GIDA FİYATLARI YÜKSEKTEN UÇUYOR

Gerek yurtdışı fiyat hareketleri gerekse de Türkiye’ye özel sorunlar nedeniyle pek çok gıdanın fiyatı son dönemde hızlı yükseliyor. Kimi ürünlerin toptan fiyatlarında yılbaşından bu yana yüzde 70’e varan yükselişler görülüyor. Artan fiyatlar sanayicinin maliyetini yükseltir, vatandaşın alım gücünü zorlarken enflasyonu da tetikleyebileceğine dönük endişeler bulunuyor.
Son bir yılda fiyatında hızlı artış görülen gıdaların başında et geliyor. Dünyada et fiyatları yatay bir seyir izlerken Türkiye’da yükselmesini değerlendiren uzmanlar, bunu büyük işletmelerin kurulamamasına ve ırk ıslahının yapılamamasına bağlıyor. Bununla birlikte uzmanlar, “Etin kilosu 50 liraya çıkacak” şeklindeki öngörülere de katılmıyor, fiyatların bir süre daha şu anki seviyelerde kalacağını tahmin ediyor.

‘Rekabetçi piyasa gerek’
Şeker fiyatlarındaki artış ise dünya fiyatlarına paralel gerçekleşiyor ancak Türkiye’de şekerin Avrupa’ya göre daha pahalı olduğuna dikkat çeken uzmanlar, özelleşmelerle daha rekabetçi bir piyasa yaratılacağı umudunu taşıyor. Bakliyatta da sezon sonu fiyat artışı yaşanıyor.
Son bir yılda fiyatı en az artan gıda ürünün yağ olduğu görülüyor. Trakyabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Sezen, “Yılbaşından sonra yağ fiyatlarının daha da düşmesini bekliyoruz” dedi.

Perakendeci frenliyor
Toptan fiyatlar pek çok kalemde hızla yükselse de kriz nedeniyle zaten talebin son derece düşük olmasını dikkate alan sanayiciler ve perakendeciler, bu artışları tüketiciye yansıtmadan önce kendi marjlarını zorluyor.
Carrefoursa Kurumsal İlişkiler ve Hukuk Direktörü Merter Özay, gıdada 2010’da raf fiyatlarının yükselmesini öngörmediklerini, olsa bile önceki dönemlerde yaptıkları gibi fiyat dondurma tedbiri alabileceklerini söyledi.

‘Devlet teşvik etsin, özel sektör yatırım yapsın’
TGDF Başkanı Şemsi Kopuz:
“Türkiye tarım ve gıda ürünlerinde 10 milyar dolarlık ithalat, 13 milyar dolarlık da ihracat yapıyor. Yurtdışında artan gıda fiyatları yurtiçi fiyatları da artırıyor. Bu durum önce hammadde fiyatlarının artmasına ve dolayısıyla da maliyetlerin yükselmesine, sonuç olarak da gıda fiyatlarının yükselmesine sebep olacaktır. Böylece sektörün daha çok finansman ihtiyacı doğacak. Bu durum ayrıca enflasyonu da tetikler.”

SETBİR Başkanı Erdal Bahçıvan:
“Et fiyatlarındaki artış büyükbaş hayvancılıkta ırk yatırımı yapılmamasından kaynaklanıyor. Küçükbaş hayvancılıkta ise Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da uzun yıllar üretimden kaçılması sorunun kaynağı. Geçen yılki kuraklık da üretimi azalttı. Fiyatlardaki bu artışın önlenebilmesi ise büyük ölçekli işletmelerin desteklenmesine bağlı. ”

Cadbury Türkiye Kurumsal İlişkiler Genel Müdürü ve Gıda Sanayi İşverenler Sendikası Başkan Vekili Ömer Taşçı:
“Türkiye’de şeker rejimi rekabete açık değil. Avrupa’da da Türkiye’deki gibi pancardan şeker üretiliyor ama yapılan reformlarla fiyat, şeker kamışından üretilen ürünün seviyesine yaklaştırıldı. Biz de AB’nin uyguladığı reformları uygulamalı, verimliliğe odaklanmalıyız.”

Dardanel Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Önen:
“Et fiyatlarındaki artışla insanlar karbonhidrata ya da başka bir protein kaynağı olan balığa yönelecek. Burada tüketim artınca da balık fiyatlarında yakın zamanda olmasa da uzun vadede artış kaçınılmaz olacak.”

Seyidoğlu Genel Müdürü Mehmet Göksu:
“Susam fiyatları son bir yılda yüzde 100 arttı ve tonu 3 bin dolara ulaştı. Bu da Etiyopya, Sudan, Pakistan gibi ülkelerde yapılan hasadın azalmasıyla, Çin ve Japonya’nın daha fazla ürün talep etmesiyle oldu.”

Balparmak Yönetim Kurulu Başkanı Özen Altıparmak:
“Doğal ürünlere talep artıyor. Bu çerçevede bal fiyatının artmasını bekliyoruz. Geçen yıl 5 bin ton bal ürettik. Bu miktarı bu yıl 5 bin 500 tona, 2010’da da 6 bin 500 tona ulaştırmayı planlıyoruz.”

Yıldız Holding İstişare Konseyi Üyesi ve Gıda Sanayi İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Buzbaş:
“Gıdada fiyat artışları Türkiye’nin yapısal sorunu. İki sene öncesinde süt fiyatları çok düştü. Hayvanların çoğu kesime gitti ve kaynak azaldı. Bugün yaşadığımız fiyat artışlarının nedeni aslında bu. İhracattaki artış da bunun etkiledi. Kaynaktan gelen arz da azalınca bugün talep karşılanamaz hale geldi. Teşvikler konusunda hızlı bir şekilde yasa çıkarılmalı.”

Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis:
“Kış aylarında tüketimin artması hem de sezonsal nedenle pirinç ve bakliyatlarda yüzde 5 ile yüzde 10 arasında bir yükseliş var. Bu artışın yükseleceğini düşünmüyorum. Çünkü tüketicinin alım gücü azaldı.”

Penguen Gıda Genel Müdürü Aykan Sözüçetin:
“Dünyada arz talep dengesinin arzda azalma ve talepte artış yönünde şekil değiştirmeye başlamasıyla ve küresel kriz nedenli firmaların daha az stok tutmaya çalışmasıyla beraber, dünya ekonomisine paralel olarak Türkiye’de de gıda fiyatlarında artış kaçınılmaz olacaktır. Bu değişimi öngöremeyen bazı firmaların bu süreçte küçüleceklerine, diğerlerinin ise bu durumu kendileri lehine fırsata çevirdiklerine tanık olacağız. Artan gıda fiyatlarının enflasyonda neden olabileceği artışlara bugünden hazırlıklı olunmalı.”