Mini paketle anayasaya ‘darbe’ rötuşu

Bunun için partilerden sınırlı sayıda kurmayın yer alacağı bir komisyon oluşturulması planlanırken, paketin içeriği mutabakatla netleştirilecek. Ancak liderlerin konu başlıklarıyla ele aldığı, detay görüşmelerini kurmaylarına bıraktığı pakette, paralel yapının etkin hale geldiği askeri yargının lağvedilmesi, HSYK’nın yeniden dizayn edilmesine yönelik maddelerin yer alması bekleniyor. Görüşmeler sırasında Ak Parti’nin idam cezasının geri getirilmesi ve MGK’nın anayasal bir kuruluş olmaktan çıkarılması önerisini de gündeme getirebileceği ancak muhalefetin tutumuna göre bu konularda ısrarcı olmayabileceği belirtiliyor.

Gözler metinde

Anayasanın yargı bölümüne “darbe neşteri” vuracak mini paketin gündeme gelmesiyle birlikte gözler, 24. dönemde dört partinin katılımıyla kurulan Uzlaşma Komisyonu’nun çalışmalarına çevirdi. Ak Parti’nin başkanlık sistemi önerisi nedeniyle çalışmaları tıkanan komisyon 60 madde üzerinde mutabakat sağlamıştı. Komisyon, 21 maddeden oluşması öngörülen anayasanın yargı bölümünde dokuz maddede mutabakat sağlarken, bazılarında kısma uzlaşmazlık yaşanan 12 madde ise şerhli yazılabilmişti. HSYK’nın yeniden dizaynı da uzlaşılamayan konular arasındaydı.

Dört parti, HSYK’nın “Hâkimler Kurulu” ve “Savcılar Kurulu” olarak ikiye ayrılması ve bu kurulların üyelerinin TBMM’ce nitelikli çoğunlukla seçilmesi konusunda mutabık kalmış, ancak nitelikli çoğunluk nisabının ne olacağı konusunda anlaşamamıştı.

HSYK bölünecek

Partilerin mutabık kaldığı hükümlerin aynen benimsenerek “mini pakete” taşınması durumunda, HSYK, “Hâkimler Kurulu” ve “Savcılar Kurulu” olarak ikiye bölünecek. Hâkimler Kurulu 15, Savcılar Kurulu ise yedi üyeden oluşacak. Hâkimler Kurulu’nun üç üyesi Yargıtay üyelerinin, ikisi Danıştay üyelerinin, ikisi üniversitelerin hukuk siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümlerinde en az 15 yıl görev yapmış öğretim üyelerinin, ikisi mesleğinde 15 yıl görev yapan avukatların, altısı en az 15 yıl görev yapan 1. sınıf kürsü hakimlerinin kendi aralarında yapacakları seçim sonucu her üyelik için gösterecekleri dört kat aday arasından TBMM’ce seçilecek.

15 yıl şartı

Savcılar Kurulu üyeleri ise biri Yargıtay Genel Kurulu, biri Danıştay Genel Kurulu, ikisi meslekte 15 yıl çalışmış savcıların kendi aralarında liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak her üyelik için gösterecekleri üç katı aday arasından yine TBMM’ce seçilecek. Yargıtay ve Danıştay ve savcılar tarafından yapılacak seçimlerde her üye ve savcı bir adaya oy verebilecek.

Cepteki dokuz madde

24. Dönem’de kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun yeni anayasa taslağının yargı bölümünde üzerinde tam mutabakat sağladığı dokuz maddenin başlığı şöyle:

- Mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı

- Hâkimlik mesleği ve teminatı

- Savcılık mesleği ve teminatı

- Adli kolluk

- Adalet hizmetlerinin denetimi

- Uyuşmazlık Mahkemesi

- AYM üyelerinin görev süresi ve üyeliğin sona ermesi

- Anayasa Mahkemesi kararları

- Anayasa şikayeti

Uzlaşılamayan 12 madde

Uzlaşma Komisyonu’nda üzerinde mutabakat sağlanamayan 12 madde ise şunlar:

- Avukatlık mesleği ve barolar

- Askeri yargı

- AYM’nin kuruluşu

- AYM’nin görev ve yetkileri

-AYM’nin çalışma ve yargılama usulü

- İptal davası

- İtiraz yolu

- Yargıtay

- Danıştay

- Yüce Divan

- Hâkimler Kurulu

- Savcılar Kurulu”

‘İdam cezasına formül bulunabilir’

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, “İdam cezası gelebilir mi” sorusunu şöyle yanıtladı:

“Belli suçlardan bakımından taraftarım idam cezasına. Kasten adam öldürme, tecavüz, anayasal düzeni silahla değiştirme ve teşebbüsü için uygulanabilir. Darbe girişimi suçuna iştirak edenlerin bu cezayı almasına yönelik bir hukuki formülün de bulunabileceğini düşünüyorum.”

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, ise “HSYK’deki mevcut durumun düzelmesi lazım. Mevcut seçim sistemi kamplaşmayı getiriyor. HSYK’nın oluşumunun parlamento tarafından nitelikli çoğunlukla ve uzlaşıyla yapılması doğru olur” dedi.

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ise idam maddesinin mini pakete girmesine yeşil ışık yaktı ve “Pakata girerse destek veririz” diye konuştu.