Dünyanın yeni iletişim haritası

İletişim insanlık tarihi kadar eski; dumanla işaret vererek ya da davul çalarak iletişim kurmayı deneme ilk adımdı. Hayvan boynuzlarını birbirine vurarak anlamlı sesler çıkarma gibi yöntemlere de başvuruldu.
Toplumlar ve ülkeler birbirlerine iletişim sayesinde üstünlük sağladı, savaşlar bile iletişim ağlarıyla kaza- nıldı. Bu nedenle insanlar için bilgi edinme hakkı tarih boyunca temel hak ve özgürlüklerin başında geldi.

Ülke ülke iletişim
Bireylerin iletişime ve iletişim araçlarına olan gereksinimi nedeniyle iletişim alanında sürekli gelişmeler meydana geldi, geliyor, gelecek. Bu gelişmeler küreselleşen dünyada tam bir yarışa dönüşmüş durumda; buluşlar ile yenilikler birbirini izliyor.
İletişim araçlarının ulaştığı noktayı mercek altına alan akademik bir çalışma, serüvenin geldiği noktayı, dünyanın dört bir yanında dün ve bugün gazeteciliğin nasıl-ne şartlarda yapıldığını gözler önüne seri- yor.
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özgür Gönenç, Truva Yayınları’ndan çıkan “Dünya Medyası” isimli kitabında Avrupa, Ame- rika, Rusya, Uzakdoğu, Ortadoğu, Afrika ve Türkiye’deki tüm basın ve yayın organlarını araştırdı; çalışma sistemlerini, tarihini, yasal zeminini ve özel şartlarını mercek altına aldı.

Gazeteciliğin gelişimi
Dünya çapında medyada alanında meydana gelen gelişmeleri göz önünde tutarak oluşturulan çalışmasında çok sayıda ülkenin kitle iletişim araçlarını tanıtan ve ülkelere göre anlatan Doç. Dr. Özgür Gönenç, onların bağlı oldukları büyük sermaye gruplarını da tanıtıyor.
Kitle iletişim araçlarına haber ve görsel malzeme sağlayan kuruluşlar olan haber ajanslarını da ayrıntılandırıyor.
Dünya medyasına bakıldığında, Avrupa’da ilk yayımlanan gazeteden bu yana gerek kıta Avrupa’sında gerekse dünyadaki diğer ülkelerde çok sayıda değişiklik gözlemlendiğini anlatıyor Gönenç.
Günümüzde özellikle kıta Avrupa’sındaki ülkelere bakıl- dığında farklı yaşam biçimlerine sahip olan Fransa, Almanya, Büyük Britanya, İtalya ve İspanya medyala- rının birbirine yakın gelişmeler izlediğini aktarıyor.
Televizyon üzerindeki devlet tekeli, özel televizyonların ortaya çıkışı, magazin basınının ve internetin gelişmesi, ücretsiz gazetelerin gelişi, dijital televizyon platformlarının yayına başlaması gibi konular bu ülkelerde paralel gelişim gösteriyor.
Bugün Avrupa’ya bakıldığında medya gruplarının büyük çoğunluğunun komşu ülkelere yatırım yaptığı dikkat çekiyor.
Rupert Murdoch’ın sahibi bulunduğu News International Grubu uluslararası yatırımlar yapıyor. Fransa’da dijital yayının gelişmesiyle birlikte tekelleşme Lagardere ve Dassault grup- larının etrafında gelişiyor.
İtalya’da Silvio Berlusconi doğrudan ya da ailesi kanalıyla üç özel televizyon kanalını kontrol ediyor. Büyük Britanya’da ise Rupert Murdoch SKY isimli uydu yayıncılığının sahibi, The Sun ve The Times isimli iki günlük gazeteyi de yönetiyor.
Medyanın en erken oluştuğu ve en hızlı geliştiği yer olan ABD ise; CNN, CNBC gibi günlük haber kanallarından MTV gibi popüler müzik kanallarına, Time, Newsweek gibi haber dergilerinden Hollywood filmlerine kadar geniş bir yelpazede kendini gösteriyor.
Doç. Dr. Özgür Gönenç imzalı “Dünya Medyası”, iletişim alanında çalışanlar için olduğu kadar iletişimin dünyada hangi yolları izlediğini/ izleyeceğini merak edenler için de yararlı bir kaynak.