Sim kart ve paket turlar enflasyon sepetine girdi

Devlet Bakanı Beşir Atalay, enflasyon hesaplamasında 2005te geçilecek 2003 bazlı yeni endekste, ilk bulgulara göre 1994 bazlı endekste yer almayan yaklaşık 100 yeni maddenin sepete dahil olacağını, toplamda ise 665 mal ve hizmet çeşidini içereceğini açıkladı. Endekse dahil olacak yeni mallar arasında cep telefonu, sim kart, bilgisayar, kasko, paket turlar, araç LPG, kontakt lens gibi maddeler yer alıyor. Yeni enflasyon sepetiyle oluşacak endekslerin özellikleri soru ve yanıtlarla şöyle:1 TÜFE ve TEFE enflasyon rakamını tam olarak yansıtmıyor mu?Fiyat endeksleri 1994 yılı tüketim kalıpları esas alınarak hazırlanıyor. Oysa aradan geçen zaman içinde birçok mal ve hizmet önemini yitirirken, bazılarının da günlük hayattaki önemi azaldı. Ping pong topunun fiyatı 10 yıl önce izlenmesi gereken bir fiyat kabul edilirken, cep telefonu fiyatları enflasyon sepetinde yer almıyor.2 Enflasyon endeksi nasıl hesaplanıyor?Mevcut TÜFE endeksini hesaplamak için kiralar ayda 1 kez, meyve ve sebze ile petrol ürünleri fiyatları 4 kez, tüketime ait olan diğer fiyatlar 2 kez derlenerek aritmetik ortalamalar alınıyor. Her maddenin ağırlığı ile ağırlandırılarak bir önceki aya göre fiyatların değişim ölçüsü belirleniyor.3 Enflasyon sepeti neden değiştiriliyor?Uluslararası normlara göre fiyat sepetlerinin beş yılda bir değiştirilmesi gerekiyor. Çünkü bu süre içinde tüketim ve üretim kalıpları büyük ölçüde değişebiliyor.4 Yeni enflasyon sepetinin farkı nedir?Mevcut TÜFE sepeti 410 madde içeriyor. Yeni TÜFE sepetinde ise yaklaşık 665 madde yer alacak. Yeni maddelerin listesi henüz kesinleştirilmemekle birlikte cep telefonu, sim kart, bilgisayar, kasko, paket turlar, LPG, kontakt lens gibi ürünlerin fiyatları da izlemeye alınacak. Yeni endekste fiyatlar 150 ilçeden ve yoğun alışveriş yapılan 15 bin işyerinden derlenecek. Mevcut endeks seçilmiş 74 ilçe ve 6390 işyerindeki fiyatlarla oluşturuluyor.5 Sepete girecek madde listesi ne zaman kesinleşecek?DİEnin çalışma takvimine göre hem TEFE, hem de TÜFE sepetlerinde yer alacak mal, hizmet ve ürünler bu yıl haziran ayı sonunda belli olacak. Listede yer alan her madde için ayrı ağırlık katsayısı belirlenecek.6 Enflasyon sepeti 10 yıldır neden değişmedi?Enflasyon hesaplamalarına temel oluşturan bütçe anketinin doğru sonuçlar verebilmesi için o yılın tüketici davranışları ve piyasa koşulları açısından istikrarlı olması gerekiyor. Ancak Türkiye 1994ten beri üç ekonomik kriz ve ciddi iki deprem felaketi yaşadı. Bu nedenle gelir ve tüketim harcamaları araştırmaları güvenilir temellere oturtulamadı. 2001 yılında yapılan bütçe anketinin üçüncü ayı sonunda kasım krizi yaşandığı için ertelendi.7 Yeni enflasyon hesaplamaları ne zaman açıklanacak?DİEnin planlarına göre yeni fiyat endeksleri 2005 başından itibaren uygulanacak. Yeni TÜFE 26 istatistiki bölge için ayrı ayrı hesaplanırken, huzurevleri, kışlalar, hastane, öğrenci yurtları, hapishane gibi kurumsal nüfusun yaşadığı yerleşim birimleri de dikkate alınacak.8 TEFE endeksinin hesaplaması değişmiyor mu?TEFE endeksi de TÜFE gibi ciddi biçimde yenilenecek. Endeksin isminin "üretici fiyatları endeksi" olarak değiştirilmesi planlanıyor.9 TEFE sepetinde ve hesaplamasında ne değişecek?Tarım, madencilik, taş ocakçılığı, imalat sanayi, elektrik, gaz ve su sektörlerini kapsayan TEFE de 1994 bazlı olarak hazırlanıyor. Öncelikle endeks baz yılı 2003 olarak değiştirilecek. Halen 678 madde içeren TEFE sepetinde madde sayısı artırılacak. Endeks tamamen üretici fiyat hareketlerini ölçmeye yönelik tasarlanacak. 10 Yeni TÜFE ve TEFEye güvenebilir miyiz?Yeni enflasyon hesaplamalarında baz yılı 1994ten 2003e çekilecek. Fiyatları izlemeye alınan mal, hizmet ve ürünler daha güncel ağırlıkta olacak. Bu nedenle yeni endekslerin mevcutlara göre daha anlamlı ve daha doğru sonuç vereceği tahmin ediliyor. Ama istatistikçiler, "en iyi yalan söyleme yöntemi istatistiktir" sözünü anımsatıyorlar. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) "enflasyon düşüyor ama hissedemiyoruz" şikâyetlerini ortadan kaldıracağı ve eklenecek yeni ürünlerle daha gerçekçi verileri ortaya koyacağı belirtilen yeni fiyat endeksi hazırlıklarını hızlandırdı.