ÇOCUKLARDA AĞIZ VE DİŞ BAKIMI

Ağız ve diş bakımı, ne yazık ki Türk toplumunda ‘lüks olarak görülüyor. Kendileri hekime gitmeyen ailelerin çoğu çocuklarının bu ihtiyaçlarını da önemsemiyor ve sadece sorun yaşandığında bir uzmana başvuruyor. Oysa ki, çocukların bir ömür boyu ağızlarında taşıyacakları dişler, ileride sağlıklı bir birey olup olamayacaklarını belirliyor. DentGroup Kids’ten Pedodonti Uzmanı İrem Birinci, ailelede önemli tavsiyelerde bulundu.

Bebek ve çocuklarda ağız sağlığı konusunda nelere dikkat etmeliyiz?

‘İlk diş çıkar, fırçalama başlar’, hastalara söylediğimiz ilk şey. Bebeklerin çıkmaya başlayan ilk dişlerini mutlaka temizlemek gerekir. Bu işlem, temiz bir bez ya da parmak fırçasıyla yapılabilir. 1-1.5 yaşlarında çıkan azı dişlerinin bakımı da özenle yapılmalı. Daha sonraki dönemde fırçalamanın gözetim altında tutulmasında fayda var. Uzamış biberon ve emzik kullanımı, parmak emme gibi alışkanlıkların bırakılması konusunda aileler bir diş hekiminden yardım alabilir.

Aileler bu konularda en sık hangihataları yapıyor?

Ağız bakımının çocuğun kontrolüne bırakılması, kötü beslenme alışkanlıkları, süt dişlerinin nasılsa düşecek diye fırçalanmasının gerekmediğini düşünmek sık yapılan hataların başında geliyor.

Diş muayeneleri ilk ne zaman başlamalı ve hangi aralıklarla devam etmeli?

Dünya Sağlık Örgütü, ilk diş hekimi muayenesinin 6-12 aylıkken yapılmasını öneriyor. Bu muayenenin amacı, koruyucu hekimlik ve bilgilendirmedir. Ebeveynler; beslenme, diş ve ağız içi temizliği, yaşlara göre kullanılabilecek uygun diş fırçası, doğru ve etkin fırçalama, diş gelişimi, dişlerin çıkma ve dökülme zamanları gibi konularda bilgilendirilir. Eğer herhangi bir tedavi gerekmiyorsa 3-4 yaşına kadar senede bir kez, daha sonrayılda 2-3 kez düzenli kontrole gidilmeli.

Tek başlarına ne zaman etkin bir fırçalama yapabilirler?

Motor gelişimleri tamamlanana kadar çocuklardan etkin bir diş fırçalama ve ağız bakımı beklenemez. Bu süreç genelde beş yaşını bulur. Çürüksüz dişler için günde en az iki kere, dişleri ailenin fırçalaması gerekir. Alışkanlığın yerleşmesi adına fırçanın önce çocuğa verilmeli.

Süt dişlerinin dökülmesi ve kalıcı dişler hakkında bilgi verebilir misiniz?

5.5-6 yaşında süt dişleri dökülmeye başlar. Önce kesici dişler değişir. Aynı dönemde kalıcı büyük azı dişleri çıkar. 12 yaşına kadar tüm süt dişleri düşer ve yerlerini kalıcı dişler alır. Eğer süt dişi düşmeden kalıcı diş çıkarsa, müdahale edilir.

Çocukları diş çürüklerinden korumak için neler yapılmalı?

Koruyucu diş hekimliğinde amaç, çocukların yapılan ilk ağız içi muayenesinin ardından çürük risk grubunun belirlenmesi ve kişiye özel bir program hazırlanmasıdır. Aileye düşen görevlerden en önemlisi, düzenli ve doğru diş fırçalamalarına dikkat etmektir. Ayrıca çürüksüz dişler için doğru beslenmek büyük önem taşır. Bilinenin aksine çürük oluşumunda sadece çikolata ve şekerin yeri yoktur. Birçok besin türü, ağız pH’ını değiştirir.

Hekimin klinikte uygulayabileceği koruyucu işlemlerden en basiti, profesyonel diş temizliğidir. Onun dışındaki koruyucu uygulamalar arasında fissür örtücü ve yerel fluorid uygulamaları yer alır.

Fissür örtücüler: Azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunan fissür adı verilen girintiler, çürüğün en sık oluştuğu bölgelerdir. Buralarda daha fazla çürük görülmesinin nedeni, fissürlerin dar ve derin olması yüzünden diş fırçasının yetersiz kalmasıdır. O nednle fissür örtücü yöntemi uyulanır. Bu teknikte fissür örtücü adı verilen beyaz renkli, akışkan maddeyle girintiler doldurulur. Bu madde özel bir ışınla sertleştirilir. Böylece besin artıklarının girebileceği ve fırçalamayla temizlenemeyen çürüğe elverişli bölgeler ortadan kaldırılır.

Fluor uygulaması: Fluor uygulamak, diş minesini zararlı asitlere karşı korumak, çürük oluşumunu engellemek, başlangıç seviyesindeki çürükleri durdurmak için alınabilecek etkili ve basit bir önlemdir.

Biberon çürüğü

Biberon çürüğü terimi, kafa karışıklığına neden olabilir. “Biz hiç biberon kullanmadık, bu çürükler nasıl oluştu?” diyen aileler var. Bu çürüklerin çoğu, bebeklerin gece beslenmesinden kaynaklanır.

Özellikle 1.5 yaştan sonra biberonla ya da anne sütüyle gece beslenmesine devam edilen çocuğun dişleri yeterince temizlenmediği için çürüklere zemin hazırlar. Gece uyku arasında, çocuk her istediğinde emzirilmemeli. Bu alışkanlık brakılamıyorsa emzirmeden sonra diş ve diş etlerinin temizlenmesi gerekir. Gece tükürük akışı yok denecek kadar azdır. Besin, dişlerin üzerine yapışır ve temizlik yapılmadığında, kalıntılar birikerek artar.

Ortodontik tedavilere geç kalınmamalı

Anne ve babalar çocuklarının ortodontik tedavisini yetişkin döneme ertelemeyip, büyüme ve gelişim çağında yaptırırlarsa, süreç, daha kolay ve hızlı ilerler. Ortodontik muayene çocuğun kapsamlı olarak çene, yüz ve dişlerinin muayenesini içerir. Eğer çocuğunuzda aşağıdaki durumlar varsa bir uzmana başvurun:

Alt veya üst çene normalden çok daha fazla önde veya gerideyse

Çapraz kapanışlar varsa

Dişler aşırı çarpıksa

Çocuk ağızdan nefes alamıyorsa

Parmak emme gibi alışkanlıkları varsa