Sektörün yarattığı 10 bin kişilik istihdam, beş yılda yüzde 50 artacak

Özellikle yaz mevsiminin vazgeçilmez tatlarından biri olan dondurma, Türkiye’de hızla büyüyen bir sektörün başkahramanı. Tüketiminin tüm mevsimlere yayılmaya başlaması da onu gıda sektörünün tahtına doğru yaklaştırıyor. Her yıl yüzde 30 büyüyen pazar, 1 milyar dolar büyüklüğe ulaştı. Pazarın yaklaşık yüzde 80’i ulusal bazda satış yapan endüstriyel dondurma üreticilerinin, kalanı ise bölgesel dağıtım yapan üreticiler ile pastanelerin elinde. Sektörün devleri Algida, Ülker ve Panda. Yerel ve bölgesel bazda da Edo, Memo, Alaska, AOÇ dikkat çekiyor. Ben&Jerry’s, Haagen Dazs ve Via Gelato gibi yabancı markalar da ithal ürünleriyle pazarda yer alıyor. Yaz aylarının gelmesiyle iyice hareketlenen dondurma pazarının Türkiye’de bu yıl yüzde 20’nin üzerinde büyümesi ve kişi başı dondurma tüketiminin de 2,3 litreden 3 litreye çıkması bekleniyor. Sektör istihdamını da artıracak. Zira beklenti üretim, satış ve dağıtım ağıyla birlikte 10 bin kişinin çalıştığı sektörde istihdamın beş yıl içinde yüzde 50 artması.
Geçtiğimiz yıl pazar payı yüzde 60’ı aşan Algida’nın Genel Müdürü Ahmet Coşar, sektörün gelişiminden umutlu: “Liderliğimizi korumaya ve pazarı genişletmeye devam edeceğiz. Büyümeyi kovalarken de dondurmanın tüm mevsimler tüketilebilecek, sağlıklı bir keyif yiyeceği olduğu konusunda tüketicilerimizi bilinçlendirmeye devam edeceğiz.”

Ülker Golf Genel Müdürü Nusret Kayhan Apaydın, bu yıl dondurma tüketiminin 200 milyon litreye yaklaşmasını bekliyor. Türkiye dondurma pazarının, doymamış bir pazar olduğunu söyleyen Apaydın, “Kişi başı tüketim Amerika ve Avrupa ülkelerine göre oldukça düşük. Bu nedenle sektörün ciro ve litre olarak daha gideceği çok yol var. Dondurma sektörünün önümüzdeki dönemlerde büyüme trendini sürdüreceğini, üretim, satış ve dağıtım ağıyla birlikte sağladığı yaklaşık 10 bin kişilik istihdamını 5 yıl içinde yaklaşık yüzde 50 oranında artabileceğini söyleyebiliriz” diyor.

Sektörde değişik meslek gruplarına ihtiyaç duyulduğunu belirten Apaydın’ın verdiği bilgilere göre genellikle gıda, endüstri, makine ve kimya mühendisleri ile iktisadi ve idari bilimler, gıda teknolojisi, süt ve süt ürünleri, mekanik, elektrik, elektronik bölümlerini bitirenlerin şansı daha yüksek. Soğuk hava depo ihtiyacının üretime paralel olarak artmasının iklimlendirme, soğutma bölümü mezunları için istihdam alanını genişlediğine işaret eden Apaydın, piyasada var olan satış noktalarının ve dolap sayılarının artması nedeniyle teknik servislerde ilave iş imkânı doğduğunu da anımsatıyor.

Panda Genel Müdür Yardımcısı Neval Altınel ise sektörün, dinamik yapısı nedeniyle gençlerin tercih ettiği bir alan olduğuna dikkat çekiyor. Ar-Ge, üretim kalite güvence, pazarlama ve satış alanlarında her zaman insan kaynağına ihtiyaç duyulduğunu söyleyen Altınel, “Tabii burada önemli faktör kaliteli istihdam. Bu da firma içi eğitimlerle geliştiriliyor. Sektörün gelişmesini devam ettirmek amacıyla firma içi eğitimlerin yanı sıra eğitim kurumlarından da destek alarak orta kademe yöneticilerinin yetişmesini sağlamamız gerekir” diyor.

200 yeni dondurmacı

Algida Genel Müdürü Ahmet Coşar: “Algida, Türkiye dondurma sektörünün lokomotifi. 18 yıl önce 0.3 litre olan yıllık kişi başı dondurma tüketimi, Algida’nın yatırımlarıyla 8 kat artarak 2007’de 2.3 litreye ulaştı. Bu rakamın 5 yıl içinde iki katına çıkmasını bekliyor ve 4 litrelerin yakalanmasını hedefliyoruz. Bu hedefi gerçekleştirdiğimiz takdirde, tüm yan sektörleriyle birlikte Türkiye’ye, yıllık olarak yüzde 12-13 reel istihdam büyümesi getirmiş olacağız. Bu yıl içinde tüm birimlerimiz çerçevesinde 200 yeni dondurmacı arkadaşımızla çalışmaya başladık. Dondurma Türkiye’de halen çok mevsimsel bir şekilde tüketiliyor. Bu da, özellikle üretim alanında mayıs ayından itibaren daha fazla çalışan gerektiriyor. Dondurma tüketiminin kış aylarında artmasını sağladığımızda sektör bu mevsimde de üretim alanında yeni istihdam olanakları yaratacak.

