Irak kelimeler

1991 yılındaydı... İnsanlığın bence dönüm noktası sayılması gereken ibret-i alem "tele-seyirlik" Körfez Savaşı’yla... Askeri ve diplomatik yepyeni terimlerle... Yoğun olarak zımbalanmamış mıydık? Normal zamanlarda sadece uzmanların ilgilendiği terimler günlük yaşamda her gün onlarca kez "sorti" yapmıyor muydu? "Konuşlanma"yı, "Scud"u, "Patriot"u, "kilitlenme"yi o zaman katmamış mıydık savaş dağarcığımıza? Heyhat, Türkiye yine bir bombardıman altında değil mi bugün? Yine yeni savaş ve diplomasi terimleri bombardımanı bu. Politikacılar ve medya mensuplarının ağzından düşmeyen ama pek azımızın anlamını "çakozlayabildiğimiz" bomba kelimeler bunlar.
İşin garibi, ne demeye geldikleri açıklansa da, bir acayip yeni anlamlar yüklenmiş bu terimlerin çoğuna. Aynen şunun gibi: Artık bütün dünya biliyor ki, terörist demek Amerikan politikasıyla uyuşmayan demek... "Terör silahı" demek Irak’ın kullandığı füzeler demek... Ya füze üreticisi diğer ülkeler için ne demeli? Özgürlük savaşçısı (freedom fighter) demek, Amerikan politikasını benimseyen demek. Bunu bizzat Amerikalılar söylemiyor mu? Sis bombalarına benzemiyor mu gündemi sağırlaştıran bu terimler? Geçenlerde Başbakan Gül, basın mensuplarıyla yaptığı bilgilendirme toplantısında bazı yabancı terimler kullanmış. Okuduklarım arasında, "opus operandi, task force, de facto" var. "Früstrasyon" ve "fleksibl" kelimeleri de var konuşmasından yakalayabildiklerim arasında ama onlar konu dışı. Yabancı kelimeler kullanınca "moderen", saygın ve resmi bir dil havası oluşmuyor mu!!! Çoğunluğun "gace" olduğu bu "törkiş" terminolojiye buyur ola bu testusta bu kez de...

1- Irak’ın "nötralizasyon"u söz konusu. Yeni anlam yüklenmiş. Ne ola ki?
a. Karşı tarafın yok edilmesi
b. Esirlerin iğdiş edilmesi
c. Yansızlaştırma
d. Etkisini yok etme

2- Yumuşak hedef (soft target) nasıl bir hedef?
a. İnsanlar
b. Ön safa yem olarak sürülen donanımsız gariban askerler
c. Kadınlar
d. Hepsi

3- Bize sorti kelimesi Irak savaşı sırasında "savaş uçağının yaptığı bombalama uçuşu" olarak öğretildi. Esas anlamı ne?
a. Sert
b. Çıkış
c. Tuvalet
d. Flört

4- Gazetelerde son günlerde moda manşet. Afedersiniz, "casus belli" ne demek Allah aşkına?
a. Aramızda casus belli
b. Açık hale gelmiş takiyye
c. Savaş nedeni
d. Irak’ın Latincesi

5- Türk ordusu "de facto" olarak Irak’taymış... Ne demek?
a. Evde, sokakta
b. Karakolda, mahkemede
c. Sağda, solda
d. Fiili olarak

6- Hepimiz televizyondan izlemiştik. Bir bilgisayar oyunuydu adeta... Saddam’ın 1991’de İsrail’e fırlattığı füzelerin adı neydi?
a. Yallah tazyik
b. Abbas Hüseyin
c. Scud
d. Anthrax

7- "Sen bana paralel. Ben sana paralel. Paralel paralel paralelli. Taralel taralel. taralelli." 36. paralel 1991’de meşhur olmuştu. Birinci George Bush, içinde Musul’un da bulunduğu 36. paralelin kuzeyine Saddam’ın uçaklarının girmesini yasaklamıştı. Şimdi on iki yıl sonra bu paralel yine gündemde. Yetmiş yıl kadar önce ise Türkiye ile İngiltere arasındaki Musul ihtilafında Milletler Cemiyeti tarafından geçici bir sınır olarak kabul edilen yine bu 36. paralele ne ad verilmiş acep?
a. Petrol hattı
b. Terör aksı
c. Musul-Londra hattı
d. Brüksel hattı

8- "Balkanizasyon" yine gündemde. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra özellikle Balkanlar’da ortaya çıkan milliyetçi bölünmeler için kullanılan bir terim bu. Birinci ve özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra da Ortadoğu’da Lübnan, Ürdün, Filistin gibi bölünmeler olmuştu. Şimdi Irak, Colin Powell’ın dediği gibi üçe bölünerek "Balkanizasyon"a uğrayacak mı uğramayacak mı? 36. paralelin kuzeyinde bugün oluşturulmaya çalışılan yapay devlet modeline o zaman Ecevit ne ad vermişti?
a. İsrailizasyon
b. Karşı devlet
c. Yap-işlet-devlet
d. Paraliz

9- 1991’deki Körfez Savaşı’nda yedi yüz bin ABD’li asker çölde savaşmaya gönderilmişti. ABD fazla insan kaybetmedi. Kuvvetler kısa süre içinde geri çekildi ama döndükten bir süre sonra Körfez gazilerinin bazılarında hastalıklar baş gösterdi. Doktorlar, Körfez Savaşı gazilerindeki şikayetlerin oluşturduğu sendroma GWS yani "Körfez Savaşı Sendromu" adını verdiler. Nedeni neydi?
a. Virüs
b. Zehirli gazlar
c. Yapılan koruyucu aşılardaki bilinmeyen bir madde
d. Çöl sıcağında çok tüketilen ve bir bölümü tüketilme sürelerini geçirmiş kolalardaki aspartam adlı tatlandırıcı
e. Yukarıdaki şıklardaki nedenler üzerinde henüz kesinlik yok.

10- Türkiye’ye gelecek 150 kişilik bir Amerikalı askeri heyetin gelişiyle ilgili olarak hazırlanan bir "modus operandi"den söz ediliyor. Amerika imzalamamakta direnmekteymiş. Çok önemli bir iş izlenimi veren bu Latince terim ne demek?
a. Kıyafet tüzüğü
b. Harekat yöntemi
c. Yılbaşı kutlamaları
d. Hiçbiri

11- Başbakan "Bir ‘task force’ kurduk" demiş. Nedir bu force?
a. Yeni askeri Türkçe
b. Görev gücü
c. Çelikten siper
d. İngilizceden tercüme merkezi

Yanıtlar: 1) a, 2) a, 3) b, 4) c, 5) d, 6) c, 7) d, 8) b, 9) e, 10) b, 11) b.