SAĞLIK AYAKTAN BAŞLIYOR

Türk insanlarının yüzde 50’si ayak nasırından şikayetçi. Batık tırnak ve mantar da sık görülen sorunlardan. Bu problemlerin ortaya çıkmasındaki en büyük nedense, yanlış ayakkabı seçimi!

Tüm gün vücudun ağırlığını çeken ayaklarımızı ihmal ediyoruz. Bırakın bakım yaptırmayı, bir sorun geliştiğinde çözümü için profesyonel yardım bile almıyoruz. Oysaki sadece ayak problemleriyle ilgilenen bir bilim dalı bile var.
ASMER Medikal Ayak Sağlığı Merkezi kurucusu Şükran Yıldız hem podiatri bilimini anlattı, hem de ayaklarda sık görülen sorunlar hakkında sorularımızı yanıtladı.

- Podiatri nedir ve bu alanda neler yapılıyor?
Podiatri, ayak ve tırnaklarla ilgili sorunlarının teşhisle ve tedavisiyle ilgilenen bir bilim dalı. Medikal ayak bakımı hizmetinin sunulduğu podiatride, çeşitli nedenlerle yıpranan organın sağlıklı hale getirilmesi için bakımlar uygulanıyor. Bu tedavileri gerçekleştiren uzmanlara da podiatrist deniyor. Podiatri bilimi, Orta Avrupa’da gelişti ve İngiltere’de 550 yıllık bir geçmişi var. Uzmanlar, ilk önce şeker hastalığının ayaklarda yol açtığı iyileşmeyen yaraların tedavisi nedeniyle bu alana ilgi duydu.

- Podiatri merkezlerinde hangi sorunlarla ilgileniliyor?
Nasır, mantar, tırnaktaki şekil bozuklukları, diyabetik ayak, çatlak topuk, yanlış tırnak kesme ve medikal pedikür konularında bireylere destek veriliyor.

- Ayak sorunları ve özellikle pedikür için genelde kuaförler tercih ediliyor, buralar yanlış adresler mi?
Kuaförlerde podiatri konusunda eğitim almış insanlar bulunmuyor. Orada usta-çırak ilişkisi var. Bakımı da şekle göre yapıyorlar. Tırnağın dokusu, uğradığı travmalar ya da ihtiyaç duyulabilecek tedaviler yerine, kozmetiğe odaklanılıyor. Bu yüzden bir ayakta iyi sonuç alınırken, diğerinde sorun çıkabiliyor.
Uzmanlarsa, önce ayağı tanımaya çalışıyor. Mantar ve kalın tırnak gibi bir sorun olup, olmadığına bakıyor. Pedikür yaptıranlar, tırnak çevresindeki etlerinin kesildiğini bilir ancak bu yanlış bir uygulama. Etler, kesildikçe büyür. Ancak iyi bir bakımla etlerin yeniden çıkmasının ve kalınlaşmasının önüne geçilebilir.

- Ayak bakımı ne sıklıkla yapılmalı?
4-6 haftada bir bakım yaptırmakta fayda var. Bakıma 2-3 ayda bir ihtiyaç duyanlar da oluyor. Bu süre, ayakta ne kadar kaldığımız, doğru ayakkabı seçip seçmediğimiz ve genetik etkenlere bağlı olarak değişiyor. Vücudun bütün ağırlığını çeken ayaklarda birtakım sorunların ortaya çıkması gayet normal. Düzenli muayenelerle nasır, batık tırnak ve mantar gibi problemlerin önüne geçmek mümkün.

- Türk halkının en çok şikayet ettiği ayak sorunları hangileri?
Toplumun yüzde 50’sinde nasır var. Ardından batık tırnak ve mantar geliyor. Bunların en büyük nedenleri, yanlış ayakkabı seçimi. Genelde şık ayakkabıları tercih edip, rahatlığımızı arka plana atıyoruz. Ayağı rahatsız edecek bir ayakkabıyı, bir akşam yemeğinde üç saat boyunca giymenin bir zararı olmaz. Ancak gün boyu giyerseniz, baskı nedeniyle nasır ve batık tırnak gelişir. Sürtünme nedeniyle ayağınız soyulur ve bölge mantara açık hale gelir. Tırnaklarsa sararıp, batar ve şekil değiştirir.
Tabii genetik yapı da önemli. Mesela çocukluktan gelen ‘x bacak’, içe ya da dışa basma gibi sorunlar var. Ayakkabı seçiminde bunlar göz önünde bulundurulmalı. Her ayakkabı, ortopedik değildir.

- Peki ideal ayakkabı nasıl olmalı?
İdeal ayakkabı, içinde parmaklarımızı hareket ettirebildiğimiz, vurmayan, ergonomik ve yumuşak olmalı. Her gün aynı tarz ayakkabı giyilmemeli; bir gün spor, diğer gün topuklu tercih edilmeli. Böyle olduğunda, ayaktaki her eklem hareket ediyor. Mesela babet, dümdüzdür ve önü sığdır, bu şekil ayağı olumsuz etkiler. Bütün basınç, başparmağa yüklendiği için aşırı derecede deformasyonlara yol açıyor. Batık tırnak ve mantardan sık şikayet ediliyor. Sivri burun, önü kalkık çizmelerse, ayağı üçgen haline getiriyor.

- Doğru tırnak kesmenin kuralları var mı?
Genelde toplumda tırnakların düz kesilmesi gerektiği söylenir, bu doğru ama herkes için geçerli değil. Mesela kilolu bir kişinin ayak tırnaklarını dümdüz keserseniz, tırnak içten batar. Çünkü bu bireylerde tırnaklar dışa doğru yelpaze şeklindedir. Ve yine kilodan dolayı ayaklar daha fazla terler. Ter, tırnağı inceltir ve jilet gibi yapar. Tırnaklar, aşırı kısa ve düz kesilmemeli, sivri bölgeler hafif sivri bırakılmalı.

- Çatlak topukla nasıl başa çıkabiliriz?
Çatlak topuk, basma bozukluğu, aşırı nemsizlik ve ayakta çok kalmaktan kaynaklanır. Kuruyup, çatlayan topuğun hemen tedavi edilmesi gerekir çünkü derinin çatlak bölgelerinden çeşitli enfeksiyonlar kapılabilir.

Diyabet hastalarına özel ilgi

Diyabet hastalarında anjiyopati (Atardamar, toplardamar ve kılcal damarlar dahil olmak üzere kan damarlarındaki patolojik değişimler) ve nöropati (Diyabetin sinir sisteminde oluşturduğu hasarlar) gibi sorunlar olduğu için ne ayaklar ne de tırnaklar, sağlıklı besleniyor. İleri vakalarda kişi ayağındaki uyuşukluğu ve karıncalanmayı fark etmiyor çünkü his kaybı gelişiyor. Bu yüzden bakımlarının podiatri merkezlerinde yapılması gerekiyor. Hastalar için kullanılan özel makaslar, ilaçlar ve kremler var. Yaraları iyileşmediği için enfeskiyona yol açabilecek uygulamalardan uzak durmalarında fayda var. Sert ve kesici aletler de kesinlikle kullanılmamalı.

Hangi sorunlarla başa çıkılıyor?

- Diyabetik ayak
- Batık tırnak
- Tırnak mantarı
- Tırnak kesme
- Çatlak topuk
- Nasır
- Ortez uygulamaları
- Sert deri