Nükleer hayali pahalıya patladı

Türkiye nükleer santral ihalesinden vazgeçti. Ancak kararın alındığı önceki günkü Bakanlar Kurulu’nda ANAP lideri ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz’ın teklifi ve koalisyon ortaklarının sıcak bakmasıyla ihaleye katılan şirketlere harcamalarının karşılığı olarak 30 milyon dolar ödenmesi düşünülüyor. TEAŞ yetkilileri ise böyle bir ödeme yapılmasının hiçbir hukuki, yasal temeli bulunmadığını belirttiler.
Devlet Bakanı Tunca Toskay ise dün yaptığı basın toplantısında Akkuyu nükleer santral ihalesine katılan grupların 20 - 30 milyon dolarlık harcamalarının olduğunun ifade edildiğini belirterek, bunun önümüzdeki dönemde TEAŞ ile firmalar arasında çözülebilecek bir problem olduğunu söyledi.

TEAŞ karşı çıktı
Akkuyu nükleer santralı’nın son ihalesine katılan üç konsorsiyuma, ihale süreci boyunca yaptıkları “harcamalar, masraflar" karşılığında “tazminat veya benzeri bir ödeme yapılması" önerisine TEAŞ yönetimi sıcak bakmıyor.
TEAŞ yetkilileri, ödeme ile ilgili olarak şu değerlendirmeyi yaptılar:
“İhaleyi bitirip, yapım kontratı veya başka bir şey imzalamadık ki, tazminat veya başka bir ad altında ödeme yapalım. Bu doğrultuda ihalenin başlangıcından itibaren geçilen tüm süreçte hiçbir taahhüdümüz yok. Zaten firmaların da böyle bir talebi yok. Olmadı da. Bu tür ihalelerde herhangi bir aşamada, bir sebeple ihaleden vazgeçilebilir, ihale iptal edilebilir. Bundan ötürü de işveren kuruma bir yükümlülük yüklenmesi, bir tazminat talep edilmesi söz konusu olmaz. Böyle bir örnek de yok.
Son olarak 1997’de çıkılan ihalenin değerlendirme süreci tamamlanıp, üç konsorsiyum nihai elemeye kaldıktan sonra yapılan tüm ertelemelerde üç grubun da yazılı rızası alındı. Neticede istedikleri an ihaleden çekilebilirlerdi, erteleme tekliflerimizi kabul etmezlerdi. Kendi rızaları ile, bütün bu kararlara olumlu cevap verdiler. "

Akkuyu’ya ‘doğal’ santral yapılacak
Türkiye Elektrik Üretimİletim AŞ (TEAŞ), ihalesi iptal edilen Akkuyu nükleer santral projesinin Türkiye’ye maliyetini hesaplayan bir rapor hazırlıyor. Enerji Bakanlığı’na verilecek raporun bir örneğinin gerekirse Başbakanlığa da sunulması öngörülüyor. Enerji Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, 1972 yılında 1993 yılına kadar proje çalışması, müşavirlik ücreti, personel gideri eskalasyon ve incelemeler için 150 milyon dolar harcandığını kaydetti. Böylece 1977’de Ecevit’in Başbakanlığı, Deniz Baykal’ın Enerji Bakanlığı döneminde başlayan ve ilk ihalesi açılan nükleer santral serüveni, yine 2000 yılında 23 yıl sonra, Ecevit’in başbakanlığında sona erdi, iptal edilerek rafa kaldırıldı.
Yetkililer, halen bölgeye giden yolların yapılmış olması, altyapı, su getirilmesi ve Akkuyu’daki TEAŞ sosyal tesisleri, lojmanları ile birlikte bölgede ciddi sayılabilecek bir altyapının kurulmuş bulunduğunu ifade ediyorlar. Akkuyu’da mevcut altyapı üzerine bir doğalgaz, ya da ithal kömüre dayalı termik santral kurulmasının planlandığı da bildiriliyor.

Ödeme yapılmasını Mesut Yılmaz önerdi
MİLLİYET Ankara
Akkuyu nükleer santralı ihalesi kararının kesinleştirildiği Bakanlar Kurulu toplantısında ANAP lideri ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, Türkiye’nin nükleer santral yapımcısı firmalar tarafından ambargoya maruz kalmaması için Akkuyu ihalesine katılan firmaların yaptığı harcamaların karşılanması önerisinde bulundu. Öneri, Bakanlar Kurulu’nda sıcak karşılandı.
Akkuyu nükleer santral ihalesine üç konsorsiyum katılmıştı:
WestinghouseMitsubishi Konsorsiyumu: Westinghouse (ABD), Raytheone ve Duke (ABD), Mitsubishi Heavy Int. (Japonya), Enka İnşaat (Türkiye), MNG (Türkiye).
AECL Konsorsiyumu: AECL (Kanada), Hitachi (Japonya), Itochu (Japonya), Gama Endüstri (Türkiye), Güriş İnşaat (Türkiye), Bayındır İnşaat (Türkiye), Ansoldo (İtalya), Daiwoo (Güney Kore).
NPI Konsorsiyumu: Siemens (Almanya), Hochtief (Almanya), Framatom (Fransa), GecAlsthom (Fransa), Campenon Bernard (Fransa), GarantiKoza İnşaat (Türkiye), Tekfen İnşaat (Türkiye).
ANAP lideri Yılmaz, toplantıda nükleer enerji ile elde edilecek enerjinin kilovatt saatinin 6 cent olduğunu, doğalgazdan sağlanacak enerjinin ise 4.2 cente geldiğini de hatırlattı.