İnternete 3 saat kitaba 1 dakika

Demokrasi ve Eğitim Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin (DESAM) Ar-Ge araştırmasına göre Türkiye’de, kitap okumaya 1 dakika ayrılıyor. Dün, UNESCO’nun okuryazarlık sorununa dikkat çekmek için ilan ettiği 8 Eylül Dünya Okuma Yazma Günü’ydü. TÜİK’in kültür verilerine göre 1995 yılında, 32 milyon 816 bin 342 kişi, halk kütüphanesini kullanırken, 2016 yılında bu sayı yüzde 28 gerileyerek, 23 milyon 266 bin 599 oldu. Yine aynı yıllara oranla, bin 171 olan halk kütüphane sayısı ise yüzde 3 geriledi ve bin 137’ye düştü. Türkiye genelinde şu an 1 milli kütüphane, bin 137 halk kütüphanesi, 552 üniversite kütüphanesi ve 27 bin 280 örgün ve yaygın eğitim kurumu kütüphanesi olmak üzere toplam 28 bin 970 kütüphane bulunuyor.

Gazete sayısı azaldı
İstatistiklere göre, 2013 yılında 7 bin 158 olan gazete ve dergi sayısı, yüzde 12 azalarak geçen yıl 6 bin 265 oldu. Gazete ve dergi sayısındaki azalma, tirajları da olumsuz yönde etkiledi. 2013 yılında yıllık toplam tiraj, 2 milyar 461 milyon 783 bin iken, bu sayı 2016 yılında 1 milyar 705 milyon 225 bine geriledi.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu’nun verilerine göre, 2016’da toplam 666 milyon 865 bin 579 adet kitap üretildi. Bu kitaplar için 404 milyon 129 bin 53 adet bandrol alındı. Rapora göre, 2015 yılında kişi başına düşen kitap sayısı 8 iken, bu sayısı 2016’da 8.4 adete yükseldi. Türkiye’de kitap sayısı arttı fakat, okuma oranı sınıfta kaldı.
TV izlemeye 6 saat
DESAM araştırmasında, Türkiye’deki insanlar günlük kitap okumaya sadece 1 dakika ayırdığı kaydedildi. Buna karşılık TV izlemeye 6 saat, internete bağlanmaya ise 3 saat ayrılıyor. Türkiye yaşayan insanların ihtiyaç listesinde kitap okumak ise 235. sırada yer alıyor.
En fazla kitap okuyan ülkelerin başında, yüzde 21 ile Fransa ve İngiltere yer alırken, Türkiye’de bu oran sadece binde bir. Dünyada kişi başına kitap harcaması 1.3 dolarken, Türkiye’de bu rakam yalnızca 25 sent.
Çocuklara kitap hediye edilmesi sıralamasında ise Türkiye, 180 ülke içerisinde 140. sırada yer alıyor. TÜİK’in verilerine göre, Türkiye’de 2 milyon 644 bin 144 kişi okuma yazma bilmiyor.

‘Yoksul kesim kitaba ulaşamıyor’

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nden KHK ile ihraç edilen Prof. Dr. Nejla Kurul, şunları söyledi:
“Kitap okuma ile kişinin geliri arasında yakın ilişki var; gelir dağılımının görece adil olduğu ülkelerde kitap her kesime ulaşır. Gelir dağılımındaki adaletsizlikler, Türkiye toplumunun en yoksul kesimlerinin kitaba, gazeteye ve dergiye hiç ulaşamaması demektir. Bu yüzden kent ve kır yoksulları için halk kütüphaneleri ve okul kütüphaneleri vazgeçilmezdir. Bu arada bir kütüphanenin varlığı ve içinde belli sayıda kitap olması yeterli koşul değildir; aynı konuları farklı görüşlerden ele alan çeşitli kitapların olması gerekir. Ülkemizde sansürün en çok yaşandığı alanlardan biri kütüphanelerdir. Türkiye’de kitap üzerinde iktidar denetimi arttıkça, okuma/yazma etkinliği ve ‘okuyan insanlar’dan uzak durma artıyor. Ülkemizde insanların ihtiyaç listesinde ‘kitap yok’ nerdeyse. O halde insanların bilgi kaynağı büyük ölçüde gelenekler/görenekler ve yüzeysel internet informasyonu ile sınırlı kalıyor.