Vergide yeni yasal düzenlemelere dikkat

2004'te vergilerde iki şekilde değişiklik gerçekleşecek. Bunlardan birincisi yasal değişiklik ve düzenlemelerle yapılacaklar, diğeri ise "rutin değişiklikler" olarak adlandırılabilecek olan, ya yeniden değerleme oranında otomatik olarak gerçekleşecek ya da Bakanlar Kurulu kararlarıyla yapılacak olan değişikliklerdir. Birçok tutar (had) 'yeniden değerleme oranına' göre değişecek. 2003 yılı yeniden değerleme oranı yüzde 28,5 olarak teşekkül etmiştir. Bu nitelikteki önemli düzenlemeler şöyle:
• Fatura haddi: 2003 yılında 350 milyon lira olan fatura kullanma mecburiyetine ilişkin had, 2004'te yeniden değerleme oranında artırılarak 440 milyon lira olarak belirlendi. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (bu meyanda kurumlar) ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler 1 Ocak 2004'ten itibaren tüketicilere yaptıkları KDV hariç 440 milyon liraya kadar olan satışlar için istenmedikçe fatura düzenlemek mecburiyetinde değildirler. Bu satışlar için yazar kasa fişi ya da perakende satış fişi düzenlenebilir. Tutarı KDV hariç 440 milyonu geçen satışlar ile vergi mükelleflerine yapılan satışlarda fatura düzenlenmesi zorunlu.
• Amortisman ayırma sınırı: Amortisman ayırmaya ilişkin had, 2003'te 350 milyon liraydı. Bakanlar Kurulu yetkisini 2004 yılı için kullanmadığından, bu had, 2004'te yeniden değerleme oranında artırılması sonucunda 440 milyon lira olarak teşekkül etmiştir. Buna göre, 2004 yılında amortismana tabi iktisadi kıymetler, KDV hariç değeri 440 milyon lirayı geçmediği takdirde doğrudan gider yazılabilecek, geçtiği takdirde ise amortismana tabi tutulacaktır.
• Usulsüzlük cezaları: Usulsüzlük cezaları da yeniden değerleme oranında artmıştır. 2004 yılında fatura veya fiş vermediği veya almadığı tespit edilenlere 107 milyon lira özel usulsüzlük cezası kesilecek
• Harçlar ve Emlak Vergisi: Bakanlar Kurulu yetkisini kullanmadığı takdirde maktu harç tutarları ile maktu ve nispi harçların asgari ve azami tutarları yeniden değerleme oranında artacak. Emlak vergisine matrah olan vergi değeri de yıldan yıla yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırı- larak bulunacak. Dört yılda bir takdir edilen arsa ve arazi birim değerleri de takdir yılını izleyen yıllarda yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılarak dikkate alınacaktır. Gayrimenkul satışlarında devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere, emlak vergisi değeri üzerinden, alan ve satan için ayrı ayrı binde 15'er tapu harcı alındığından, gayrimenkul devirlerinin 2003 yerine 2004 yılında yapılması halinde, Bakanlar kurulunca özel bir oran belirlenmediği takdirde yüzde 14,25 oranında daha fazla tapu harcı ödenmek zorunda kalınacak. Okuyucularımızı bu konuda uyarıyoruz.
• Damga Vergisi: Maktu damga vergileri ile maktu ve nispi vergilerin asgari ve azami hadleri de her yıl yeniden değerleme oranında otomatik olarak artıyor. Ayrıca bir kağıt için alınabilecek azami damga vergisi miktarını gösteren ve 2003 yılında 2.055.282.140.000 lira olarak uygulanan üst sınır da 2004 yılında yeniden değerleme oranında artacak.
• Gelir Vergisi tarifesi: Gelir vergisi tarifesi de yeniden değerleme oranında artıyor, ancak Bakanlar Kurulu'nun bu suretle belirlenen tutarı yarısına kadar indirme veya artırma yetkisi var. Bakanlar Kurulu bu yetkisini her yıl kullanıyor. Bu yıl da yetkisini kullanarak gelir dilimlerini yüzde 28,5 oranından daha düşük bir oranda artırması bekleniyor. Böylece ücretliler daha çabuk üst dilimlere yükselecekler, bu da vergi miktarını artıracak. Beyan sınırının 14 milyar lira olarak belirlenmesi bekleniyor.
• Yemek bedeli müstesna: İşverenlerce, işyerinde yemek verilmeyen durumlarda hizmet erbabına dışarıda yemek verme hizmeti sağlayan mükelleflere yapılan gelir vergisinden müstesna yemek bedeli tutarının, 2004 yılında her çalışılan gün için KDV dahil 8 milyon 260 bin lira olarak belirlenmesi bekleniyor.
• Konut kirası: Bakanlar Kurulu yetkisini kullanmazsa, konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden sağlanan kira gelirlerine ilişkin istisna yeniden değerleme oranında artacak.
• Devlet tahvili ve Hazine bonosu: Faiz gelirleri ile alım - satım kazançlarının belli bir kısmı gelir vergisinden istisna ediliyor. İstisna tutarı 2004 yılı için 156.505.290.000 lira olarak uygulanacak. Bu istisna indirim sonrası gelire uygulandığından yani gelir enflasyondan arındırıldıktan sonra indirildiğinden, gerçekte çok daha yüksek tutarlı Hazine bonosu ve Devlet tahvili gelirleri vergilendirilmeyecek.

