Santralda YİD'den MİD'e tartışması

Yap-işlet-devret modeliyle kurulan ve 2010 yılında devlete geçecek olan doğalgaz çevrim ve hidroelektrik santrallarının, şu andaki işleticilerine ihalesiz devri planlanıyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri süren Enerji Piyasası Kanunu'nda öngörülen bir değişiklik tasarısı ile, Sayıştay'ın raporunda, devleti 2.2 milyar dolar zarara uğrattıkları belirtiler, 18 santralın, işleticilerine, maliyeti karşılığında ihalesiz devri öngörüldü. Devir bedeliyle ilgili düzenleme, tasarının geçici 11'inci maddesinde yapıldı. Buna göre, şirketler, devlete sattıkları elektrik faturalarına yansıttıkları ve devletten tahsil ettikleri santral yapım parasını geri ödemeleri halinde santralların sahibi olabilecekler. Böylece, yapı-işlet-devret (YİD) yöntemiyle yapıldıkları için beş yıl sonra tamamı devletin olacak 18 santral, maliyetine-ihalesiz-devir (MİD) yöntemiyle el değiştirecek.Muhalefetin görüşüne göre, öncelikle kamu malı 'ihalesiz' satılamaz. İkinci konu ise elektrik faturalarına yansıtılarak devletten haksız yere alınan 2.2 milyar dolarla ilgili sorumluluk konusu... Muhalefet, Bunun faiziyle birlikte geri tahsil edilmesinin, 'fatura şişirme' ile ilgili usulsüzlük sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı görüşünde. Fatura şişirme TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nun CHP'li üyesi Kemal Kılıçdaroğlu, Sayıştay'ın 2004 tarihli Enerji Raporu'nda, devleti 2.2 milyar dolar zarar uğrattığı belirlenen şirketlere devir yapılmadan önce, zararın tahsilinin gerektiğini söyledi. Kılıçdaroğlu şöyle dedi:"Maliyetlerini şişirdikleri yalnız Sayıştay değil, Devlet Denetleme Kurumu ve Enerji Bakanlığı incelemeleri ile kesinlik kazanmış. Bu 2.2 milyar doların geri alınması için hiçbir şey yapılmamış, Enerji Raporu görüşülmemiş. Bu santralların ihalesiz verilmesi çok büyük tartışmalara neden olur. 2010 yılında devlet bunların sahibi olacak. Beklense ve zamanı geldiğinde ihaleyle satılsa kamunun yararı büyük olur. Ama bürokratların itirazları bile göz ardı ediliyor. Rapor yarın (bugün) görüşülürse her şey daya kolay anlaşılacak" dedi. İhalesiz satış olmaz Doğalgaz çevrim santrallarının devrini öngören yasal düzenleme, santralların üzerinde kurulu Hazine arazilerinin satışı şeklinde gerçekleştirilmeye çalışılıyor. Bu haliyle konu Maliye Bakanlığı görev alanına girmiş oluyor. Bu nedenle tasarının görüşmelerine Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da katıldı.Yasa ile ilgili alt komisyon görüşmelerinde DPT, Hazine ev EPDK yetkilileri devir işlemine kamu zararı gerekçesiyle sıcak bakmamıştı. Meclis Plan Bütçe'de de bürokratlar karşı oldukları ifade ettiler. DPT Temsilcisi, "Tartıştığımız kanun alt komisyonda da gündeme geldi ve üzerinde mutabakat sağlanmadığı için reddedildi. Normalde DPT, EPDK ve Hazine karşı çıktı" dedi. Söz alan Maliye Bakanı Kemal Unıkatan ise, "Yalnız ben burada hükümet adına oturuyorum" dedi. CHP'li Kılıçdaroğlu, Unakıtan'ın bu sözleri üzerine, "Sayın Bakanım siz hükümet adına buradayım dediğiniz andan itibaren senin konuşmaya hakkın yoktur anlamı çıkar" dedi. Kemal Unakıtan'ın tavrı "...Bu taşınmazlar rayiç bedeli ile üzerlerinde bulunan yapı ve tesislerin Hazineye geçmesi gereken kısmı için tespit edilecek bedel üzerinden, Maliye Bakanlığı'nca hak lehdarına doğrudan satılabilir. Yapı ve tesislerin Hazineye geçmesi gereken kısmı için şirketten alınacak bedel, bu yapı ve tesisler için tarife yoluyla Bakanlıkça şirkete yapılan ödemeler ile kanuni faiz uygulanmak suretiyle bulunacak toplam tutardır..." İhalesiz devri öngören madde: Firma Kamu zararı (milyon dolar)1. Doğa Enerji AŞ 93.02. Trakya Enerji 524.03. UNI-MAR 465.04. Gebze/Dilovası DÇS 872.05. Birecik HES 70.06. Çal HES 0.87. Fethiye HES 7.18. Girlevik-Mercan HES 6.19. Berdan HES 3.610. Gönen HES 11.511. Hasanlar HES 3.212. Çamlıca HES 88.813. Tohma-Medik HES 3.214. Kısık HES 5.115. Suçatı HES 2.616. Bozcaada RES 0.417. Hazar HES I-II (İHD) 10.418. İzmir DÇS 18.8Toplam kamu zararı 2.185.6 Zarar 2.2 milyar dolar