Enflasyonu yendi, gidiyor...

axeko021.jpg Hükümetin, 'faizler', 'kurlar' ve 'rezervler' konusunda sık sık eleştirdiği Serdengeçti, beş yıllık başkanlığı döneminde, 'yalnız ama kararlı' bir portre çizdi. Merkez Bankası'nın 'özerkliği' onun bu tutumu sayesinde 'kurumsallaştı' ve para politikası, 'siyasi kararlar' ekseninden, ekonominin ve enflasyonla mücadelenin gerekleri eksenine taşındı.Türkiye, enflasyon rekorları ile anılan bir ülke olmaktan çıktı. Enflasyonla mücadelede banka başarılı bir grafik çizdi. Serdengeçti, başkan olduğunda (Şubat - 2001) enflasyon yüzde 48.9'du. Beş yıllık bir mücadelenin sonucunda yüzde 10'un altına indi. Türkiye tek haneli enflasyonu gördü. Bol sıfırlı Türk Lirası, altı sıfırın atılması ile itibarını güçlendirdi. 2001 Krizi sonrasında, Kemal Derviş'in Ekonomi Bakanı olarak atanmasının ardından uygulamaya konulan 'Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı' ile birlikte, 'Merkez Bankası Başkanlığı' gibi önemli bir görevi üstelenen ve bu görevinde 'tarihi başarılar'a imza atan Süreyya Serdengeçti, bugün veda ediyor. Görev süresi dün akşam itibariyle dolan Serdengeçti, program kapsamında, bankayı 'enflasyonla mücadeleye' konumladı ve bu alanda çok başarılı oldu. Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, 26 yıldır Merkez Bankası'nda çalışıyordu. Kendisini 'Doğma büyüme Merkez Bankacı' olarak tanımlayan 1952 - İstanbul doğumlu Serdengeçti ODTÜ Ekonomi Bölümü'nden mezun oldu. Amerika'da Vanderbilt Üniversitesi'nde ekonomi dalında yüksek lisans yaptı. 1980'de MB'da göreve başladı. Birçok kademede çalıştıktan sonra Mart 2001'de Başkan oldu. Kemal Derviş'in işkolik başkanı Tüm çalışma hayatını MB'de geçiren Serdengeçti, 'para politikalarının detaylarına hakim, teknik yönü kuvvetli, bankacılık camiasını iyi tanıyan, tecrübeli bir kişilik' olarak tanınıyor. Serdengeçti, için 'işkolik' tanımlaması da yapılıyor. Serdengeçti tam bir klasik müzik tutkunu ve bir klasik müzik koleksiyonu da var. Başkanın tutkusu nedeniyle bankanın santralinden dahili numaraya ulaşıncaya kadar Bach eşliğinde bekleme yapılıyor. Tüm görevi süresince misyonunu fiyat istikrarı olarak tanımlayan Serdengeçti, üniversite eğitimi sırasında tanıştığı Çiğdem Hanım'la 23 yıldır evli ve Deniz isimli bir erkek çocuk babası. Eşinin kendisinin en büyük yardımcısı olduğunu söylüyor. 14 yaşındaki oğlu Deniz de matematiğe ve müziğe düşkün. İki enstrüman çalan Deniz, babasının geniş CD arşivinin gönüllü ortağı. Klasik müzik tutkunu Bir numaralı enflasyon düşmanı ayrılıyor Süreyya Serdengeçti çekirdekten yetişme bir Merkez Bankacıdır. Onu tanıyanlar iyi teknisyenliğinin yanında ciddi ve prensiplerinden taviz vermeyen bir kişiliğe sahip olduğunu da bilir. Bu yaklaşımını da görev yaptığı her kademeye yerleştirmiştir.2001 krizinden sonra Başkanlığa getirildiğinde Türkiye'deki tüm kurumlar bir itibar bunalımı içindeydi. Serdengeçti başında bulunduğu kurumun güvenilirliğini kısa sürede artırmada önemli bir rol oynadı. Bu ülkenin krizden çıkmasına çok önemli bir katkısı oldu.Merkez Bankası'nın bağımsızlığı ile ilgili yasal alt yapının hazırlanması sürecindeki heyecanı görülmeye değerdi. Bağımsız Merkez Bankası kavramının yerleştirilmesinde çok başarılı oldu. 2002 sonrasında Serdengeçti enflasyonla mücadelede belki de IMF ve AB'den daha önemli bir çapa oldu. Her çapanın suyun altında yaşadığı yalnızlığı yaşadı. Zaman zaman ekonomide yaşanan sıkıntıların nedeni olarak gösterildi. Ancak yılmadı, popülizme kaçmadı. Türkiye'de enflasyonun bir numaralı düşmanı olarak tanındı. Bu ülkede