En güvenilir ahlak öğretmeni: Vicdan

Daha çok kazanmaya ve daha çok tüketime kendini kaptıran modern insan, her geçen gün vicdanının sesine kulak tıkıyor. Vicdanımız, bizim en güvenilir ahlak öğretmenimizdir. O bir konuda “evet” ya da “hayır” dediğinde, artık onu yalanlayamayız. Vicdanımız sadece kendi davranışlarımız değil başkalarına ait davranışlar hakkında da yargıda bulunur. O her zaman doğrudan, güzelden, haktan yanadır. Vicdanın ödüllendirmesi sevinç, tatmin ve huzur duyma şeklinde kendini gösterir. Bir yetimin veya öksüzün başını okşadığımızda, bir insana yardım ettiğimizde vicdanımız sayesinde huzur duyarız.

Kuran-ı Kerîm’de sıkça geçen kalp kelimesi bazı âyetlerde vicdan anlamına da gelmektedir. Vicdanı rahatsız eden

hususların başında günah vardır. Nitekim Sevgili Peygamberimiz, “Günah nedir?” sorusuna, “Vicdanı rahatsız eden şey” (Tirmizî, “Zühd” 52) diye cevap vermiştir.

Tepki vermez olur

Günahlar alışkanlığa dönüşmeye başlayınca vicdanî rahatsızlık gitgide zayıflar ve sonunda vicdan hiçbir günaha tepki vermez hale gelir. Abdullah b. Ömer, “Kul kalbini rahatsız eden fiilleri terketmedikçe takvânın hakikatine eremez” sözüyle dindarlıkla vicdan huzuru arasındaki ilişkiyi vurgulamıştır. Bir hadise göre iyilik yapan kişinin sevinç, kötülük yapanın üzüntü duyması onun inancının bir göstergesidir (Tirmizî, “Tefsîrü’l-Kur,ân”, 2/35).

Vicdan, kişiye suçlu olduğunu ikrar ettirmeye başladığı andan itibaren insan onun hâkimliğinden ve verdiği hükümden kurtulamaz. Bu noktada, Hz. Peygamber döneminde Tebük seferine mazeretsiz olarak katılmayan üç sahabiyi hatırlayalım. Bu sahabiler Ka’b b. Mâlik, Hilal b. Ümeyye ve Mürâre b. Rebî idi. Hz. Peygamber her üçünden de Allah’ın haklarında indireceği hükme kadar beklemelerini ve hiç kimsenin onlarla konuşmamasını istemişti.

Derin pişmanlık

Efendimiz’in yanından ayrıldıklarında bazıları onlara; “Neden siz de diğerleri gibi bir mazeret ileri sürüp, Allah Resûlü’nü ikna etmediniz” dediklerinde vicdanlarının sesine kulak verip şöyle cevap verdiler: “Biz bir kez hata işledik. Şimdi o hatamızı daha büyük bir hatayla mı telafi edelim? Asla yalan söylemeyeceğiz ve Peygamberimiz’in vereceği hükme razı olacağız.”

Vicdanlarının verdiği hüküm neticesinde bütün genişliğine rağmen dünya başlarına dar gelmiş, derin bir pişmanlık duygusu kendilerini bunaltmaya başlamıştı. Gözyaşları ve pişmanlık duyguları içinde elli gün geçti. Ancak bu elli gün belki de onlara elli bin sene gibi gelmişti. Sonunda Allah tevbelerinin kabul edildiği müjdesini verdi.

Hz. İbrahim’den bir hatıra: Hacerülesved

Hacerülesved, Kâbe’nin güneydoğu köşesinde bulunan bir taştır. Arapçada “siyah taş” anlamına gelir. Siyaha yakın koyu kırmızı renkte olması sebebiyle böyle adlandırılmıştır. Hz. İbrâhim tarafından Kâbe inşa edilirken tavafın başlangıç noktasını belirlemek amacıyla yerleştirilmiştir. Günümüze kadar hac ve tavaf ibadetinin önemli bir unsuru olmuştur. Tavâfa, Hacerülesved’in hizasından başlanır ve yine orada bitirilir. Tavâf esnasında hacerülesved öpülür, bu mümkün olmadığı takdirde elle uzaktan selamlanır.

Hz. Peygamber bir defasında dudaklarını Hacerülesved’in üzerine koyarak uzun süre ağlamış, daha sonra dönüp Hz. Ömer’in de ağladığını görünce şöyle demiştir: “Ey Ömer! Gözyaşları burada dökülür” (İbn Mâce, “Menâsik”, 27).
Tavaf esnasında Hacerülesved’e dokunulması ve onun öpülmesi yönündeki rivayetlerden, bu taşın kutsallığı veya Kâbe’nin kutsiyetini temsil ettiği şeklinde bir sonuç çıkarmak doğru değildir. Ona verilen değer Hz. İbrâhim’in ve Peygamberimizin hâtıralarını canlandırma, Allah’ın hac konusundaki emrine boyun eğmeyi vurgulama açısından önemlidir.