Dondurma, soğuk dağıtım ve depolama ihtiyaçlarıyla birlikte düşünüldüğünde teknoloji yoğun ve yatırım ağırlıklı bir sektör. Bu nedenle, sektörün gelecekte özellikle bilgi teknolojileri alanında yeni uzmanlıklara daha da açık olacağını öngörebiliriz. Gıda mühendisliği ve mekatronik başta olmak üzere, gelişen teknolojilerin dondurma açısından önemi büyük. Ancak dondurma sektörünün gelişmesi öncelikle dondurmayı daha da çok sevdirmekten geçiyor. Bu da büyüme hedefine tutkuyla bağlı, enerjik ve her alanda yaratıcı yaklaşımlar getirebilecek gençlere hep daha fazla ihtiyaç duyulmasına neden oluyor.”

Yüzde 20 ilave personel

Ülker Golf Genel Müdürü Nusret Kayhan Apaydın: “Önceki yıla göre, üretim ve satış hedeflerimiz yükseldiği için yeni teknoloji ve otomasyon ağırlıklı ilave üretim hatları oluşturduk. Bu doğrultuda üretim ve satış personelimizi yeniden yapılandırdık ve yüzde 20 oranında ilave personel ihtiyacı doğdu. Sektörün büyüme sürecinde olduğu göz önüne alındığında, pazarlama, Ar-Ge, satış ve üretim alanlarında istihdamın artabileceğini söyleyebiliriz. Ülker Golf, pazarın büyümesine büyük katkıda bulunarak kişi başı tüketimin artmasında önemli bir etken olmuştur. 2007’de dondurma pazarı yüzde 30 büyürken, biz satışlarımızı yüzde 85 artırarak sektörün büyüme şampiyonu olduk. 2003’ten beri dondurma sektörüne yaptığımız yatırım tutarı 125 milyon doları buldu. Önümüzdeki beş yıl için planladığımız yatırımların tutarı ise 200 milyon dolar düzeyinde olacak.”

İkinci fabrikayı kuruyor

Panda Genel Müdür Yardımcısı Neval Altınel: “Ev tüketimi pazarının üçte birine sahibiz. 25. yılımızda hedefimiz, 50 milyon dolar yatırımla ikinci fabrikamızı kurarak kapasitemizi iki katına çıkarmak; proje 2009’da başlayacak ve fabrikanın tamamlanması ise 2011 yılını bulacak. Biz, mevcut kapasitemizi artırdığımız için yüzde 20 istihdam artışı sağladık. Üretim kapasitemizi artırdığımız oranda üretim, dağıtım teşkilatı, pazarlama organizasyonu ve satışa destek vereceği için lojistik bölümü gibi her alanda istihdam artışı olacaktır. Biz istihdamımızı bütün seneye yayarak kalıcı ve hedefe odaklı bir ekiple çalışıyoruz. Dondurma, dinamik ve yeniliğe açık bir sektör olduğu için yenilikçi fikirlere sahip yeni mezunları bünyemize katıp şirket içi eğitimlerle destekleyerek sektöre kazandırıyoruz.”

52. yılda 52 şube

Ferah Dondurma (markası, Edo Dondurma) Yönetim Kurulu Başkanı Sıddık İnalbars: “Edo Dondurma franchise vererek büyüyor ve 40 şubeye ulaşmış durumda. Yeni konseptimiz KAFEDO’yla Türkiye çapında büyüme atağındayız. Bu yılsonuna kadar 10 şube daha açmayı hedefliyoruz. Edo ailesi olarak hedefimiz ise 52. yılımızda şube sayımızı 52’ye çıkarmak. Her açtığımız şubemizde ortalama 15 personel istihdam ediliyor. Önümüzdeki dönemde açacağımız yeni şubelerle personel sayımız artacak. Bu yıl bir önceki yıla göre üretimde yüzde 20’lik bir büyüme elde ettik. Personel sayımıza da yaklaşık 50 kişi eklendi. Üretim kapasitemizi artırmak için çalışmalarımız devam ediyor. Bu anlamda 10 bin metrekare üzerine kurulu dondurma üretim tesisi inşaatımız sürüyor. Fabrikayı 2009 yılı başlarında faaliyete geçirmeyi planlıyoruz ve o zaman yeni takım arkadaşlarına ihtiyacımız olacak. Kurulacak fabrikanın hem üretimle ilgili bölümlerine hem de idare bölümlerine yeni personeller alınacak.”

