‘Dostlukla bağdaşmıyor!’

ABD ile Türkiye arasında Rus hava savunma sistemi S-400 konusunda yaşanan gerilim devam ediyor. Dışişleri Bakanlığı’nca, önceki gün ABD Temsilciler Meclisinde kabul edilen “ABD-Türkiye İttifakına Yönelik Endişelerin İfade Edilmesi” başlıklı açıklamada, karara sert tepki gösterildi. Açıklamada, “Karar, evvelce de açıkladığımız üzere, Türkiye ile ABD arasındaki köklü dostluk ve müttefiklik ilişkileriyle hiçbir şekilde bağdaşmamaktadır. Kararda Türkiye’nin dış politikası ve yargı sistemi hakkında yer verilen haksız ve temelsiz iddiaların kabul edilmesi asla mümkün değildir” ifadeleri kullanıldı.

Türkiye’nin her zaman dost ve müttefik ülkeler arasında görüş farklılıklarının giderilmesinin en etkili yolunun diyalog ve ülkelerin egemen kararlarına saygı gösterilmesi olduğunu vurguladığına işaret edilen açıklamada, “Bunun yerine, hiçbir bağlayıcılığı bulunmayan ve karşılıklı güvenin artırılmasına hizmet etmeyen kararların alınması, tehdit ve yaptırım dilinin gündemde tutulmaya devam edilmesi ve birtakım suni miadlar konulması kabul edilemez” değerlendirmesine de yer verildi.

ABD Temsilciler Meclisi’nin kabul ettiği ‘ABD-Türkiye ittifakına yönelik endişelerin ifade edilmesi’ başlıklı kararda, Türkiye’ye S-400 alma kararının iptali için çağrı yapılmış, Türkiye’nin S-400 ve F-35’leri birlikte alamayacağı ve birini tercih etmesi gerektiği belirtilmişti. Kararda, Rusya’dan hava sistemi alınması durumunda “ABD’nin Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşılık Koyma Yasası” (CAATSA) kapsamında yaptırımlara maruz kalacağı belirtildi. ABD yönetimine tavsiye niteliğindeki kararın hukuki bir bağlayıcılığı bulunmuyor.

Hindistan’a da baskı

Öte yandan S-400 hava sistemi satın alınması konusunda Rusya’yla anlaşmaya varan bir diğer ülke olan Hindistan da ABD’nin baskısı altında. Hint haber ajansı Press Trust of India’da (PTI) yer alan habere göre, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, Hint gazetecilere yaptığı açıklamada Yeni Delhi yönetiminin Rus yapımı sistemi satın alma kararının olağan bir anlaşma olarak görülemeyeceğini, bunun ABD-Hint askeri iş birliğini olumsuz etkileyeceğini söyledi. S-400’lerin satın alınmasının “CAATSA” kapsamında Rusya’ya getirilen yaptırımları ihlal edeceğini vurgulayan yetkili, “NATO müttefikimiz Türkiye ile yaşadığımız çok ciddi tartışmaya bakın. Aynı endişeler Hindistan’ın S-400’leri satın alması halinde de geçerli olacaktır” dedi.

S-400’lerde kullanılan radar sisteminin ABD yapımı yeni nesil hayalet savaş uçağı F-35’lere ait hassas bilgileri tehlikeye atacağı tezini savunan yetkili, “Yüksek teknolojiye sahip sistemleri birlikte kullanamayız. S-400’lerin diğer sistemler için yaratacağı bazı tehditler var. Türkiye ile yaşadığımız tartışma bu meseleye odaklanıyor” ifadelerini kullandı.

Konuyla ilgili Anadolu Ajansı’na açıklamada bulunan bir Hint hükümet yetkilisine göre, Rus savunma şirketlerine uygulanan bankacılık yaptırımları nedeniyle Yeni Delhi yönetimi şu ana dek Rusya’ya yalnızca kısmi ödemeler yapabildi. Hint yetkililer, ABD’nin Indo-Pasifik bölgesinde Çin’in yükselişini dengeleme arayışında olan Trump yönetiminin, bu konuda kendilerine istisna sağlayacağını umuyor.

ABD Başkanı Donald Trump, 28-29 Haziran tarihlerinde Japonya’nın Osaka kentinde düzenlenecek G-20 zirvesi kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Hindistan Başbakanı Nerandra Modi ile görüşmeler yapacak. Görüşmelerde S-400’lerin de gündeme gelmesi bekleniyor.

Rusya: S-400 sevkiyatı temmuzda

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Yardımcısı Yuriy Uşakov, S-400 savunma sistemlerinin Türkiye’ye sevkiyatının planlandığı gibi temmuzda gerçekleştirileceğini ifade etti. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise, Moskova’nın mevcut koşullarda dahi S-400 füze savunma sistemleri konusunda Türkiye’ye yönelik sorumluluklarını tam anlamıyla ve hiçbir sapma olmadan yerine getireceğini duyurdu. Ryabkov, ABD’nin S-400 sevkiyatına ilişkin Türkiye’ye yönelik son eylemlerinin ise açıkça, doğrudan, alaycı bir şantaj olduğunu belirtti. Ryabkov, “Bu şantaj sadece Türkiye’ye yönelik değil, Rusya ile hukuki şekilde askeri-teknik işbirliğini geliştiren tüm ülkelere yapılıyor” dedi.