Pandemi robot projelerini hızlandırdı

Seyfettin Ersöz

Sağlıktan ulaşıma, enerjiden savunmaya robotik gelecek dünyada ve Türkiye’de tüm endüstrilerde yepyeni bir çağın kapılarını aralıyor. Türkiye’nin teknoloji odaklı ilk düşünce merkezi STM ThinkTech, “Günümüzde ve Yakın Gelecekte Robotlar” başlıklı bir rapor yayımladı. Tüm dünyada robotik konusunda önde gelen akademisyen, yazar ve iş insanlarının görüş, yaklaşım ve önerilerinin derlenmesiyle hazırlanan rapor 9 ayrı bölümden oluşuyor. Hızla ilerleyen robotik çalışmaların geçmişine, bugüne ve geleceğine ışık tutan rapordan dikkat çeken tespitler şöyle:

Son 10 yılda robotların kullanımında olağanüstü artış yaşandı. Şu anda; işbirlikçi robotlar, uzaktan kumanda edilen robotlar, depo ve lojistik otomasyonu, sağlık robotları ve otonom araçlar dünyayı dönüştürmeleri noktasında en önemlileri arasında. “World Robotics 2020” raporuna göre, sanayi robotları dünya stoku 2019 sonunda 2,7 milyon birime ulaştı. Ülkelere göre yıllık eklenen sanayi robot sayısında Çin açık ara farkla başı çekiyor.

Artış sürecek

Kovid-19 pandemisi hizmet robotu kullanımını artırdı ve daha da artıracak. Dezenfekte etme işleri yapan robotlar, fabrika ve depolardaki lojistik çözümler ve eve teslimat robotları özellikle ilgi görmekte. Lojistik robotlarında artış yüzde 110’a varırken medikal robotlarda ise artış yüzde 28 oldu. Hizmet robotlarının tüm dünya satışlarının değeri 2019’da 5,7 milyar doları buldu, yıllık artış hızı ise yüzde 20 oldu. 2020 yılı için 6,5 milyar dolar, 2023 için ise 12,1 milyar dolarlık satış bekleniyor. Tarımda 2018 yılında gıda ve tüketici ürünleri şirketlerinin robotik cihaz siparişleri yüzde 48 arttı. 2018’de 4 milyar doları aşan küresel tarımsal robot pazarının 2024 itibarıyla 10 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Otonom araçlarda en büyük avantaj güvenlik olacak. Güvenilir bir otonom otomobil ya da kamyonun üretilmesine daha yıllar var. Üstelik burada potansiyel yasal engeller de söz konusu. Ancak şundan emin olabiliriz; bizi araçların çoğunun, çoğu zaman kendi kendine gideceği bir gelecek bekliyor. Bu zaman geldiğinde kazalar azalacak ve trafik rahatlayacak. Bu araçların küresel pazarının 2022 itibarıyla 2,8 milyar dolara, 2035 itibarıyla da 77 milyar dolara ulaşabileceği tahmin ediliyor.

İlaç taşıyor

Pandemi de insanlar arasındaki teması azaltacak, işyerlerini daha güvenli hâle getirecek her türlü teknolojiye yönelik ilgiyi artırarak, otomasyon projelerine beklenmedik bir hız kazandırdı. Örneğin, Hollanda’nın Maastricht kentindeki yeniden açılan bir restoranda müşterilere yemekleri Amy, Aker ve James adlı üç robot taşıyor. İspanya’nın güneyinde bir barda içecekleri bir robot dolduruyor. Çin’de hastanelerde ilaç ve sağlık malzemesi taşıyan, hatta şüphelilerin ateşlerini ölçen otonom robotlar sağlık çalışanlarının işlerini hafifletti. Robotlar Wuhan caddelerinde ilaçlama yaptı. ABD’de robotlar Kovid-19 hastalarının konulduğu, bulunduğu yerleri dezenfekte ediyor. Los Angeles’ta robotlar restoranların yemeklerini evlere dağıtıyor. İngiltere’de emlakçılar satılık evleri uzaktan kumandalı robotlarla gezdiriyor.

Türkiye’de 2018’de 2 bin 267 ünite robot satışı ile rekora ulaşıldı. 2013’ten 2018’e yıllık büyüme oranı ise, yüzde 15 olarak gerçekleşti. 2018’de Türkiye’deki endüstriyel robot yoğunlukları incelendiğinde, rakamların hâlâ düşük seviyelerde seyrettiğini görüyoruz. İmalat sanayinde 10 bin çalışan başına düşen robot sayısı 30. Otomotiv sanayii 10 bin çalışan başına düşen 210 robot ile burada da önemli bir paya sahip. Diğer sektörlerde ise, 10 bin çalışan başına sadece 19 robot düşüyor.

Robotlar çalışanların işini elinden mi alacak?

Robotların gelişmesinin insanların büyük bir kısmının işsiz kalmasına yol açacağı yolunda dünya çapında yaygın bir endişe var. PricewaterhouseCoopers’ın (PwC) bir süre önce yayınladığı bir rapor, 2030’ların başlarında ABD’deki mesleklerin yüzde 38’e varan kısmının otomasyon yüzünden ortadan kalkabileceğini söylüyor. Bu kapsamda en büyük risk ulaşım ve depolama (yüzde 56), imalat (yüzde 46), toptan ve perakende satış (yüzde 44) sektörlerinde söz konusu. Sağlık sektöründe ve sosyal çalışmalarda ise risk düşük (yüzde 17). McKinsey’in araştırmasına göre 2030’a dek dünya çapında 400 ila 800 milyon aralığında iş robotlaşma ve yapay zekâ sebebiyle yok olurken, 555 ile 890 milyon arasında yeni iş yaratılacak. Thomas Frey’in araştırmasında 2022’ye kadar 1 milyar, 2030’a dek ise 2 milyar işin yok olacağı öngörülüyor.