1 milyon tüketici

Ben&Jerry’s Külah Elçisi (Marka Müdürü) Ceren Türkben Kaya: “Dünyada ve Türkiye’de markamızın kimliğini ve ruhunu çalışma hayatımıza da yansıtıyoruz. Mesela Ben&Jerry’s organizasyon şemamız oldukça enteresan. Şirketimizin en tepesinde bir CEO, kendi deyimimizle ‘Baş Keyif Müdürü’ oturuyor. Çalışanlarımızın ise ana kraliçe, süvariler ve külah elçileri gibi unvanları var. Şirkette çalışanlar arası hiyerarşiyi kaldırmak, çalışırken eğlenmek, en önemlisi de çalışanları şirkete bağlamak için böyle bir yola başvurduk. Biraz da eğlence olsun diye başlattığımız bu uygulama, zamanla büyük başarı elde etti.
Şu anda Cinebonus Kanyon ve Cinebonus Meydan’da dondurma mağazalarımız var. City’s Nişantaşı ve yakın zamanda da Bağdat Caddesi’nde Ben&Jerry’s dondurma deneyim mağazası açtık. Satış noktalarımız artıkça, Ben&Jerry’s ekibine katılacak çalışma arkadaşlarımızın sayısı da artacak. Marketlerde de satışlarımız başladı; 1 yıl içinde 1 milyon tüketiciye ulaşmayı hedefliyoruz.”

Yüzde 25’lik artış

Mado Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kanbur: “Bu dönemde franchise sistemiyle, yeni yatırımcılarımızla büyüdük. 44 yeni şube açarak 165 olan kafe sayımızı 209’a çıkardık. Böylece her bir şube başına ortalama 12-15 kişiye iş olanağı sağlayarak istihdamımızı yaklaşık yüzde 25 artırdık. Önümüzdeki dönemde de yüzde 10 büyüme hedefliyoruz. Dolayısıyla da istihdam artışımız olacak. Mado Dondurma olarak sektörde büyümemiz yeni şubelerle devam edecek. Bunun yanı sıra Kahramanmaraş’ta bulunan fabrikamızı büyütüp dondurma ve tatlı üretim kapasitemizi artıracağız. Hammadde üretimine, ekipman imalat ve ithalatına, süt üretimine öncelik vererek yatırımlar yapacağız. Yani hem üretimde hem de perakende satış alanında personel istihdamı yaratacağız.”

Satış noktalarını artıracak

Memo Dondurma Genel Müdürü Önder Hızver: “Bu yıl üretim alanında istihdam artışımız yapılan yatırımlara paralel olarak gerçekleşti. Mevcut çalışanlarımızla, teknolojik iyileştirmelerle daha verimli çalışarak üretimimizi artırdık. 2009’da da üretim alanında istihdamımızı, gerçekleşecek yeni yatırımların gerektirdiği ölçüde artıracağız. Bu yıl istihdam artışımız ağırlıklı olarak satış ve pazarlama alanında gerçekleşti. 2009’da da eğilimimiz bu yönde olacak. Birlikte çalıştığımız tüm personelimiz öncelikle sağlık taramasından geçirilir. Uygun bulunanlar gıda hijyeni, iş güvenliği gibi eğitimler sonucunda başarılı olurlarsa bize katılır. Bu sağlık taramaları düzenli aralıklarla tekrarlanır. Sektörümüzde satış noktalarımızın sayısını artırarak ve tüm noktalarımızdaki satış hacminde artış sağlayarak büyüyeceğiz.”

Sürekli istihdam

HaagenDazs Satış ve Pazarlama Direktörü Emre Altın: “HaagenDazs’ı tüketicilerimizle 2 farklı kanaldan buluşturuyoruz; birincisi perakende satış noktaları ve diğeri ise HaagenDazs Cafeler. Perakende satış noktalarımıza her gün yenilerini ekliyoruz, bu da organizasyonumuzun büyümesine sebep oluyor. Hizmet kalitemizi hep en üst noktada tutabilmek için organizasyonumuzun büyümesiyle paralel olarak mevcut kadromuza servis elemanları, satış şefleri ve bölge müdürleri, yeni çalışma arkadaşları ilave ediyoruz. Açılan her HaagenDazs Cafe için en az 15 kişilik bir ekip gerekli oluyor. Geçen sene İstinye Park mağazamızı açtık. Bu yılsonuna doğru da 2 yeni kafe daha açmayı hedefliyoruz; ekibe ihtiyaç duyulacak. Bunlar işin direkt kısmı, bir de endirekt kısım var; genelde ajanslar aracılığıyla dönemsel uygulanan aktiviteler (tadım vs.), kafelerimizde gizli müşteri uygulamaları ise dolaylı istihdamın bir bölümü.”

KİŞİ BAŞINA DONDURMA TÜKETİMİ

Yeni Zelanda: 27 lt.
Amerika: 25 lt.
İskandinav ülkeleri: 20 lt.
Avrupa ort.: 8 lt.
Yunanistan: 4 lt.
Türkiye: 2.3 lt.
Dünya ort.: 2.5 lt.