TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu: ‘Borçlandık da kumar mı oynadık?’
ANTALYA İli Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı'na katılan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, özel sektörün aşırı borçlanmasına yönelik eleştirileri sert bir dille yanıtladı. Bu borçlanma neticesinde ülkenin ciddi biçimde büyüdüğünü söyleyen Hisarcıklıoğlu, “Borçlandık da israf mı ettik, kumar mı oynadık” dedi.
Başkan Vekili Halim Mete ile birlikte Antalya Ticaret ve Sanayi Odası'nın (ATSO) yeni hizmet binası açılışı öncesinde meslek komitelerine, ‘Küresel Kriz ve Türkiye’ başlıklı bir sunum gerçekleştiren TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, küresel krizin avantaj ve dezavantajlarına değindi. Cari açığın bu dönemde yine Türkiye önündeki en önemli sorunlardan biri olarak durduğunu ifade eden Hisarcıklıoğlu, Osmanlı'dan bu yana bu coğrafya üzerinde yaşanan bu sıkıntıda Türk mali ve reel sektörünün 191 milyar dolar borçlandığını söyledi. Zaman zaman borcun fazlasına sahip olan özel sektöre yönelik eleştiriler olduğunu dile getiren TOBB Başkanı, şöyle konuştu:
“Zaman zaman bizi niye borçlandınız diye eleştiriyorlar. Borçlanmasaydınız diyorlar. Her yerde söylüyoruz. Borçlandık da ne yaptık? Kumar mı oynadık, israf mı ettik parayı? Başka yerde mi harcadık? Yatırım yaptık da ülkenin ihracatı 36 milyar dolardan 132 milyar dolara çıktı. Biz yatırım yapmak için para vardı da mı kendi paramızı kullanmadık? Türkiye'de bankalar para verdi almadık da gittik yurtdışından mı aldık?”
Tasarrufun Türkiye'de ne kadar az olduğunu herkesin bildiğini dile getiren Hisarcıklıoğlu, bu nedenle Türkiye’nin yurtdışı kaynaklarına yöneldiğini vurgulayarak şöyle devam etti:
“Bu borçlanma sonrasında Türkiye bir başarı hikayesi yaşıyor. Türkiye yüzde 49 büyümeyi yakaladı. Ama bunu borçlanarak yaptı. Turizmde de öyle olmadı mı? Zaman zaman eleştiriliyoruz. Bizim bir şeyimiz yok, biz borçlanmadık, siz borçlandınız diyorlar. Son 6 yılda 3 milyon kişiye istihdam yaratmış Türk özel sektörü. Yapmasaydık da bu kimseleri ne yapacaktık biz? Yeşil kartlı sayısını mı arttıracaktık? En önemli sorun işsizlik. TÜİK'in rakamlarına göre 2 milyon 700 bin kişiye iş bulmak durumundayız. Bu ancak istihdam ile olur.”
KRİZ GELİŞEN ÜLKELERE KAYDI
Ankara’ya davet etiği Tony Blair ile yaptığı görüşmelerden de anladığı kadarıyla dünyanın krizin nasıl durdurulacağından habersiz olduğunu söyleyen Hisarcıklıoğlu, krizin gelişmiş ülkelerden gelişen ülkelere, mali sektörden reel sektöre doğru kaydığını söyledi. Türkiye'nin krize, büyüme anlamında inişe geçtiği, cari açığın arttığı dönemde yakalandığına işaret eden Hisarcıklıoğlu, cari açığı finanse eden kaynaklarındaki kalitede düşüş görüldüğüne dikkat çekti.
2001 sonrasında cari açığı Türkiye'nin finanse edebildiğini, hatta finansman kaynaklarının da kaliteli olduğunu söyleyen TOBB Başkanı, “Ama şu an finasman kalitesinin bozulduğunu da görüyoruz. Eskiden doğrudan yabancı yatırım 22 milyar dolara gelmişti. Yıl geneline baktığınızda bunun 17 milyar dolara düştüğünü görüyoruz. Portföy yatırımları 3 milyar dolar idi şimdi eksi 5 milyar dolar. Yani sıcak para kaçıyor. Bankaların kredileri 6 milyar dolardan 7'ye çıktı. Reel sektörün aldığı kredi 26 milar dolardan 31 milyar dolara çıktı” diye konuştu.
