VÜCUDUN ORANTISIZ HASTALIĞI

Özellikle hamilelik, ergenlik ve menopoz gibi hormonal değişimlerin yaşandığı süreçlerde ortaya çıkan lipödem, diyet ve spora dirençli olduğu için cerrahi müdahale gerektiriyor

Toplumda çok fazla farkındalığı olmayan lipödem, önemli bir sağlık sorunu. Bu problemde, genetik yatkınlık nedeniyle ortaya çıkan östrojen hormonu dengesizliği, bacaklarda yağ birikmesine yol açıyor. Bu yağların kalori alımıyla bir alakası yok ve diyete yanıt vermiyor. Hastalık ilerledikçe, bacak duyu sinirlerini etkileyerek, acı ve ağrıya sebep oluyor. Genelde toplardamarlarda çeşitli sorunlar yaşanıyor ve bacaklar çabuk morarıyor.

Plastik ve estetik cerrahi uzmanı Prof. Dr. Ahmet Karacalar, lipödem tedavisiyle ilgili önemli bilgiler verdi.

Lipödem, özellikle vücutta hormonal değişimlerin yaşandığı dönemlerde meydana geliyor ya da alevleniyor. Ergenlik, hamilelik ve menopoz, kritik süreçler. Hamilelik ayrıca önemli çünkü bazen bacak şişmesi gebelik zehirlenmesiyle (kol ve bacaklarda kasılmalar) karıştırılıyor. Eğer hamilelik öncesinde lipödem sorunu varsa, anne adayı zorlu bir dokuz ay geçiriyor. Gebelikte tanı konulursa, şişliği azaltıcı önlemler sunuluyor ve doğum sonrasında yağların alınması hastalık kontrol ediliyor.

Yağ dokusu farklı

Bedenimizde dört tür yağ bulunuyor. İç organ ve kemik iliğindeki yağ, organların çalışması için gerekiyor. İkinci tür yağ, karın boşluğundaki vissseral. Bu yağ, metabolik olarak aktif ve kalori dengesinden etkileniyor. Üçüncü olan deri altı yağ, ısının korunmasında etkili. Dördüncü türse hormonlara bağlı hareket eden (özellikle östrojen ve progesteron) yağ ve metabolik olarak çok az aktif. Bu nedenle diyet ve spordan pek etkilenmiyor. Bu, lipödem yağı...

Sadece yağ alınmıyor!

Lipödem, diyet ve sporla çözülemiyor. Bazı hastalar yağı eritmek için aşırı spor yapıyor ve bunun sonucunda kaslar gelişiyor, bacaktaki kalınlık da artabiliyor. Basınçlı çorap kullanılması, şişliği azaltıyor ama yağlar üzerine hiçbir etkisi bulunmuyor. Lipödemi tedavi eden bir diyet programı da yok ve dirençli olduğu da biliniyor. Problemin ortadan kaldırılması için yağın vücuttan alınması gerekiyor. Ancak bu, normal bir insandan yağ alınması tekniğinden daha farklı yapılıyor. Lipödemde yağı alırken, toplardamar ve lenf damarları etkilenmemeli. Ayrıca bacağın oranlarına ve formuna uygun müdahalelerde bulunulmalı. Hastada özellikle ileri aşamalarda doku gevşekliği, yalancı selülit, yüzey dalgalanması şikayeti sıktır. Bu nedenle tedavinin bir bölümünde doku sıkılaşması da sağlanmalı. Sorunun derecesi ve evresine göre tedavi değişiyor.

Baldır inceliyor

Superdry liposuction, kansız şekilde, saf yağın alındığı bir yöntem. Bacak bölgesi ve ayak bileği yağ tabakası, tek katlı olduğundan, özenli ve hassas davranmak gerekiyor. İşlem sırasında dokuda şişme olmuyor. Bu durum, hekime sonucu değerlendirme şansı veriyor. Karşı bacakla karşılaştırarak, simetriyi sağlamak da önemli. Superdry yönteminde yağ emboli riski bulunmuyor. Diğer bazı teknikler gibi ısı veya sinir hasarı riski de yok. Özellikle ileri aşama lipödemlerde bacak içi spiral germe ve üst bacak germe tedaviye eklenebiliyor. Diz germe, ileri evre lipödemlerde yağı aldıktan sonra gerekli olabiliyor.

Baldır kaslarını endoskopik kas inceltme yöntemiyle tıraşlayarak, inceltmek mümkün. Öncelikle baldıra kalınlık veren kas ya da kaslar belirleniyor, bunun için MR kullanılıyor. Aynı anda tek ya da iki kas inceltiliyor. İşlem, diz arkası kıvrımından teleskoplarla girilerek yapılıyor. Kas üst yüzeyi tıraşlanarak, istenilen düzeye ve şekle kadar inceltme sağlanıyor.

Ameliyat sonrası LipoCare programı uygulanıyor. Bunun içinde anti ödem çorap ve enjeksiyon, stretching ve tonik egzersizler bulunuyor. Yatak istirahatine de gerek kalmıyor.

Sporun faydası kısıtlı

Sporun lipödemde faydası az, ödemin azalmasına katkısı sağlayabiliyor. Ancak hastalıklı yağlar değişmiyor. Özellikle yüzme gibi yatay sporlar etkili oluyor. Yürüyüş yapmak ve bisiklete binmek, dolaşımı arttırdığı için önemli ama dize yük bindiren ağır sporlardan kaçınılmalı. Hastalara koşma ve zıplama gerektiren aktiviteler de yasak.

Bu belirtilere dikkat

Genelde lipödem sorunu yaşayan kişiler, armut tipli beden yapısına sahiptir. Şişme, kolay morarma, bastırınca acıma hissi, hareket kısıtlılığı en belirgin belirtilerdir. Sadece bacaklarda yağlanma var ama başka şikayet yoksa akla lipohipertrofi yani erken evre lipödem gelmeli. Ultrason, MR ve lenfosintigrafi teşhiste kullanılan tekniklerdir. Lipödem lenf yollarıyla ilgili bir rahatsızlık olmamasına rağmen lenf akımında bozulma vardır.