bir bulgu, hareketlerde yavaşlama tespit edilir. Hastalar yürürken yön değiştirmede zorluk, bir şeyin etrafında dönmede güçlük çeker. Ayakta durmakta da zorluk yaşayabilirler. Ayrıca bu hastalarda yüz kasları etkilendiği için ifadesiz bir yüz ortaya çıkabilir. Eklemlerini hareket ettirdiğimiz zaman bu hareketlere karşı kişide istemsiz bir direnç oluşur.
Hastanın yürümesinde görülen en tipik özelliklerden biri küçük adımlar atmasıdır. Eğer bir hasta 180 derecelik bir dönüşü tamamlamak için beş adımdan fazla adım atarsa parkinson hastalığını düşünmemiz gerekir.
Parkinson hastalığında eklem hareketlerindeki katılık, romatizmal hastalıklardaki bulgularla karıştırılabilir. Ayrıca hastaların yüz ifadesinde görülen maske yüz, depresyonda olan bir hastanın ifadesi ile de benzeşebilir.
Parkinsonlu hastalarda akciğerle ilgili sorunlar ön plana çıkabilir. Çünkü hastaların günlük yaşam aktiviteleri kısıtlanmıştır. Ve solunum kaslarının kasılıp gevşemelerinde katılaşma olabilir. Yine hastanın omuzlarının öne doğru duruş biçimi ve kas esnekliğinde kayıplar, solunumla ilgili sorunların ortaya çıkmasına neden olur.
Parkinsonlu bir hastada konuşma, hızlı ve monoton olabilir. Bazen de sessizlik sürecine girebilir. El yazısı değişip küçük ve sıkışık hale gelebilir. Ayrıca bu hastalık ilerledikçe kişide unutkanlık ve depresyon görülebilir. Yine hastalarda terlemede artış, kabızlık, tükürük salgısında artış, salya akışı şeklindeki bulgular da tespit edilebilir.
TEDAVİSİ
Uygulanan ilaç tedavisiyle hastalarda belirgin şekilde iyileşmeler görülebilir. Uzun süreli kullanılınca, ilaçların etkinliğinin azaldığı tespit edilmiştir.
Bu hastaların rehabilitasyonunda bir egzersiz programı uygulanacağı zaman fiziksel yeterliliği tam hesap edilmelidir. Egzersiz yaptırılırken, düşme riski yüksek olduğu için hastanın güvenliği konusunda önlem alınmalıdır. Rehabilitasyon çalışmalarında hastanın günlük yaşam kalitesinde önemli düzelmeler olur. Fakat hastanın ruhsal durumunda, beyin fonksiyonlarında ve titremelerinde aynı şekilde düzelme görülmez. Yine bu çalışmaları bırakmamak gerek. Hastanın psikolojisi ve kendine güveni açısından.
PSİKOLOJİK DESTEK VERİLMELİDİR
Depresyon, parkinsonlu hastada yüzde 47 oranında görülür. Bu hastalardaki ruhsal sorunların tedavisi bireysel ya da grup terapisiyle aile danışmanlığını da içine alarak yapılır.
Parkinsonlu hastalarda yapılan uygulamalarda becerilerdeki azalmalar, hastanın tedavisini olumsuz etkiler. Hastalık ilerledikçe hastadaki düşünme daha problemli hale gelebilir. Parkinsonlu hastalarda yaşın ilerlemesiyle birlikte yüzde 10-15 oranında düşünme kabiliyeti geriler. Bu, hastaların hareket kabiliyetiyle paralellik gösterebilir.
İdeal tedavi, rehabilitasyon süresince en ileri ilaç tedavisini içine alır. Hastanın güvenliğini sağlamada yardımcı cihazlardan faydalanılabilir.
Hastalardaki yürüme şekli kol sallanmasında azalma ve daha katı hale gelerek kendini gösterir. Bazı hastalarda hızlanmış sürüyen adımlara paralel olarak, vücudun öne eğilmesi şeklinde yürüyüşler de gözlenebilir. Hastaların ellerindeki titreme genellikle istirahat halinde ortaya çıkar.
Yatarken, otururken ve ayaktayken tansiyon değişiklikleri (Ortostotik Hipotansiyon) bu hastalarda sık görülür. Onun için pozisyon değiştirmelerinin daha yavaş ve dikkatli yapılması gerekir.
Bir de bu hastalarda konuşma bozukluğu olur. Bu durumda dil terapisi uygulanmalıdır.
Parkinsonlu hastalar, yiyecekleri yutmada zorlanabilir. Bu hastaların günlük yaşamda bağımsız hareket etmesine dikkat edilmelidir. Meşguliyet tedavisi hastaların bağımsız hayat tarzını sürdürmelerine yardımcı olur.
Hastanın ev ortamı mutlaka düzenlenmelidir. Hastanın hareketliliğini artırmak için küçük halıların ve büyük mobilyaların kaldırılması gerekebilir. Hastanın hareketsiz bırakılması hastanın yararına değildir.
KAYNAK: FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON RANDALL L. BRADDOM
