KISIRLIK TEDAVİSİNDEKİ YENİLİKLER

Anne adayı 35 yaşından küçükse, bir sene boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen hamile kalamamışsa, mutlaka bir uzmana başvurulmalı.

Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi’nden Tüp Bebek ve Kadın Hastalıkları Doğum Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Aynur Erşahin, kısırlık ve son dönemde öne çıkan çocuk sahibi olma yöntemleri hakkında sorularımızı yanıtladı.

Kısır bir kadın doğru tedavi yöntemleriyle çocuk sahibi olabilir mi?

Genelde erkekteki kısırlık sebepleri yüzde 25-45, kadına bağlı sebeplerse yüzde 40-55 oranında görülür. Her iki bireyde kısırlık görülmesi oranıysa yüzde 10-15 arasındadır. Ayrıca hiçbir şekilde kısırlık sebebinin bilinmemesi (nedensiz kısırlık) sorunu da yüzde 10-15 oranındadır. Yani her iki bireyde de aynı derecede sorumluluk vardır. Maalesef üreme sisteminde sorun olan çiftlerden bazıları doğal yollardan çocuk sahibi olmayı başaramaz. Bu çiftler için aşılama, yumurtlama ve tüp bebek tedavileri uygulanabilir. Tüp bebek teknikleriyle yüzde 60 oranında başarı elde etmek mümkündür.

Kısırlıkta son dönem ileri tedaviler arasında neler var?

Tüp bebek, kısırlık sorunu olan çiftler için etkin ve başarılı sonuçlara ulaşılan bir yöntemdir. Bu alandaki son tedavilerse şöyledir:

Preimplantasyon genetik tanı (PGT): Embriyo üzerinde gen düzeyinde testler yapmak ve belirli bir hastalık ya da doku uyumu olup olmadığını transfer öncesi tespit edebilmek mümkündür.

Kapsamlı Kromozomal Tarama (NGS): Tüm kromozomların embriyoda analizi yapılabilir. Kapsamlı kromozomal tarama yaklaşımıyla embriyo biyopsi işlemi, embriyo gelişiminin beşinci gününde alınan hücrelerle yapılabilir. Tüm kromozomları gen problemi yönünden incelemek mümkün olur. İşlem sonrası embriyoları dondurup, sonuçlara göre sağlıklı olanları alıp, rahim ortamına transfer ederek yüksek gebelik oranlarına ulaşılabilir.

IMSI: Yüksek optik büyütmeyle daha iyi sperm seçimidir. Klasik mikroenjeksiyon tedavilerinde sperm hücreleri laboratuvarda seçilirken mikroskop altında 400-600 katı kadar büyütülür. IMSI yönteminde ise bu büyütme 8 bin kata kadar çıkarılabilir. Sperm kaynaklı sorunlar yaşamış çiftlerde başarı sağlanabilir.

Mikroçip yöntemi: Mikro akışkan çip teknolojisiyle spermler arasından DNA yapısı en ideal olanları seçmek mümkün. Bu sayede daha iyi embriyolaroluşturulabilir.

Vitrifikasyon: Bu teknikle sperm-yumurta-embriyo daha hızlı dondurulur. Böylece daha canlı embriyo ve embriyo gelişme oranları elde edilebilir.

Embriyoskop: Bu yöntemle embriyolar sürekli izlenebilir ve bulunduğu ortamdan çıkarılmak zorunda kalınmaz.

Kadında kısırlığı artıran faktörler

Yaşın 35’in üzerinde olması

Aşırı zayıf ya da kilolu olmak

Kronik hastalıklar

Kötü beslenme

Sağlıksız iş ortamı

Kimyasal maddeler

Aşırı stres

Kullanılan ilaçlar

Diğer hastalıklar: Endometriozis, polikistik over, dış gebelik, böbrek yetmezliği, anoreksiya ve hipotiroidi.