Peygamberimizin her sabah okuduğu dua

“Bismillâh! Allah’a tevekkül ettim. Allah’ım! Dalâlete düşmekten ve başkaları tarafından dalâlete sürüklenmekten, kaymaktan ve kaydırılmaktan, haksızlık yapmaktan ve haksızlığa uğramaktan, cahilce davranmaktan ve cahillerin davranışlarına muhatap olmaktan Sana sığınırım.” (Tirmizî, Deavât, 35)

Kuran’da adı geçen peygamberler

Âdem, İdrîs, Nûh, Hûd, Sâlih, Lût, İbrâhim, İsmâil, İshâk, Ya‘kub, Yûsuf, Şuayb, Hârûn, Mûsâ, Dâvûd, Süleymân, Eyyûb, Zülkifl, Yûnus, İlyâs, Elyesa‘, Zekeriyyâ, Yahyâ, Îsâ, Muhammed. Bunlardan başka Kur’an’da üç isim daha zikredilmiştir. Fakat onların peygamber mi, velî mi oldukları konusunda fikir ayrılığı vardır. Bunlar Üzeyir, Lokmân ve Zülkarneyn’dir.

Allah 2 şeyi 2 şeyin içinde gizlemiştir

1) Allah hoşnutluğunu iyi ve faydalı işlerin içinde gizlemiştir. Yaptığınız hangi iyiliğin O’nun hoşnutluğunu kazandıracağını bilemezsiniz. Bu sebeple iyilik yapmaktan geri durmayın. Belki de O’nun hoşnutluğu sizin önemsemediğiniz küçük bir iyiliktedir.

2) Allah, dostlarını mümin kulları arasında gizlemiştir. Bu sebeple hiç kimseyi hor görmeyin; belki de sizin küçümsediğiniz bir kişi Allah katında değerlidir.

Bir hadis bir yorum

“Susuzluktan ölmek üzere olan bir köpek bir kuyunun etrafında dolaşıp duruyordu. İsrailoğullarından kötü yola düşmüş bir kadın onu gördü; hemen çizmesini çıkardı ve köpek için kuyudan su çekerek ona su verdi. Kadın bu davranışı sebebiyle bağışlandı (Buhârî, “Enbiyâ”, 54).

İyilik ve hayırlı davranışlar yalnızca insanlara yönelik değildir. Hayvanlar için yapılacak iyilikler de Allah’ı hoşnut eder. Bu hadiste ifade edilen husus her ne kadar önceki toplumlardan birinde yaşanmış olsa da bizim için de geçerlidir. Allah’ın yarattıklarına yapılacak iyilikler, bazı günahların silinmesine vesile olmaktadır. O halde her durumda iyilik yapmaktan geri durmamak gerekir. Mutluluk ve huzurumuz yaptığımız iyiliklere bağlıdır. Özellikle başkalarının görmediği ve bilmediği yerlerde yaptığımız iyilikler daha değerlidir.

İki soru iki cevap

- Ev veya araba aldığımız zaman kurban kesmek gerekir mi?

Ev veya araba almak mutlaka kurban kesmeyi gerektirmez. Ancak, bu konuda adak yapılmışsa adağın yerine getirilmesi gerekir. Allah’ın verdiği bu nimetlerden dolayı O’na şükretmek için, şükür kurbanı kesilebilir. Ayrıca böyle bir nimet sebebiyle kurban kesip fakirlere dağıtmanın muhtemel kaza ve belaların önlenmesine vesile olacağı da umulur.

- İş elbisesi ile namaz kılmak caiz midir?

Namaz kılacak kişinin elbisesinde, vücudunda ve namaz kılacağı yerde kan, idrar vb. temiz olmayan şeyler bulunmamalıdır. İş elbisesinde bunlar yoksa, temiz kabul edilir. Elbisede bulunan boya, madenî yağ, pas vb. namaza engel değildir. Ancak kişi camiye gidecekse temiz elbise giymesi cemaate saygının bir gereğidir. Çünkü maddi anlamda temiz kabul edilse bile iş elbisesine diğer insanları rahatsız eden koku sinmiş olabilir. Evde ya da başka ortamlarda tek başına da olsa namaz kılarken temiz ve güzel bir kıyafet tercih etmek daha uygundur.

?
Bir âyet
Kötülüklerin açığına da gizlisine de yaklaşmayın. (En’âm sûresi 6/151).
?

İftar duası
“Allahım! Senin rızan için oruç tuttuk, senin verdiğin rızıkla orucumuzu açtık, bizden kabul buyur; çünkü sen her şeyi işiten ve bilensin.”
?

Yeni Cami (Valide Sultan Camii)

İstanbul’un en güzel camilerinden biridir. Eminönü’nde Galata Köprüsü’nün ucunda yer alan Yeni Cami, Padişah III. Mehmet’in annesi Safiye Sultan’ın isteğiyle 1597 yılında inşa edilmeye başlanmıştır. III. Mehmet’in ölümü üzerine inşasına bir süre ara verilse de IV. Mehmet’in annesinin çabasıyla cami 1663 yılında tamamlanmıştır. İstanbul’un en güzel yerlerinden birinde bulunan Yeni Cami (Valide Sultan Camii), tarihi boyunca birçok araştırmacı, seyyah, şair, ressam ve fotoğrafçıya esin kaynağı olmuştur.

Cami iki minarelidir ve her bir minarede üçer tane şerefe bulunmaktadır. Erken dönem Osmanlı mimarisi ile yapılan bu görkemli yapının bünyesinde geniş bir avlu, darüşşifa, medrese ve hamam bulunmaktadır. Yeni Cami mavi, beyaz, turkuaz İznik çinili iç süslemeleri ile oldukça estetik bir görüntüye sahiptir.

17. yüzyıldan kalma bu çinilerin yanı sıra ayetlerin yazılı olduğu kabartmalar da göz kamaştırıyor. Caminin asma katında bir sultan locası bulunur. Bu loca gizli bir geçitle saltanat köşküne bağlıdır. Zaman içerisinde yıpranan cami, geçirdiği yenileme çalışmaları ile görkemli haliyle günümüze kadar gelmiştir.