‘Zeytinyağı’ çok yeşil zeytin yok

Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde düzenlenen 2019-2020 Zeytin Rekolte Tahmini Toplantısı’nda konuşan Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Mehmet Hadi Tunç, sofralık zeytin üretiminin 415 bin, yağlık zeytin üretiminin 1 milyon 110 ton, dane zeytin üretiminin 1 milyon 515 bin, zeytinyağı üretiminin ise 225 bin ton olacağının tahmin edildiğini söyledi. 2018/2019 döneminde 423 bin ton sofralık zeytin, 193 bin ton zeytinyağı tahmini yapılmıştı.

Ancak sofralık yeşil zeytinde hem iç piyasayı, hem de ihracatı sıkıntılı günler bekliyor. Aşırı yağmur ve dolu nedeniyle sofralık yeşil ve ve siyah zeytin üretiminde ciddi düşüş bekleniyor. Özellikle Türkiye’nin sofralık yeşil zeytin rekoltesinin yüzde 70’ini, siyah zeytin rekoltesinin ise yüzde 30’unu karşılayan Manisalı üreticilerin yılı büyük kayıpla geçireceği ifade ediliyor.

Talepleri iletti

Dünyada zeytincilikte İspanya ve Mısır’dan sonra üçüncü sırada bulunan Türkiye, zeytinyağı üretiminde ise beşinci sırada bulunuyor. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Er, zeytinyağı ihracatında  Türkiye’nin büyüyeceğini, sofralık zeytin ihracatının düşüş gösterebileceğini diye getirdi. Er, “Sürdürülebilirlik ve rekabet için ihtiyacımız olan destekleri geçtiğimiz günlerde Ticaret Bakanlığına sunduk. 1-2 kilogramlık ambalajlı zeytin ve zeytinyağına verilen desteklerin, 1-3 kilogramlık olanlara da verilmesi; kilogram başına verilen 80 kuruş primin 2.5 liraya çıkarılması; prim verilmeyen sofralık zeytine de kilogramda 50 kuruş destek verilmesi; iç tüketimi artırmak için yüzde 8 olan KDV oranının yüzde 1’e düşürülmesi” dedi.

Makas daraldı

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı Ümmühan Tibet, İspanya’nın 1.2 milyon, İtalya’nın 450 bin, Yunanistan’ın 350 bin, Tunus’un 300 bin, Fas’ın 100 bin ton zeytinyağı üretimi beklediğini söyledi. Dünyada büyük rekabet olduğunu belirten Tibet, “Mısır sofralık zeytinde, İtalya zeytinyağıhda önemli. Bizim gibi ikisinde de var olan ülke sayısı az. Zeytinyağı üretimi 200 bin ton civarına oturdu. Var ve yok yılı arasındaki makası daralttık. Manisa bu dönemi kayıpla geçirecek. Bölgeye destek ihtiyacı doğabilir. Rekabette güç kaybetmemeliyiz” diye konuştu.

Sofralık zeytine ilk destek geldi

Yeni dönemde ilk defa sofralık zeytine de prim desteği geldi. Bu kapsamda kilogram başına 15 kuruşluk destek verilecek. Üreticiler bu oranı çok düşük bulsa da, sofralık zeytinin öneminin fark edilmesi adına ciddi bir adım olarak değerlendiriyor. Mevcutta zeytinyağı için ise 80 kuruş destek veriliyor.

‘Tağşişle uğraşmaktan yoruluyoruz’

Türkiye’nin kendi içinde taklit, tağşiş ve kayıtdışılık ile çok fazla uğraşmak zorunda kaldığını belirten Ümmühan Tibet, bu nedenle odak noktasının dağıldığını ifade etti. Tibet, “Zeytinciliğin daha çok ciddiye alınıp gerçekçi desteklemeler ve iç piyasanın düzenlenmesi lazım. Taklit ve tağşiş nitelikli suç kapsamında cezalandırılmalı. Bunlarla uğraşmaktan yoruluyoruz” dedi.