En büyüğü 7,5 santim! İzmir'de görülen dolu neyin işareti? Yeni uyarı geldi
İzmir’in Çeşme ve Karşıyaka ilçelerinde etkili olan dolu görenleri şaşırttı. Fındık büyüklüğündeki doluyla şehir dün beyaza büründü. Bahar ile yaz aylarındaki dolu yağışlarının nedenlerini ve sonuçlarını açıklayan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Analiz ve Tahminler Şube Müdürü Şahin Şahbaz, ilerleyen günler için de uyarıda bulundu.
Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr - Ege Bölgesi'nde Aydın, İzmir ve Muğla’da görülen gök gürültülü sağanak yağışlar beraberinde doluyu da getirdi. Özellikle İzmir’in Şifne, Reisdere ve Yalı mahallelerinde etkili olan dolu yağışı, Karşıyaka ilçesinde de kısa süreli görüldü. Şiddetli yağışın ardından şehrin bazı noktalarında cadde ve sokaklar suyla doldu. 6 Nisan sabahı bembeyaz bir manzara uyanan İzmir’in ardından akşam saatlerinde de Muğla çevresi için, “Kuvvetli (21-50 kg/m2) sağanak ve gök gürültülü sağanak yağış, sel, su baskını, yıldırım, ulaşımda aksamalar, yağış anında kuvvetli rüzgar, yerel küçük çaplı dolu yağışı gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunmalıdır” uyarısı yapıldı. Egedeki dolu yağışları sonrası Meteoroloji Genel Müdürlüğü Analiz ve Tahminler Şube Müdürü Şahin Şahbaz neden bu durumun yaşandığına dair Milliyet.com.tr’ye konuştu.
'BAHAR AYLARINDA NORMAL'
Daha çok bahar aylarında görülen dolu yağışları "Mevsim normali midir?" sorusunu akıllara getirdi. İzmir’i beyaza boyayan doluyla ilgili kafa karıştıran soruyu Şahin Şahbaz şöyle açıkladı:
“Baharda dolu yağışları normal bir hadisedir. Özellikle gök gürültülü sağanak yağış olan her durumda dolu yağışı da görülür. Bazen küçük ya da büyük çaplı olsa da, dolunun yağdığı alan yağışlı olan alanın çok daha küçük bir bölümüne denk gelir. Örneğin yağışlı alan 10 kilometre ise bunun 400 ila 500 metresine dolu yağar.”
DOLUNUN OLUŞUM SÜRECİ
Şahbaz, özellikle hava sıcaklığının yüksek olduğu günlerde, yapısal olarak ‘buz’ olan dolunun nasıl oluştuğunu da anlattı. Şahin Şahbaz, gök gürültülü sağanak yağış getiren, fırtına bulutu ya da kümülatif bulut (kümülonimbus) olarak da bilinen dikey oluşumlu bulutların dolu yağışlarına sebep olduğunu belirtti.
Şahbaz dolunun oluşum süreciyle ilgili, “Bu bulutlar çok yüksek olduğu için alt seviyesi alçak olsa da üst seviyesi en yüksek bulutlara kadar çıkabilir. Yani çok kalın bir buluttur. Dolayısıyla bulutun içindeki sıcaklık profili de yüksek sıcaklıklardan donma seviyesine, hatta eksi 40 ila 50 santigrat dereceye kadar düşebilir. Bulut kendi içinde de konvektif hareketler dediğimiz aşağı yukarı yönlü hareketleri çok barındırıyor. Aynı zamanda kuvvetli türbülansın olduğu bir bulut. Dolayısıyla aşağı seviyede oluşan su damlacıkları yukarı seviyeye taşınırken, donma seviyesinin üzerine çıkarak, donmaya başlıyor ve sonra birbiriyle çarpışarak gittikçe büyüyen bir şekilde doluyu oluşturuyor” diye konuştu.
NİÇİN DOLU KIŞIN DAHA AZ GÖRÜLÜYOR?
Şahbaz 4 mevsim için de dolu oluşumunu tetikleyen durumlara dikkat çekti. En çok bahar aylarında görülen dolunun oluşumunu bilimsel süreçleriyle şöyle açıkladı:
"Kışın dolu yağışı nadiren olur. Donma seviyesi yere oldukça yakın olduğu için bulutlar doludan ziyade kar oluşturmaya daha müsait hale geliyor. Ancak bahar aylarında donma seviyesi yukarılara doğru çıktıkça dolu ihtimali de artıyor. En çok dolu yağışlarını ise ilkbahar ve sonbahar aylarında görüyoruz. Yazın da kışın olduğunun tam tersi, donma seviyesi çok yukarılara çıktığı için dolu oluşumları biraz daha azalıyor."
EGE BÖLGESİ VE TÜRKİYE UYARI
Türkiye’de çok büyük çaplı dolu olaylarının yaşanmadığının altını çizen Şahbaz, Ege için dolu yağışı ihtimallerini de değerlendirdi. 6 Nisan’da İzmir için ‘gök gürültülü sağanak yağış ve küçük çaplı dolu yağışı uyarısının yanında yıldırım, su baskını, sel gibi durumları belirten bir uyarı yayınladıklarını vurgulayan Şahin Şahbaz, “Önümüzdeki dönemde de aslında uyarıya gerek kalmadan gök gürültülü sağanak yağış tahmin edilen her yerde dolu da ihtimal dâhilindedir” uyarısında bulundu.
“Türkiye’de nadiren büyük çaplı dolu oluyor. Genelde küçük çaplı dolu yağışı görüyoruz. Yani 1 santimetreden küçük dolular sıklıkla görülüyor. Önümüzdeki dönemde de bahar aylarında olduğumuz için yine dolu yağışları göreceğiz. İzmir’deki dolunun çapları oldukça küçüktü. Ancak miktar olarak çok fazlaydı. Tabii dolu buzdan oluştuğu için yağmurla birlikte yüzerek bir noktada birikiyor. Böylece bazı noktalarda birikmiş olan dolu çok daha fazlaymış gibi görünüyor.” Meteoroloji Genel Müdürlüğü Analiz ve Tahminler Şube Müdürü Şahin Şahbaz
TARIM ARAZİLERİ RİSK ALTINDA
Şahbaz dolu yağışlarının oluşturduğu olumsuz durumları da değerlendirdi. Yağışların özellikle tarım arazileri için risk oluşturabileceğini hatırlan Şahin Şahbaz, “Dolu yağışı beklediğimiz noktalarda büyüklüğü 1-1,5 buçuk santim çapında olabilir. Araçlara ve ağaçlara zarar verebilir, onları da önümüzdeki dönemde görme ihtimalimiz var. Ancak 2 günlük periyotta bununla ilgili uyarı yapmamızı gerektiren bir durum yok. Ağaçlar şu an çiçek ve küçük meyve aşamasında, bize zarar gördüklerine dair bir bilgi gelmedi. Tabii dolunun özellikle tarım alanlarına zarar verme ihtimali de var. Ancak dolu yağışları daha çok şehir merkezlerinde olduğunda dikkat çekiyor” diye konuştu.
Dünya genelinde 15-20 santim büyüklüğünde de ölçülen dolu yağışları olduğuna dikkat çeken Şahbaz, Türkiye’de ölçülen en büyük dolunun 7 buçuk santim civarında olduğunu da sözlerine ekledi.
