‘Gönül borcumuzu ödemek için geldik’

Hacettepe Üniversitesi İstatistik Bölümünü bitirdikten sonra ABD’ye yüksek lisans ve doktora eğitimi için giden Dr. Mehmet Koçak da, 22 yıl sonra Türkiye’ye döndü. ‘Ülkeme gönül borcumu ödemek için döndüm’ diyen Koçak, biyoistatistik alanında Medipol Üniversitesi’nde akademik çalışmalarını sürdürürken bir yandan da Türkiye’de Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) altında biyoistatistik araştırma merkezinin kurulmasına destek verecek. 

‘Dönüş maceramız Türkiye’den gidiş serüvenimizle bağlantılı’ diye konuşmasına başlayan Dr. Koçak, şunları anlattı:

Aile meclisi kararıyla

“Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurt dışında yüksek lisans ve doktora yapacak öğrenciler için açtığı sınavı kazanıp ABD’de Michigan State Üniversitesi’nde(MSU) yüksek lisansıma başladım. Ama o dönemde Türkiye’de döneceğim kurum alacağım derslerle ilgili çok yakın baskı kurmaya başlayınca döndüğümde karşılaşacağım akademik ortamı sorgulamaya başladım. Kendi imkanlarımla eğitimimi sürdürmeye karar verip bakanlıktan aldığım bursu kestirdim ve MSU’da asistan olarak kaldım. Ama devletin bizi okutup yurt dışına gönderdiği ve bir gün kendi insanımıza, kendi devletimize hizmet etmek fikri aklımızın köşesinde vardı. O gönül borcunu ödemek için geri dönme isteği hep kalbimizdeydi.”

ABD’de çalışmalarını St. Jude Children’s Research Hospital, Tennessee Üniversitesi ve Memphis Üniversiteleri’nde sürdüren Dr. Koçak, 2016’dan beri dönmeyi ciddi düşünmeye başladığını söyledi. TÜSEB’in daha aktif olarak çalışmaya başladığı dönemde kurumda bir biyoistatistik altyapısı ihtiyacının ortaya çıktığını ve bu nedenle kendisinden de biyoistatistik araştırma merkezi kurulması için destek istendiğini dile getiren Dr. Koçak sözlerini şöyle sürdürdü:

‘Yeter artık gel’ çağrısı

“Bu aslında devletimden ‘Yeter artık gel ve ülkene hizmet et’ çağrısıydı. Sağlık Bakanlığı’yla koordineli bir çalışma için geliyordum ama akademik dünyadan da uzaklaşmak istemiyordum. Bu nedenle 2232 International Fellowship for Outstanding Researchers kapsamında TÜBİTAK’a bir proje sundum. Projemiz kabul edildi, ülkemize geldik ve çalışmalara başladık.”

Dr. Koçak, Türkiye’de biyoistatistik alanında yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerin yanı sıra tıp fakültesinde bu alana ilgi duyan öğrencilere de danışmanlık vereceğini belirtti.

‘Ufkunuzu açık tutun’

Genç öğrencilere seslenen Dr. Mehmet Koçak, “Yurt dışına gitmek istemeleri normal ve imkânları varsa da gitsinler. Ama Türkiye’ye dair geriye dönük çok pozitif bir bakışla gitsinler, Gittikleri yerlerde Türkiye’yi takip etsinler. Buradaki bir ihtiyacı görüp, yurt dışında bu ihtiyacı karşılayacak eğitimi ve çalışma tecrübesini aldıktan sonra ülkelerine dönmeyi düşünerek gitsinler. Eğitim en güzel en iyi neredeyse onu takip etsinler. Sadece Avrupa ve ABD ile kendilerini kısıtlamasınlar. Aynı zamanda kendilerini ‘illa yurt dışında eğitim’ diye kısıtlamasınlar çünkü Türkiye’de de çok iyi eğitim ve araştırma imkanlarımız var. Ne yapmak istediklerine, hangi alanda ilerlemek istediklerine karar versinler ve bu hedefe nerede en başarılı bir şekilde ulaşabileceklerinin bilgisini güncel bir şekilde takip etsinler” diye konuştu. 

‘Ülkeye hizmet her şeyin önünde’

Filistin asıllı Türk vatandaşı Prof. Dr. Reda Alhajj da, Türkiye’ye olan gönül borcunu ödemek için 18 yıldır yaşadığı Kanada’dan dönüş yaptı. Kanada’da University of Calgary’de öğretim üyesi olarak çalışan Alhajj, “Türkiye’ye getiren ilk neden ülkeye hizmet etmek ve son yıllarda devlet tarafından sağlanan imkanlardan yararlanarak Türkiye’de araştırma ve geliştirme alanlarında uluslararası düzeyde katkıda bulunmak isteğimdendir” dedi.

‘Türkiye’ye döndüler’

ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nü 1988 yılında bitirdikten sonra Bilkent Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktorasını tamamlayan, yurt dışında farklı üniversitelerde çalışan ve son olarak Kanada’ya giden Prof. Dr. Reda Alhajj, veri madenciliği, makine öğrenmesi ve yapay zeka gibi alanlarda çalışmalarını sürdürüyor.

12 yıl önce sosyal ağlar ve sosyal medyayla ilgili uluslararası konferanslar düzenlemeye başladığını anlatan Prof. Dr. Alhajj, “Bu konferansları her sene değişik ülkelerde düzenliyorum. Aynı konuda 10 sene önce dergi, ders notları serisi ve ansiklopedi çalışmalarına başladım ve bu çok başarılı bir şekilde sürüyor. 500’ün üzerinde hakemli uluslararası makale yayınladım, çok sayıda doktora ve yüksek lisans öğrencisi mezun ettim ve bunlardan Türkiye’ye dönen en az şu anda profesörlük yapan beş öğrencim var. Yapacağım proje kapsamında Türkiye için güvenlik ve sağlık alanlarında katkıda bulunmak ve var olan sistemleri geliştirmek için uğraşacağız” diye konuştu.

Ortak projeler

Bu kadar uzun zaman sonra neden Türkiye’ye döndünüz sorusuna ise Prof. Dr. Alhajj şu yanıtı verdi; “Türkiye’ye ilk getiren ilk neden ülkeye hizmet etmek ve son yıllarda devlet tarafından sağlanan imkanlardan yararlanarak Türkiye’de araştırma ve geliştirme alanlarında uluslararası düzeyde katkıda bulunmak isteği. Tanıdığım kişilerden olumlu ya da olumsuz tepkiler aldım ama hiç etkilenmeden doğru olduğuna inandığım kararı verdim, ülkeye hizmet etmek her şeyden  geliyor. Geri dönmek için emekli olmayı beklemek istemedim, en verimli yıllarımda dönüş yapmak istedim.”

Yabancı bilim insanlarıyla ortak projeler üretmek konusunda da çalışmaları olduğunu dile getiren Prof. Dr. Alhajj genç bilim insanlarına da şu tavsiyelerde bulundu; “Yeteneklerine güvensinler, kendi araştırma programlarını geliştirmek ve kendi ana katkılarını sağlamak için her zaman çok çalışmalılar. Yabancı bilim insanlarından daha iyi olabileceklerine inansınlar ve bu sağlamak için çalışsınlar.”

Prof. Dr. Reda Alhajj çalışmalarını öğrencileriyle birlikte Medipol Üniversitesi’nde gerçekleştirecek.