Ve 'tabu yıkılıyor!' Ukrayna savaşında kırılma anı
12.01.2023 - 09:03 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Rus lider Putin üç ayda ikinci kez Ukrayna'daki işgal komutanını değiştirdi, Moskova kaynıyor. Soledar'ı ele geçirdiğini duyuran Wagner grubu, bizzat Rusya Savunma Bakanlığı tarafından yalanlandı. Gözünü karartan iki Avrupa ülkesi ise, Ukrayna'da dengeleri alt üst edecek hamleyi duyurdu.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminde birinci yılın dolmasına haftalar kala, Vladimir Putin'in duyurduğu karar ve Soledar'daki kanlı muharebe 2023'ün ilk kırılma noktaları olabilir. Rus lider Putin, bataklığa saplandığı Ukrayna'da işgal komutanını üç ay içinde ikinci kez değiştirdi. Rus işgalciler Herson'dan utanç verici çekilmeye günler kala, Ekim 2022'de General Sergey Surovikin'e teslim edildi.
Suriye tecrübesi bulunan General Surovikin'in komutanlığı yalnızca üç ay sürdü, Putin 11 Ocak Çarşamba günü Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov'u işgal güçlerinin başına getirdi. Resmi açıklamada, General Gerasimov'un atamasının 'silahlı kuvvetler içindeki farklı unsurların daha organize ve etkili şekilde hareket etmesi için' yapıldığı savunuldu.
Kremlin tarafından 'özel askeri operasyon' adı verilen Ukrayna işgalindeki hassas değişiklik, Sergey Surovikin'in fazla güç kazanmış olabileceğinin işareti olarak değerlendiriliyor. Ukrayna'daki savaşın referans isimlerinden biri haline gelen askeri analist Rob Lee, Twitter hesabından, "Surovikin çok güçleniyordu ve muhtemelen Putin'le konuşurken, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu ve Genelkurmay Başkanı Gerasimov'u atlıyordu" mesajını paylaştı.
İşgale liderlik edecek komutanın değişmesi, Soledar'da aralıksız süren çarpışmayla birlikte de değerlendiriliyor. Rus işgalciler aylardır ele geçiremedikleri Bakhmut'un dibindeki 10 bin nüfuslu Soledar'ı ele geçirmeye çalışıyor. Putin'in Şefi lakaplı Yevgeny Prigozhin'in liderlik yaptığı paralı asker grubu Wagner birlikleri Soledar'da.
CNN International'a cep telefonu mesajı gönderen bir Ukraynalı asker, ilçedeki durumu "Direniyoruz ama gelecek 24 saat kritik olacak" sözleriyle anlattı. Perşembe günü sonuna kadar geçecek sürenin ilçenin kaderini belirleyebileceğini söyleyen askerin adı, güvenlik nedeniyle paylaşılmadı.
Soledar'daki çatışmalar uzunluğu yaklaşık 200 kilometreyi bulan tuz madeni tünellerinin girişinde yoğunlaşıyor. 80 ila 100 metre derinlikteki söz konusu tüneller çok sayıda kişiyi saklayabilme kapasitesine sahip.
1 AĞUSTOS - 10 OCAK
Uydu şirketi Maxar, Soledar'daki yıkımın boyutunu gösteren fotoğrafları yayımladı. 1 Ağustos 2022 tarihli karede Soledar'daki evler ve sokaklar sapasağlam. 10 Ocak tarihinde çekilen uydu görüntüsü ise, karla kaplı ilçede hasar görmemiş tek bir tane bile binanın kalmadığını, bazı binaların tamamen yok olduğunu ortaya koydu.
CNN muhabiri Ben Wedman ise, Soledar'daki çatışmaların merkez üssüne yedi kilometre kadar yaklaştı. Aralıksız topçu ateşi duyduğunu dile getiren Wedman, "Top mermilerinin şehre doğru ilerlediğini duyabilirsiniz" diye konuştu.
Moskova patlama seslerinin kesilmediği Soledar'da taarruz bölüğünün savaştığını kaydetti. İlçenin kuzeyden ve güneyden paraşüt birlikleri tarafından kuşatıldığını belirten Rus ordusu, hava kuvvetlerinin ise Ukrayna mevzilerini bombardımana tuttuğunu aktardı.
Wagner Grubu'nun patronu Prigozhin, son 48 saatte iki kez tuz madenleriyle bilinen Soledar'da kendi güçleriyle kontrolü ele geçirdiklerini duyurdu.
Grubun lideri olan Prigozhin Salı günü söz konusu iddiayı paylaştıktan sonra Rus Savunma Bakanlığı’ndan bunu doğrulamayan bir açıklama yapıldı. Bunun üzerine Çarşamba günü Prigojin bir kez daha Telegram hesabından iddiayı tekrarladı.
Agence France-Presse (AFP) haber ajansı ise, Kremlin'in Soledar'da bir zafer ilan etmek için acelesi olmadığını kaydediyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "Acele etmeyelim, resmi açıklamayı bekleyelim" dedi.