AVANTAJLI OLDUĞUMUZ BİR YER
Geçen yıl sonu itibariyle AB ülkelerine yaptığımız ihracatın oransal olarak yüzde 60'lardan yüzde 45'lere düştüğüne, geleneksel pazarlarımızda müthiş bir daralma bulunduğuna işaret eden Rifat Hisarcıklıoğlu, “İhracatta sıkıntı çekeceğiz. İhracat eksi 1 milyar dolar verdi. Ayrıca bizi etkiler mi bilmem ama dünya turizminde bir daralma olabilir. İnsan önce geliri olmadığı için seyahati kısabilir. Avantajlı olduğumuz bir yer var. Köpük bittiği için enerji fiyatları düşüyor. Petrol ve hammadde fiyatları hızla aşağı iniyor. Bu bizim için avantaj” diye konuştu.
TOBB BAŞKANI HİSARCIKLIOĞLU, ANTALYALI İŞADAMLARINA ŞU ÖĞÜTLERİ VERDİ
“1) Bu dönemde elinizdeki borç ve alacak vadeniz biribiriyle uyumlu olmalı. Eskiden uyumlu değilse bankadan kredi kullanabiliyordunuz. Bu dönemde artık kredi kullanamayacaksınız, haberiniz olsun. Aradaki farkı bu borçla gideriyorduk ve kredi de çok ucuzdu şimdi yok, varsa da çok pahalı.
2) Alacağınız hangi para cinsindense borcunuzun da para cinsi ondan olmalı. Alacağınız dolar ise dolar, YTL ise YTL. Çünkü önümüzdeki dönemde kimin nasıl zıplayacağı belli değil. Gayrimenkul ve emtia fiyatlarında bir gerileme bekleniyor. Gereğinden çok harcama yapmamanın dönemi. Bizim Kayseri'de bir söz var. İşten artmaz dişten artar. Tam dişten arttırma dönemi. Gereğinden fazla harcama yapmayacaksın aman dikkat. Ben bunu kazanırım işi kapatırım devri yok haberiniz olsun.
3) İşletmelerimizde finasman müdürümüz bizim için çok önemli olacak. Para kıt. Müdürümüzün bilgisi kalitesi çok önemli.
4) İhracat pazarlarımızda daralma var. Yeni pazarlara yönelmeliyiz. Bu nedenle iş geliştirme müdürü barındaracağız ya da kalitesini arttıracağız. Çünkü Güney Amerika, Afrika, Ortadoğu gibi pazarlarda yokuz bu pazarlara yönelmek için bu çapta olmalıyız.
5) Bankalarla olan iletişimimizi güçlendirmeliyiz. İş tamamen söylentilerle kalıyor. 2001'de yaşadık. Bir söylenti çıkıyor, aslı var mı yokmu demeden iş dağılıyor. Bilgiyi doğru kaynaklardan alıp sıkıntılarımızı aktarmalıyız.
6) Küçük olsun benim olsun diyosanız işi sürdürebilmek mümkün değil. Küçüklükten vazgeçip bir araya gelmelisiniz. Ortaklıklar kurarak işinizi büyütün ayakta kalmaya bakın. Küçük olsun benim olsun derseniz bu fırtına sizi götürür. Arkadaşlarımdan ricam ortaklık kültürünü benimseyin.
7) Babalara söylüyorum. İşin başındayken çocuklarınıza işi bırakmadan önce işi kurumsallaştırıp bırakın. Bir de çevremeden biliyorum çocuklar arasında eşit dağıtılmayan her türlü servet tarumar oluyor. Kız çocuklarına da eşit verilecek. Haksızlık üzerine kurarsan geriden gelen işi götüremiyor haberiniz olsun. Bakın ortaklık çok kolay. Bir şey yapmalısınız bu kadar basit. Bu kapıdan çıkarken ortağım önce sen çık dersen o da kazanıyor sen de.
8) Yenilikçi olun.”