Yasal değişiklikler
2004 yılı vergilerine yönelik yasal değişikliklerin bir kısmı gerçekleştirildi. Bunlar 2004 yılı başından itibaren yürürlüğe girecek. Bir kısım değişiklikler ise hafta içinde Maliye Bakanı tarafından açıklandı.
Ücretlilerin vergilendirilmesinde uygulanan özel indirim 2004 yılı başından itibaren uygulamadan kalkacak. Özel indirim tutarı 2003 yılında her ay için 45 milyon lira olarak uygulandı, yani ücret matrahlarından her ay bu tutarlar düşülerek vergi daha düşük hesaplandı.
Çalışanların vergi iadesi olan özel gider indirimi uygulaması 1.1.2004 tarihi itibariyle yürürlükten kalkacak, yerine "ücretlilerde vergi indirimi" uygulaması yürürlüğe girecek. Yeni düzenleme eskisine paralel.
• Fon payı kaldırıldı: Gelir ve kurumlar üzerinden yüzde 10 oranında hesaplanan fon payı 2004 yılı başından geçerli olmak üzere kaldırıldı. Buna göre, 1 Ocak 2004'ten itibaren verilecek (2003 yılı beyannameleri dahil) gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden fon payı hesaplanmayacak.
• Gelir vergisinin beyanname verme süresi: Gelirin sadece kira gelirinden ibaret olması halinde bile beyanname mart ayı içinde verilecek. Vergi üç taksit yerine iki taksitte ödenecek. Buna göre mart ayı içinde verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi mart ve temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecek.
• Kurumlar Vergisi'nde ödeme zamanı: Kurumlar Vergisi'nin, beyanname verme süresi içinde ödeneceği hükme bağlandı ve verginin taksitle ödenmesi esası kaldırıldı. Bu hüküm 2003 yılı gelirlerine de uygulanmak üzere 01.01.2004 tarihinde yürürlüğe girecek.
• Yurtdışında yapılan inşaat işleri: Yurtdışında inşaat, onarma, montaj işleri ve teknik hizmetlerinden sağlanan ve 31.12.2003 tarihine kadar Türkiye'de genel netice hesaplarına intikal ettirilen kazançlar, bu işlerle ilgili hasılatın en az yüzde 15'inin kambiyo mevzuatı gereğince Türkiye'ye döviz olarak getirildiğinin tevsiki şartıyla kurumlar vergisinden müstesna. 4842 sayılı Kanunla bu istisna kalıcı hale getirildi. Bu yeni düzenlemede, geçici 24'üncü maddede istisna için öngörülen şartlar ve özel stopaj oranları yer almıyor. Söz konusu kazançlar genel esaslara göre dağıtım aşamasında stopaja tabi tutulacak.

Tarih değişiklikleri
2003 yılı içinde yapılan ve 1 Ocak 2004'te yürürlüğe girecek olan değişiklikle, KDV ve muhtasar beyannamelerin izleyen ayın 23'üncü günü akşamına kadar verilmesi hükme bağlandı. Bize kalırsa artık bu iki beyannameyi birleştirmemek, hatta bütün vergileri tek bir beyannamede toplamamak için hiçbir neden yok. Hatta zaruret ve tasarruf var. Değişiklik 2004 yılı başında yürürlüğe gireceğinden 2003 yılı Aralık dönemi beyannamelerinin 20 ve 25 Ocak akşamına kadar verilebilmesi mümkün.




BUSINESS