Ukrayna tarafı da Rusların Soledar'da bir zafer kazandığını reddediyor. Ordudan yapılan açıklamada ilçeye aralıksız top mermilerinin düştüğü bildirildi, "Soledar Ukrayna'ya aitti, bugün Ukrayna'da ve yarın da Ukrayna'nın olacak" denildi.
BİR İLK YAŞANACAK
Savaşın kaderini değiştirebilecek bir başka haber, İngiltere ve Polonya'dan geldi. Ukrayna'ya on milyarlarca dolarlık silah gönderen ABD, Patriot hava savunma sistemlerini kullanacak Ukrayna askerlerini kendi ülkesinde bir üste eğiteceğini duyurdu.
İngiltere ise, The Times gazetesinin ifadesiyle 'tank tabusu'sunu yıkıyor. Londra yönetimi, Ukrayna'ya İngiliz Challenger-2 tanklarını sevk edecek. Challenger-2 tanklarının Ukrayna'ya yollanması, ilk kez bir Batılı ülkenin Kiev yönetimine ağır saldırı silahı temin etmesi anlamına gelecek.
Bir başka Avrupa ülkesi Polonya ise, Ukrayna'ya Alman yapımı Leopard-2 tankları gönderebilir. Berlin yönetiminin yeşil ışık yakması halinde, Varşova tankları yola çıkaracak. Polonya lideri Andrzej Duda, Ukrayna'ya Leopard tanklarını vereceklerini ancak bunu yalnızca müttefiklerle birlikte yapacaklarını söyleyip uluslararası bir koalisyonun altını çizdi.
The Times gazetesi, ağırlığı 70 tondan fazla olan modern Challenger tankları için "Muharebe alanında gerçek bir canavar" ifadesini kullandı. İngiliz ordusunun elinde 220 Challenger-2 tankı var ve gazeteye göre Ukrayna'ya birkaç düzineden fazla veremez.
The Times, Challenger-2'lerin cephe hattına sürülmesini Moskova'yı kışkırtmaktan korkan Batılı ülkeler için 'tank tabu'sunu kırma anlamına geleceğini de yazdı.
BBC ise, Kiev yönetiminin Batılı müttefiklerinin şimdiye kadar Ukrayna'ya tek bir tane bile Batı üretimi tank vermediğini hatırlatıyor.
İYİ ANLAŞAMIYORLAR!
BBC’ye konuşan uzmanlar, Ukrayna’daki savaşa katılan Çeçenler, Wagner grubu, Donbas’taki milisler gibi unsurların farklı şekillerde öne çıkmaya çalıştıklarını söylüyor. Sibylline isimli risk analizi şirketinde Avrasya uzmanı olarak çalışan Alexander Lord, Prigozhin kendisini savaşı Moskova’ya kazandırabilecek isim gibi göstermeye çalıştığını değerlendiriyor.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Savaş Araştırmaları Enstitüsü'ne göre Wagner Grubu lideri Prigozhin, 'grubunu Ukrayna'da somut kazanımlar elde edebilecek tek güç olarak tanıtmak için Soledar ve Bakhmut'taki başarılarını kullanmaya devam edecek.'
Uzmanlar, Ukrayna güçlerinin başına getirilen General Gerasimov ile Wagner grubu lideri Prigozhin’in iyi anlaşmadığının da altını çiziyor.
Uluslararası haber ajansı AFP, Soledar'ın düşmesinin sürekli kaybeden Rus birlikleri için 'önemli' bir zafer olabileceğini vurguluyor. Soledar'ı ele geçirmek, kazanımları nispeten küçük ve maliyetli olsa da, Kremlin için hem askeri hem propaganda açısından Rusya içindeki eleştirmenlere sunulacak bir zafer olacak.
BAKHMUT'A AÇILAN KAPI ANCAK...
Soledar, Ruslar'ın bir türlü işgal edemediği kilit şehir Bakhmut'a açılan bir kapı niteliğinde. Rus işgalciler Soledar'da kontrolü sağlayabilirse, Bakhmut'u yakındaki Sloviansk'a bağlayan önemli bir ikmal hattından koparmış olacak. Rus ordusu, devamında aylardır savaştığı Bakhmut'u kuzeyden kuşatmayı planlıyor.
Buna karşın, Ukrayna'da saygın bir askeri analist olan Oley Zhdanov, uzun ve yoğun savaşa rağmen ne Soledar'ın ne de Bakhmut'un operasyonel açıdan özel bir önemi olmadığını söylüyor. Pazartesi günü Ukrayna gazetesi Gazeta'ya konuşan Zhdanov, Rusya'nın 'ordusunun kazanma kabiliyetine sahip olduğunu tüm dünyaya kanıtlamaya çalıştığının' altını çizdi.
Ukrayna'yı yakından izleyen Savaş Araştırmaları Enstitütüsü (ISW) de, Wagner'in paralı askerlerinin kasabada olduğunu, Soledar'ın el değiştirmesi halinde bile Bakhmut'un hemen kuşatılamayacağını dile getiridi.
İngiliz istihbaratı da, Soledar'ın düşmesi halinde bile Ukrayna'nın 'istikrarlı savunma hatları' nedeniyle Kremlin'in Bakhmut'u hemen ele geçirmesinin 'ihtimal dahilinde' olmadığını belirtti.
