Sosyal medyayla büyüyen çocuklar

Gittiğimiz her restoranda masalarda oturan çocukları ya tablet ya telefon başında görüyoruz. Arkadaşlarımın çocukları beni sosyal medyada takip ediyor. Çocuklar bizlerin küçükken yaptığı gibi saklambaç oynamak ya da ip atlamak yerine zamanlarının çoğunu ekran başında geçiriyor.

Teknolojinin yoğun kullanılması çocuklar ve aileler arasında iletişim problemi yaratıyor, çocukların hareketsiz ve asosyal büyüme tehlikesi artıyor. Ancak teknoloji aynı zamanda çocukların öğrenmesinde, yeni şeyler keşfetmesinde ve eğlenmesinde de en büyük etkenlerden biri. Çocuklarımıza teknoloji ve sosyal medya yasağı getiremeyeceğimize göre, onları sosyal medyanın tehlikelerine ve zararlarına karşı nasıl koruyacağız, buna bakmak lazım.

Çocuğunuzun kiminle ne paylaştığını bilin

Sosyal medya ve itibar yönetimi uzmanı Yaprak Yapsan, ergenlik dönemi öncesindeki sosyal medya kullanımında ailelerin mutlaka çocuklarını kontrol etmesi gerektiğini belirtiyor. Başta pedofili olmak üzere uygunsuz paylaşımların yaygınlaşması sebebiyle ailelerin kontrol etmek dışında çocuklarına saat sınırlamalı sosyal medya kullanımı izni vermelerini öneriyor, “Çocukların paylaştıkları fotoğraflardan çocukları takip eden kişilere kadar ailenin bilgi sahibi olması önemli” diyor.

Bu konuda çocuğunuza önce siz örnek olmalısınız

Yapsan, çocuklarımızın sosyal medya hesaplarını çok sıkı takip etmenin ise onları gözetlemekten farksız olduğunun, bu durumun çocuklarımızı sosyal medya üzerinden kendilerini tanımayan kişilerle daha çok yakınlaşmaya itilebileceğinin altını çiziyor, yani dengeli davranmak gerektiğini söylüyor.

Sosyal medyada fazla zaman geçirmenin çocukların odaklanma sorunu yaşamasına sebep olduğunu vurgulayan Yapsan bu konuda önce ebeveynlerin çocuklara örnek olması gerektiğini, biz sosyal medyayı ne kadar kullanıyorsak, çocuklarımızın da bunu kopyalacağını belirtiyor.

Önemli bir konu da çocuklarımızın izni olmadan onların fotoğraflarını ve videolarını paylaşmamamız... Yapsan “Aksi halde ileride onlara kişisel haklarını korumayı öğretmekte zorlanabiliriz” diyor. Tabii güvenlik için ev ve okul adresi ya da çocuğunuzun sık gittiği yerleri de sosyal medya üzerinden paylaşmamak gerekiyor.

Okuma saati ayrı, sosyal medya kullanma saati ayrı

Başka bir konu da Facebook, Instagram, Youtube gibi görsel mecraların artması ve çok kullanılmasının okumak için ayrılan süreyi azaltması. Yapsan bu konuda da şunları öneriyor: “Çocuklarımızın okuma alışkanlıklarını desteklemek için mutlaka okuma saatlerinin dışında bir sosyal medya kullanım zamanı oluşturmak zorundayız. Ancak yaptırımdan önce bilinçli dijital iletişim dilini öğrencilere aktarmanın da yine müfredatta yer alması gerektiğini düşünüyorum. Sadece yasaklama ile bu bilinç seviyelerine ulaşmamız zor.”

Büyük şirketler de ailelere ve gençlere güvenlikle ilgili tavsiyeler veriyor

Bu arada sosyal medya şirketleri de genç kullanıcıların ve ailelerinin sosyal medyayı bilinçli kullanması için çalışmalar yapıyor. Twitter’ın Türkiye’den sorumlu Kamu Politikaları Müdürü Emine Etili, kullanıcılarının büyük bir kısmını gençlerin oluşturduğu Twitter’ın Türkçe de hizmet veren bir “Güvenlik Merkezi” oluşturduğunu anlatıyor: “Güvenlik Merkezi, gençleri güvenli sosyal medya kullanımı konusunda doğru yönlendirebilecek ipuçları sağlarken eğitimci ve aileler
için de önemli önerilerde bulunuyor.” Etili ailelere ve eğitimcilere önce Güvenlik Merkezi’nde sunulan önerileri okumayı ve gençleri, karşılaştıkları her sorunda Güvenlik Merkezi’ne yönlendirmelerini öneriyor. Merkez aynı zamanda kişisel güvenlikle ilgili de pek çok öneri içermekte.

Instagram’ın güvenlik kuralları bölümünde ise ailelere yol gösterici bilgiler yer alıyor. 13 yaş altı kullanıcının bildirilmesi, kişisel saldırı ya da zorbalık gibi durumların rapor edilmesi, çocuğunuza ait görsellerin kaldırılmasını talep etme gibi pek çok konuyu kapsayan listede aileleri bilinçlendirmek adına bir rehber de bulunuyor.

Başkalarının haklarına saygı gösterme konusunda onunla konuşabilirsiniz

Facebook’un güvenlik merkezi de hem ailelere ve öğretmenlere hem gençlere Facebook’u nasıl güvenli şekilde kullanabileceklerini anlatıyor, oldukça faydalı bilgiler içeriyor. Ailelere önce çocuklarına neden Facebook’u kullanmak istediklerini sormalarını, öneren Facebook, teknolojinin güvenli kullanımı ve başkalarının haklarına saygı gösterme konularını da sık sık çocuklarımızla konuşmamızı öneriyor.

Güvenli dijital dünya sunan portal

GSM operatörü Vodafone Türkiye’de yakın zamanda çocukların internet kullanımı ile ilgili bir portal lansmanı yaptı. Vodafone’un “Dijitale Merhaba Portalı” üzerinden anne ve babalar, güvenli internet kullanımı ve dijital ebeveynlik konusunda bilgi alabiliyorlar. Vodafone’un “Buradayım” uygulaması ise ailelere çocuklarının konum bilgilerini anlık olarak görme imkanı sağlıyor.