DOĞURGANLIĞA YARDIMCI BESİNLER

Medical Park Trabzon Yıldızlı Hastanesi Diyetisyeni Merve Yazıcı, hamilelik öncesinde ve sırasında hamilelik öncesi ve sonrası için beslenme önerileri verdi.

Zayıf veya obez olmak doğurganlık oranını etkiler. Fazla kilolu ya da obez kadınlar kilolarının yüzde 10’unu kaybettiğinde gebe kalma şansının arttığı bilinir.

Çeşitli ve besleyici gıdalar tüketin. Tabağınızın her zaman farklı besinlerden oluşmasına özen gösterin.

Kan şekerinizi dengede tutun. Bunun için kompleks karbonhidrat içeren besinler tüketin ve sağlıklı ara öğünler yapın.

Folik asit alın. Bu, bebeğin beyin ve sinir sistemi için gerekli bir vitamindir ve doğumsal anomalileri önler.

Doymuş yağ asitleri ve trans yağ içeren gıdalardan uzak durun. Bu yağlar, genellikle hayvansal besinlerde ve işlenmiş gıdalarda bulunur.

Kafeinli içecekleri azaltın. Yüksek miktarda tüketilen kafein, doğurganlığı olumsuz yönde etkiler.

Alkol ve sigarayı bırakın. Sigara ve alkol tüketiminin döllenmeyi engellediği birçok çalışmayla kanıtlandı

Araştırmalara göre, sağlıklı ve dengeli beslenmek doğurganlık oranını yüzde 80 oranında artırıyor. Aşağıdaki gıdalara beslenmenizde yer verin:

Kompleks karbonhidratlar: B12 vitamini hariç bütün B grubu vitaminlerini içerirler. Tam buğday, çavdar, yulaf, tam tahıllı ekmek, bulgur, tam buğday makarna, esmer pirinç, tam buğday unundan yapılan mamüller, kurubaklagiller, meyve ve sebzeler bu gruptadır.

Et, tavuk, balık, yumurta: Hayvansal gıdalar kaliteli protein içerir ve demir yönünden zengindir. Bunları tüketirken pişirme yöntemlerine ve çeşitliliğe dikkat edilmeli. Haftada 2-3 kere mutlaka balık yenmeli. Yumurta, anne sütünden sonra en kaliteli protein kaynağıdır ve her gün tüketilmeli.

Kurubaklagiller: Mercimek, kurufasulye, nohut ve börülce gibi baklagiller bitkisel protein, B grubu vitaminler, demir, magnezyum, kalsiyum bakımından zengindir. Haftada en az 2-3 kere tüketilmeli.

Koyu yeşil yapraklı sebzeler: Folik asit deposu olan ıspanak, pazı, marul, maydanoz, dereotu ve brokoli her gün yenmeli.

Yağlı tohumlar: Doymamış yağ asitleri, magnezyum ve çinkonun doğurganlıkla ilişkisi kanıtlandı. Yağlı tohumlar bu besin öğelerinden zengindir. Her gün 1 avuç ceviz, fındık, badem tavsiye edilir.

Süt ve süt ürünleri: Günde üç porsiyon tüketilmeli; 1 kase yoğurt, 1 su bardağı süt, 1 dilim peynir şeklinde çeşitlendirilmeli.

ERKEKLERİN BÜYÜK KISMINDA SEBEP SAPTANAMIYOR

VM Medical Park Kocaeli Hastanesi Üroloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ali Sarıbacak, erkeklerde kısırlığa yol açan sorunlar hakkında bilgi verdi.

İnfertil erkeklerin büyük bir kısmında herhangi bir sebep saptanamaz. Saptanan nedenler arasındaysa en çok görüleni varikoseldir. Testis toplardamarlarının genişlemesi anlamına gelen bu sorunun en iyi tedavisi, kasık bölgesinden yapılan mikroskopik varikoselektomi operasyonudur. Sperm üretimini kontrol eden hormon sisteminde bozukluk olan hastalar, ilaç tedavisinden ciddi fayda gören tek gruptur.

