Domates ve buğday yine karşı karşıya

Rusya’ya yönelik domates ihracatında çözüme yaklaşılırken, Türkiye’den sürpriz gümrük buğday hamlesi geldi. Ekonomi Bakanlığı’nın kararına göre, Rusya’dan Türkiye’ye gelen buğday için ticaret müşavirliklerinden ve ateşeliklerden onay istenecek. Ruslar düzenlemeye tepkili. Türkiye daha önce de domates ambargosuna buğday ambargosuyla karşılık vermişti.

Ekonomi Bakanlığı’nın aldığı karara göre Rusya’dan gelen bazı tarım ürünlerinde, Türkiye’nin bu ülkedeki temsilciliklerinin onayı aranacak. Rus menşeili veya çıkışlı bazı ürünlerin Türkiye’ye ithalatı esnasında, gümrük idareleri tarafından faturalarda Rusya Federasyonu’ndaki Türkiye Ticaret Müşavirliği ve ataşeliklerin onayının aranacağı belirtilen Ekonomi Bakanlığı genelgesinde, 9 Ekim itibarıyla başlayan uygulamadan önce yüklenmiş veya sevk işlemleri başlatılmış eşyanın, düzenlemeden muaf olduğu belirtildi. Ekonomi Bakanlığı, 9 Ekim’den önce düzenlenmiş konşimento ve CMR gibi yükleme bölgelerinin gümrük idarelerine ibrazı halinde onay şartının aranmayacağını bildirdi.

Yine aynı ürünler

Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü’nün yazısına göre müşavirlik-ateşelik onayı aranan ürünler; buğday, ham ayçiçek yağı, mısır, kuru bezelye, çeltik, ayçiçeği küspesi ve makarnalık buğday olacak. 2015 Kasım ayında Türkiye’nin bir Rus uçağını düşürmesinin ardından Rusya, Türkiye’den ithal edilen bazı ürünlere kısıtlama getirmiş, ilerleyen süreçte birçok üründe ambargo kararının kalkmasına rağmen, Türkiye için kritik önemdeki domatesteki yasak bütün çabalara rağmen kalkmamıştı. Türkiye de buna karşı bir dizi üründe misilleme kararı almış ve Rusya’dan gelen ürünler için ekstra vergi koymuştu. O dönemde Türkiye’den Rusya’ya getirilirken yüzde 130 vergi ödenmesi karar verilen ürünler arasında yine buğday, ham ayçiçek yağı, ayçiçek küspesi, mısır, bezelye, çeltik bulunuyordu.

İkili görüşmeler sonrasında Rusya’nın pek çok üründe ambargoyu kaldırması ve domateste de ihracat takviminin belli olması üzerine Türkiye Rusya’ya yönelik misillemeyi kaldırmıştı. Rusya’ya yönelik yıl boyu domates ihracatı yolunun açıldığı dönemde, daha önce ambargo uygulanan aynı ürünler için onay şartı aranması Rus tarafı için de sürpriz oldu.

Domates ne olacak?

Bu karara karşı misillemeye gitmeyi henüz düşünmeyen Rusya’nın, domates ihracı konusunda mutabakattan vazgeçmesi şu noktada beklenmiyor. İhracat onayı kararından rahatsız olan Rus yetkililer, ay içinde Ekonomi Bakanlığı nezdinde görüşmeler yapacak.

Türkiye için kritik bir ürün

Rusya’nın domates ambargosuna karşı Türkiye’nin uyguladığı buğday ithalatı kısıtlaması, geçen bahar aylarında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmesinden sonra kalkmıştı. Görüşmeden sonra Rus buğdayı için Türkiye vizesi çıkarken, domates kararı ileriye bırakılmıştı. Rusya’dan buğday alımı, bu ülkenin dış ticareti kadar Türkiye’nin iç tüketimi için de önem taşıyor. Rusya’yla yapılan buğday alım kontratlarının yerine getirilememesi, aracıları Almanya ve Ukrayna piyasalarından spot buğday alımına zorluyor. Bu da ithal buğdayı daha pahalıya almak anlamına geliyor.