yıllar sonra enflasyonu tek haneye indiren Başkan oldu. Serdengeçti bugün görevden ayrılıyor. İçeride ve dışarıda başarıları kabul görmüş bu başkanın göreve yeniden atanmayacağı anlaşıldı. Hükümetin elindeki kısıtlı cephaneyi bu kadar kolay tüketmesinin ülkeye faturasının ağır olmayacağını umalım. Cumhuriyet'in en başarılı başkanlarından biri Bizimki gibi ülkelerde siyasiler için önemli olan liyakat değil itaattır. Başarı, dürüstlük, saygınlık sadakat kadar önemli değildir. AKP siyasi parti olduğu kadar cemaattir de. Serdengeçti bu cemaatin bir üyesi olmadığı için AKP tarafından sevilmiyordu, görev süresi de uzatılmıyor. Yoksa Cumhuriyet'in en başarılı Merkez Bankası başkanlarından biri olduğuna kuşku hiç yok. Umalım ki sıcak paranın sinirlilik alametleri gösterdiği, liranın dolar karşında sürçmeye başladığı bir dönemde AKP cemaatinden piyasaları panikletmeyecek bir aday çıkartır. Enflasyonla mücadelede başarılı oldu ama... Merkez Bankası'nın internet sitesine giriniz. Bankanın amacı, 'fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir' cümlesi dikkatinizi çekecektir. Bankanın görev süresi dolan Başkanı döneminde politikasını tek bir hedefe kilitledi: 'Enflasyonu aşağı çekmek' ve de enflasyonu aşağı çekmekte de başarılı oldu. Ama 'fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmek' için aynı değerlendirmeyi yapmak güç. Merkez Bankası Başkanı, enflasyonu aşağı çekmiştir ama bu başarısını fiyat istikrarını sağlamadan sürdürmek imkansızdır. Tekrarda yarar var, enflasyon inmiştir ama fiyat istikrarı sağlanamamıştır. Hatırlatma: MB Başkanı, döneminde bağımsız bir politika mı uyguladı, yoksa IMF programını uygulamak zorunda mı kaldı? Başarı ve başarısızlığı değerlendirirken bunu da dikkate almak gerek. Zor olanı başardı Serdengeçti, 2001 yılında, yangının binayı sardığı ortamda itfaiyenin başına getirildi. Türk lirası çökmüş, enflasyon üç haneli rakamlara doğru yükselme eğilimine girmişti. Derviş'in yönetiminde başlatılan, durumu kurtarma ve ekonomiyi güçlendirme programında en önemli rollerden biri ona düştü. Benimsenen iddialı hedefler arasında Merkez Bankası'nın itibarını artırmak, dalgalı kuru oturtmak, kronik enflasyonu bünyeden atmak ve TL'yi yeniden para haline getirmek de vardı. Bunlar için sağlam bir irade şarttı. Serdengeçti, bu iddialı hedeflere yürünürken tepkilere karşı sarsılmaz bir direnç gösterdi ve hedeflerin yakalanmasında belirleyici bir rol oynadı. AKP iktidarında da kararlı tutumunu sürdürdü. Son dönemde faiz politikasındaki katı tutumu nedeniyle hayli eleştiri toplayan Serdengeçti'nin zor koşullarda oynamış olduğu önemli rolün, zaman içinde daha iyi anlaşılacağını düşünüyorum. En devrimci kaptan Tarihin en büyük parasal krizi Merkez Bankası'nın para piyasalarından sorumlu Başkan Yardımcısı Serdengeçti zamanında gerçekleşti. Serdengeçti krizden sonra MB'nin başına geçti. Kur sistemi bu dönemde dalgalı hale gelmişti. Serdengeçti bu sistemin cansiperane bir savunucusu oldu. Başka çaresi de yoktu. 2002'den itibaren yüksek faiz politikasıyla enflasyonu düşürmeye çalıştı. Maliye politikasının da yardımıyla gayet başarılı oldu. Para reformunu gerçekleştirdi. Liradan 6 sıfır atılmasını sağladı. Artık işlerlik kazanmış bir Para Politikası Kurulu var. Hepsinden önemlisi kurum yeniden kredibilite kazandı. Bir MB Başkanı'nın en büyük talihi kendi bastığı paranın diğer paralar karşısında değer kazanmasıdır. Ancak bu gelişme son 2 yıldır Serdengeçti için talihsizlik haline geldi. Özetle, Serdengeçti, Türkiye'nin para politikalarında en devrimci kaptan oldu.