Eğitim bütçesi temel ihtiyaçlara bile yetmiyor

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2018 eğitim bütçesi görüşülmeye devam ediyor. 2017’de 122 milyar 414 milyon TL olan eğitim bütçesi, 2018 yılı için 134 milyar 727 milyon TL olarak belirlendi; eğitim bütçesi geçen yıla göre yüzde 10,1 oranında arttı.
Eğitim bütçesinden Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 92 milyar 528 milyon 652 bin TL; Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve üniversiteler 27 milyar 761 milyon 363 bin TL; Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) 537 milyon 550 bin TL; Yükseköğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu 13 milyar 889 milyon 262 bin TL pay aldı. 2017’de 85 milyar 48 milyon 584 bin TL olarak belirlenen MEB bütçesi, 2018 için 9,2’lik artışla 92 milyar 528 milyon 652 bin liraya yükseldi.
OECD’nin gerisinde
2018 yılı eğitim bütçesi görüşülmeye devam ederken sendikalar, eğitime ayrılan bütçenin temel ihtiyaçları karşılamaya yetmeyeceğini, o nedenle genel bütçeden eğitime ayrılan payın yüzde 20’lere çıkarılması gerektiğini belirtiyor. Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası (Eğitim-İş) Genel Merkezi’nin hazırladığı raporda 2017’de 85 milyar 49 milyon TL olan MEB bütçesinin artan okul, öğretmen ihtiyacı ve altyapı sorununa rağmen 2018 için 92 milyar 529 milyon TL olarak belirlendiğine dikkat çekildi. Eğitim İş, MEB bütçesinin Merkezi Yönetim Bütçesi’ndeki payının yüzde 7,96; Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYH) oranının ise yüzde 4,28 oranında azaldığının altını çizdi. OECD ülkelerinde milli gelirin ortalama yüzde 6’sının eğitime ayrılıyor. Sendika, bu haliyle Türkiye’nin OECD ülkelerinin gerisinde kaldığının altını çizdi.
Öngörülen milli eğitim bütçesiyle okullaşma oranını yukarı çekmenin olanaksız olduğunu vurgulayan Eğitim-İş, taleplerini şöyle sıraladı:
Okul, derslik ve öğretmen açıkları kapatılmalı.
Kamu kaynaklarının özel okullara aktarılmasına son verilmeli, devlet okullarına yeterli ödenek ayrılmalı.
İş güvencesinden yoksun sözleşmeli ve ücretli öğretmen uygulamasına son verilmeli.

Yatırımda aslan payı yeni okullara

MEB, yatırım ödeneği olarak belirlediği 8 milyar TL’den en büyük payı, yeni okul yapımı için ayırdı. Buna göre gelecek yıl okul yapımı için 4 milyar 491 milyon TL harcanacak. Yatırım bütçesinin kalan kısmında, 1 milyar TL FATİH Projesi’ne, 682 milyon TL okulların ders araç, gereç ve donanımına, 597 milyon 100 bin TL okulların bakım, onarım, tadilat ve depreme karşı güçlendirilmesine, 300 milyon TL okul yapımı için arsa kamulaştırmasına harcanacak.

kaynaklar nereye gidiyor?

Eğitim-İş’in hazırladığı rapora göre MEB bütçesinin yüzde 69’u personel giderleri, yüzde 11’i sosyal güvenlik devlet primi giderleri olmak üzere, toplam yüzde 80’i personel harcamaları için kullanılıyor. 2002’de MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan payın yüzde 17,18’den 2018’de yüzde 8,36’ya geriletilmesinin öngörüldüğü kaydedilen raporda, MEB’in bütçesinden yatırımlara ayrılan payın sürekli azalma eğilimi gösterildiğine vurgu yapıldı; son 15 yılda özel okullara destek verilirken, devlet okullarının kendi sorunlarıyla baş başa bırakıldığına dikkat çekildi.
Raporda, eğitim bütçesinden yükseköğretim kurumlarının aldığı pay da değerlendirildi. 112’si devlet, 67’si vakıf, 5’i vakıf Meslek Yüksekokulu olmak üzere 184 yükseköğretim kurumunun genel bütçeden yeterli payı alamadığı vurgulandı. Devlet üniversitelerinin sayısında yüzde 111,3 oranında bir artış olmasına rağmen yükseköğretim bütçesinde 2003’ten bu yana sadece yüzde 59,9 oranında bir artış gerçekleştirildiği belirtildi. 2017’ye göre YÖK ve üniversite bütçelerinin payında yüzde 5,95 oranında azalma olduğu, üniversitelerin “düşünen insan” yaratan kurumlar olması gerekirken, nitelikten yoksun birer tabela üniversitesine dönüştürüldüğü kaydedildi.