Üretime kredi veren kazanır

Merkez Bankası bankaların ayırdığı zorunlu karşılıklarda değişiklik yaparak yıllık kredi büyüme oranına göre zorunlu karşılık oranlarını yeniden belirledi.

Merkez Bankası, yaptığı düzenleme ile sektörde faaliyet gösteren bankaların uzun vadeli kredi vererek üretim ağırlıklı sektörlerinin daha çok desteklenmesini hedefliyor.

Yeni düzenlemeyle, bankaların zorunlu karşılıkları, Türk Lirası (TL) cinsi standart ve yakın izlemedeki nakdi kredilerinin toplamı üzerinden Merkez Bankası’nca belirlenen kriterlere göre tüketici fiyat endeksiyle düzeltilmiş üç aylık ortalama değerler dikkate alınarak yıllık kredi büyüme oranına göre belirlenecek.

2 yıldan uzun olsun

Düzenlemeye göre, yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15’in üzerinde olan 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı büyüme  oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak.

Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15’ten küçük olan bankaların Türk Lirası zorunlu karşılık oranları bir yıl ve bir yıldan uzun vadeli mevduat, katılım fonu ve üç yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 olarak uygulanacak. Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15’in altında olan 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredileri harici tüketici kredilerindeki ve bireysel kredi kartlarındaki yıllık değişimin yüzde 50’si büyüme oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak. Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 5’ten büyük olan bankaların da Türk Lirası zorunlu karşılık oranları bir yıl ve bir yıldan uzun  vadeli mevduat, katılım fonu ve üç yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 düzeyinde belirlenecek.

NE ANLAMA GELİYOR?

Kredide ‘reel’ artışa bakacak

Düzenlemeye ilişkin değerlendirmesini aldığımız uzman bir bankacı şu açıklamada bulundu:

Dövize endeksli krediler ile mali kuruluşlara kullandırılan krediler hariç TL cinsi standart nitelikli ve yakın izlemedeki nakdi kredileri toplamı üzerinden Merkez Bankası’nca belirlenen usul ve esaslara göre TÜFE ile düzeltilmiş 3 aylık ortalama değerler kullanılarak bankalarca hesaplanacak.

Merkez Bankası burada, ‘Reel TL kredi artışına bakacağım, bunun için de artışını TÜFE oranında düşürerek reel hale getir, ona göre değerlendireceğim’ diyor. Sadece ‘kredim arttı’ demek yetmez, ‘gerçek artışı görmem lazım’ diyor.

Yıllık kredi büyüme oranı yüzde 15’in üzerinde olup, 5 yıl ve daha uzun vadeli konut kredilerindeki ve tüketici kredileri ile bireysel kredi kartları harici 2 yıldan uzun vadeli kredilerdeki yıllık değişimin tamamı büyüme oranının pay kısmından düşülerek hesaplanacak.

Büyüme hesaplarken ‘uzun vadeli kredilerini dikkate almayacağım, onlar zaten verilmiş ve kısa vadede kapanacak değil. 2 yılı geçen daha önce verilmiş kredileri hesaba katma’ diyor. Burada amaç sadece tüketici kredilerinde büyüyen bankaların, ‘Biz kredilerde büyüdük’ demesinin önünü kesiyor. 4 - 5 yıl önceki kredilerin bugün piyasaya destek anlamı taşımadığını belirtiyor.

Bilançoya pozitif katkı

‘TL kredi artış oranını yakaladığında 6 ay sana istisna sağlayacağım ama bu süre içinde düşme olur ise hangi artış oranına düştün ise o kuralı uygulayacağım’ diyor. Burada, ‘Banka yüzde 20 TL kredilerde arttı ama 2 ay sonra yüzde 13 artışa düştü ise yüzde 20 artışın avantajı ortadan kalkmıştır, artık yararlanamaz’ diyor.

Amaç TL kredilerde bir dönem artan bankanın diğer dönemlerde küçülmeye gitmesini engellemek ve verdiği avantajı sürekli hale getirmek için artış oranını banka sabit veya artırdığının üzerinde tutsun istiyor.

n Dövize endeksli kredilerde ‘Ay sonu kuru değil, son 3 aylık kur ortalaması alacağım’ diyor ki, bu banka lehine. Zira son yıllarda kurun aşırı hareketi banka bilançolarını olumsuz etkiliyordu.

2019 sonu bilançolarda ‘Kur son 3 ayda düşmüşken ortalamadan hesaplayıp bilançolarda kur zararını minimize edelim’ anlayışı ortaya çıkmış durumda.

Zira yıl sonu banka bilançoları reyting firmaları ve bankalara fon sağlayan kurumlar için kritik değerlendirme noktasına geldi. Bu düzenleme ile banka bilançolarına pozitif katkı sağlanmış oldu.