Son yıllarda ilerleyen teknolojiyle birlikte sperm DNA hasarı tespiti yapılıyor. Bu grupta antioksidan tedaviyle hasar azaltılabilir. Kısır erkeğin tedavisine başlamadan önce ayrıntılı değerlendirme ve tetkik yapılmalı. Enfeksiyon ya da hormonal dengesizlik varsa tedavi edilmeli. Aynı zamanda sperme zarar verebilecek çevre şartlarından uzaklaşılmalı, sigara ve alkol kullanılmamalı, sağlıklı beslenilmeli. İnfertil erkeklerin yaklaşık yüzde 10-15’inde hiç sperm bulunmaz. Bunlara yardımcı üreme teknikleri önerilir.

TESE ve Mikro TESE yöntemleri

Hiç spermi olmayan veya sağlıklı sperm saptanamayan hastalarda TESE ve Mikro TESE yöntemleriyle testisten sperm alınarak laboratuvar ortamında yumurtayla birleştirip, sağlıklı embriyo elde edilebilir.

Son yıllarda kısırlık tedavisinde en hızlı gelişen yöntem, tüp bebek tekniğidir. Sperm seçimindeki yeni gelişmeler (mikroçip yöntemi), embriyo transferinin daha geç yapılması ve embriyo transferi öncesi genetik tanı konarak sağlıklı embriyonun transferiyle gebelik şansı yükseliyor.

ÇARESİZLİK DUYGUSUNA ESİR OLMAYIN

Medical Park Karadeniz Hastanesi’nden Psikolog Nergis Hasançebi Sürmen, kısırlığın psikolojik ve toplumsal boyutlarının eşleri mutsuz edebileceğini anlattı.

Evli çiftlerin istemesine rağmen çocuk sahibi olamamasının, yani kısırlığın ülkemizde psikolojik ve sosyal boyutları var. Bu çiftler, kendilerini toplum karşısında yetersiz ve yalnız hissedebilir. Çevreden sık gelen ‘Çocuğunuz ne zaman olacak?’ sorusu psikolojik anlamda çökmelerine yol açabilir. Normal şartlarda güçlü ve dik duran bir bireyin bu süreçte yorgun ve güçsüz olduğu görülür.

Bazı çiftler bu süreci çok sancılı geçirir. Özellikle erkeklerin eşlerine yetersizmiş gibi davranması, kadınların tedavi isteklerine ‘sorun sende’ yanıtını vermesi; kadınların moral, motivasyon ve öz güvenlerini düşürür. Bu durumda kadınların kocaları tarafından terk edilme korkusuyla suçluluk ve cezalandırılma psikolojisi yaşamaları kaçınılmazdır. Böylece diğer insanlarla iletişimleri sırasında olumsuzluklar, kimseyi istememe, yalnız kalma eğilimi ve bedensel yakınma sorunları ortaya çıkarabilir. Bu kişiler geleceğe de umutsuz ve güvensiz bakar.

Hemen pes etmeyin

Çocuk, evlilikleri taçlandıran mutluluktur. Ama ne olursa olsun, asla umutsuzluğa kapılarak pes etmeyin. Gerekli tüm tıbbi yollara başvurun. Böylelikle elinizden gelen her şeyi yaptığınızı bilirsiniz. Birlikte çözüm bulmaktan vazgeçmeyin. İlişkinizi güçlendirip sizi mutlu edecek aktivite ve yeterlilik psikolojisine sokacak etkinliklerden faydalanın. Birlikte vakit geçirmek, sevdiğiniz yerlere gitmek, spor yapmak, her akşam yürüyüşe çıkmak, hobilerle uğraşmak gibi alternatiflerle ortak paydada buluşabilirsiniz. Olumsuz durumlarda, birbirinize yetebildiğinizi, birlikte hayatın ne kadar keyifli olacağının farkına varın.